Gebze Menzilhane hamamı restorasyon projesi
The restoration project of Gebze Menzilhane bath
- Tez No: 606361
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Bu çalışmada, Kocaeli İli, Gebze İlçesi, Sultan Orhan Mahallesi, Menzilhane Caddesi'nde G22B24B2A pafta, 92 ada, 1 parselde yer alan Menzilhane Hamamı'nın mevcut durumunun belgelenmesi, tarihsel değişim süreçlerinin saptanması, gelecek nesillere aktarılmasını temel alan restorasyon projesinin hazırlanması hedeflenmiştir. Orhan Gazi'nin 1331'de Gebze'yi fethinden sonra bölgede kurulan ilk yerleşim olan Sultan Orhan Mahallesi, İstanbul II. No'lu K.T.V.K.K. tarafından 15.11.1994 tarih ve 3599 sayılı kararı ile 'Sultan Orhan Cami ve Çevresi Kentsel Sit Alanı' olarak ilan edilmiştir. Ancak günümüzde birkaç anıtsal yapı dışında yoğun tarihi dokusunu kaybetmiştir. Erken Dönem Osmanlı Mimarisi'nin izlerini taşıyan Menzilhane Hamamı'nın banisi ve yapım tarihi tartışmalı olmakla birlikte, II. Bayezid Dönemi'ne ait bir vakfiyede, Emin Nurettin Hamamı olarak bahsedilen yapının Menzilhane Hamamı olduğu düşünülmektedir. Vakfiyenin sahibi Mevlana Emin Nurettin Osman Efendi, dönemin Mısır kadısı ve Şehzadebaşı'ndaki Burmalı Mescid'in banisidir. Menzilhane Hamamı, bitişiğindeki boş parselle birlikte ada niteliğinde olup, üç cephesi yola bakmaktadır. Tek hamam olarak tasarlanmış yapının girişi batı cephesinin baktığı Menzilhane Caddesi'nden sağlanmaktadır. Hamam, bugüne kadar işlevini kaybetmeden kullanılmaya devam etmiştir, bu sebeple yapıda çeşitli dönemlerde ihtiyaca yönelik düzenlemeler ve onarımlar gerçekleştirilmiştir. Bu durum yapının özgün mimari elemanlarının kaybına sebep olmuştur. Bölgede gerçekleşen önemli depremlerin de yapıda hasarlara neden olduğu gözlenmiştir. Hamamın yerleşim olarak Orhan Cami, Çarşı Hamamı ve Çoban Mustafa Paşa Külliyesi gibi önemli Osmanlı yapılarının yakınında bulunması, Menzilhane hamamının arka planda kalmasına sebep olmuştur. Arşivlerde hamama ait 1980'lerde hazırlanmış bir proje olmasına rağmen bütüncül bir koruma çalışması hamam özelinde gerçekleşmemiştir. Günümüzde, yılın her mevsiminde kullanıcılar tarafından tercih edilen hamamda yıkanma kültürü bölgedeki Menzilhane ve Çarşı Hamamları için büyük bir potansiyel teşkil etmektedir. Ancak kullanıcılar açısından ihtiyaca yönelik dönüşümler ve yapının sürdürülebilirliğinin sağlanması için gerekli müdahalelerin acil yapılması gerekmektedir. Bu öngörüyle; Menzilhane Hamamı tez konusu olarak seçilmiştir. Tez çalışması altı ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümü, tez konusunun seçim nedenlerinin, çalışmada kullanılan yöntemin ve çalışmanın kapsamının açıklandığı bölümdür. Belgeleme çalışması yapılırken, Faro Focus 3D lazer tarayıcı kullanılarak, hamamın tüm yüzeylerinin ölçülmesi amacıyla gereken noktalarda istasyonlar kurulmuş ve yerel koordinat sistemine bağlı nokta bulutu verisi elde edilmiştir. Ölçüm aletinin kullanılamadığı yerlerde geleneksel ölçüm yöntemleri uygulanarak verilerin birleştirilmesiyle belgeleme tamamlanmıştır. İkinci bölümde yapının yer aldığı Gebze'nin, tarihsel gelişimi, bölgenin kentsel dokusu ve koruma statüsünden bahsedilmiş, anıtsal ve sivil mimarlık örneklerine değinilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Menzilhane Hamamı'nın tarihsel süreci mevcut kaynaklar üzerinden anlatılmıştır. Yapının detaylı tanımı yapılarak, yapım tekniği, malzeme, ısıtma sistemi ve mimari öğeleri incelenmiştir. 1/50 ölçekli rölöve çizimleri hazırlanmış ve mevcut durum belgelenmiştir. Ardından yapının analitik rölövesi hazırlanmıştır. Yapıda kullanılan malzemeler tanımlanarak malzeme analizi, bozulma türleri ve nedenleri belirlenerek hasar analizi paftaları hazırlanmıştır. Restitüsyon sürecini anlatan dördüncü bölümde ise, restitüsyona yönelik sorunların tespiti, benzer yapılarla karşılaştırmalar ve tarihsel yazılı ve görsel kaynaklar ile yapısal verilerin analiz edilmiştir. Restitüsyona yönelik dönem analizi yapılmış ve yapının, dört yapım süreci tespit edilmiştir. Yapının özgün durumunun belgelendiği, yapının inşa edildiği tahmin edilen 1500'ler birinci dönem, yapıya ait 1927 senesinde hazırlanan en erken tarihli çalışma ikinci dönem, yapıda büyük değişikliklerin yapıldığı 1950'ler üçüncü dönem ve yapının tescilinin yapıldığı 1990'lardan günümüze dördüncü dönemi oluşturmaktadır. Restitüsyon aşamasında, öncelikle hamamın özgün mimarisi hakkında kesin veri oluşturan korunmuş detay ve elemanlar değerlendirilmiş, ardından benzer özellikler taşıyan 15. yüzyıl hamamları incelenerek, analoji yardımıyla önerilerde bulunulmuştur. Restitüsyon önerisi, 1/50 ölçekli çizimlerle ifade edilmiştir. Beşinci bölüm olan restorasyon aşamasında, yapıdaki bozulmalara ve niteliksiz müdahalelere karşı uygulanabilecek yöntemler ve müdahaleler sonrası alanda gözlemlenen ihtiyaç ve sorunlara yönelik çözüm önerileri sunulmuştur. Yapının ihtiyacı dâhilinde sağlamlaştırma, temizleme, konservaasyon, çağdaş ek ve elektrik ve mekanik tesisatları başlıkları altında yapılması planlanan ana kararlar anlatılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde, elde edilen veriler sunularak, yapılan araştırma ve çalışmalar sonucunda, geçmişe saygılı koruma kararlarıyla alanın daha nitelikli bir şekilde korunarak tarihi kimliğin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to document recent conditions of Menzilhane Bath which is located on lot numbered 1, in block 92, in section G22B24B2A, in Menzilhane Street, in Sultan Orhan Neighborhood, in Gebze District of Kocaeli City, to determine the historical development and prepare a restoration project based on the transfer to the next generations. After the conquest of Gebze in 1331 by Orhan Gazi, Sultan Orhan Neighborhood, the first settlement in the district, was officially registered in 15.11.1994 with Decree No. 3599 as Sit Sultan Orhan Mosque and Surrounding Urban Protected Area by Istanbul II. K.T.V.K.K. However, today, excluded from a few monumental buildings, it has lost its historical pattern. Although the builder and construction date of the Menzilhane Bath, which carries the evidence of the Early Ottoman Architecture, are controversial, in a foundation belonging to the II. Bayezid Period, it is thought that the structure mentioned as Emin Nurettin Bath is Menzilhane Bath. Mevlana Emin Nurettin Osman Efendi, who is the owner of the foundation, is the Egyptian Kadi of the period and the builder of the Burmali Masjid in Şehzadebaşı. Menzilhane Bath is a block with the adjacent lot and has three facades face the road. The entrance of the building, which is designed as a single bath, is provided from Menzilhane Street, which faces the west side. The building is still in use with its original function, many alterations and repairs have been done in different periods. This situation caused the loss of the original architectural elements of the building. It is observed that the major earthquakes in the region also cause damage to the structure. The location of the Menzilhane Bath which is close to important Ottoman buildings such as Orhan Mosque, Çarşı Hamam and Çoban Mustafa Paşa Complex, was caused it to left behind. Although there was a project in the archives prepared in the 1980s, a total conservation study did not take place in the baths. Today, bathing culture preferred by the users in all seasons of the year represents a great potential for Menzilhane and Çarşı Baths in the district. However, the requirements regulations for the users and the necessary interventions to ensure the sustainability of the structure are urgent. With this prediction; Menzilhane Hamamı was chosen as the subject of the thesis. The thesis study consists of six main chapters. The introductory section is the section explaining the reasons for the selection of the topic of thesis study, the method used in the study and the scope of the study. During the documentation study, measurements were made with stations that were installed at the points required to measure all surfaces of the bath by using a Faro Focus 3D laser scanner and point cloud data was obtained which connected to the local coordinate system. The documentation is completed by combining the data by applying traditional methods where the laser scanner can not be used. In the second chapter, the historical development of Gebze, the place where the structure is mentioned before is located, the urban pattern and conservation status of the region and examples of monumental and civil architecture are mentioned. In the third chapter of the study, the historical process of Menzilhane Baths is explained through recent sources. The construction technique, materials, heating system, and architectural elements were examined in detail. 1/50 scale survey drawings are prepared and the recent situation is documented. Then the analytical survey of the structure was prepared. The damage analysis in which the materials used in the structure were identified, material analysis, the type of deterioration in the structure and its causes are determined were prepared. In the fourth chapter, which examines the historical analysis, identifying problems related to restitution, comparison with similar structures and the structural data with historical written and visual sources are analyzed. As a result of these studies, four main phases were determined. The original period of the building is documented, the building is estimated to be built in the first period of the 1500s, the earliest study of the building prepared in 1927, the second period, the major changes in the structure of the 1950s, the third period, and the 1990s, when the building registration was made up to the fourth period. In the fifth chapter, intervention proposals for the needs and problems observed in the field following the methods and interventions have been applied against structural degradation and unqualified interventions are presented. The main decisions planned to be made under the headings of consolidation, cleaning, conservation, contemporary annexes, and electrical and mechanical systems within the scope of the need of the structure were explained. The conclusion chapter discusses the future use of the building and its close environment. The area is aimed to preserve the historical identity and transfer it to the future generations by protecting it in a more qualified manner with respectful preservation decisions.
Benzer Tezler
- Otomatik yük arabaları için denetimci tasarımı
Başlık çevirisi yok
ERTUĞRUL AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. E. MURAT ESİN
- İyi haber, kötü haber ve yatırımcı tepkilerinin farklılığı
Başlık çevirisi yok
GÖKER AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Mühendislik BilimleriGebze Yüksek Teknoloji Enstitüsüİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKHAN ÖZER
- Zamana bağlı bir işaret tarafından kavite içerisinde üretilen osilasyonlar
Başlık çevirisi yok
SERKAN AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüElektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ERTUĞRUL KARAÇUHA
- Sıvı membran teknolojisi ile sulu ortamda siyanür iyonlarının taşınım kinetiği
Başlık çevirisi yok
COŞKUN AYDINER
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Çevre MühendisliğiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET KOBYA
- Yapay sinir ağları tekniği için paket program geliştirilmesi ve borsa endeksleri tahmini için kullanılması
Başlık çevirisi yok
METİN AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERTUĞRUL KARAÇUHA