Sosyal konut yarışmalarının mekansal kalite bağlamında değerlendirilmesi: Viyana örneği
Evaluation of social housing competitions in terms ofspatial quality: Vienna as a model
- Tez No: 609941
- Danışmanlar: PROF. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
Mimarlık yarışmaları tasarımda yenilikçi yaklaşımlar ortaya koymaları, nitelik arayışına yönelik araçlar olmaları, güncel mimari tartışmalara kuramsal olarak değer katmaları açısından kritik bir öneme sahiptir. Şartname ve imar yönetmeliği gibi teknik kriterleri sağlayan proje önerileri, bağlam içerisindeki kavramsal yaklaşım, özgünlük, ekonomik, ekolojik ve sosyal sürdürülebilirlik gibi çeşitli özellikler göz önüne alınarak, jüri üyeleri tarafından değerlendirilir ve ortak bir kararla yarışma problemine en iyi çözümü ürettiği düşünülen proje birinci seçilir. Bu ortam, mimarlıkta kalite kriterlerinin değerlendirilmesine dair tartışmaların üretilmesine imkan sağlar. Mimarlıkta kalite konusu, çok boyutlu olması ve öznel yargıları da içinde barındırması yönüyle tartışmalı bir kavramdır. Bu nedenle yarışmalarda alana değer kattığı düşünülen farklı projeler, farklı disiplinlerden jüri üyelerinin öngörüleri ve hazırlanan şartnamelerle ortaya koyulan kalite kriterleri göz önünde bulundurularak birbirleri arasında karşılaştırma yoluyla değerlendirilir. Bu çalışmada yarışmalar somut bir enstrüman olarak ele alınacaktır. Böylece kalite kavramının çok değişkenli ve geniş yapısı yönetmelikler, standartlar, yarışma şartnameleri, jüri raporları, yarışma projeleri gibi farklı boyutlar üzerinden tartışılarak sınırlandırılabilecektir. Yarışmalar, mimarlığın çeşitli alanlarında açılmakla birlikte, kentin hacimsel olarak önemli bir bölümünü oluşturan konut üzerine Türkiye'de açılan yarışmalar sınırlı sayıdadır. Türkiye'de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlı, odağında sosyal konut üretimi olan kamu kuruluşu TOKİ (T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı) tarafından 2009 yılından itibaren nitelikli sosyal konut üretimi amacıyla üç adet yarışma (2009-Kayabaşı Fikir Projesi Yarışması, 2014-Yedi İklim Yedi Bölge Mahalle, 2017-Yedi İklim Yedi Bölge Gelenekten Geleceğe) açılmıştır. Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde ise hemen her yıl konut yarışmalarının açıldığı görülmektedir. Bu tez çalışmasında yurt dışına gönderilen çalışanlar için uygun ülkelerin belirlenebilmesi ve çalışanların tazminatlarının karşılaştırmalı olarak adaletli bir şekilde verilebilmesi adına araştırmalar yürüten uluslararası bir danışmanlık firması olan Mercer tarafından 2009 yılından beri dünyanın en yaşanabilir şehri seçilen Viyana'da yapılan sosyal konut yarışmaları ele alınmaktadır. Türkiye'de 2009 yılından itibaren TOKİ tarafından açılan konut yarışmaları sosyal konut üretimi odaklıdır. Viyana'da yapılan konut yarışmaları da sosyal konut üretimi odaklı olup, Avrupa'daki diğer şehirlerden farklı olarak, bu yarışmalar belediyeye bağlı bir alt kuruluş olan ve konut fonu sağlayan Wohnfonds Wien (Viyana Konut Fonu) tarafından açılmaktadır. Bu nedenle Türkiye ile paralellik göstermekte olup, alan çalışmasının Viyana üzerinden yapılmasıyla sosyal konut yarışmalarının kalite bağlamında incelenmesinin literatüre katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Bu bağlamda 2009 yılından günümüze (2019), Viyana'da son on yıllık süreçte yapılan konut yarışmalarının şartnameleri, jüri raporları ve kazanan projelerin açıklamaları, projelerin paftaları ile birlikte incelenmiştir. Araştırmada sosyal konut yarışmalarının mekansal kaliteye dair söylemler üretip üretmediği, bu projelerle yarışma şartnamelerinin de ötesinde mekansal kaliteyi destekleyen çözümlerle katkı sağlayıp sağlamadıkları incelenen ana sorulardır. Literatür taramasından çıkarılan kalite parametreleri ile kaliteli mimari ürün yaratma arayışı ile açılan yarışmalardaki kalite parametreleri karşılaştırılarak, yarışma şartnamelerinin ve jüri raporlarının kuramsal açıdan potansiyelleri ve sınırlamaları araştırılmıştır. Bu incelemede, Viyana'da açılan yarışmalardaki dört temel bileşen modelindeki mimarlık, ekonomi, ekoloji ve sosyal sürdürülebilirlik açısından ele alınan parametreler, literatür taramasında iç ve dış mekan olarak ikiye ayrılmış olan kriterlerle çakıştırılmıştır. Böylece kalite yaklaşımları ve değişen kurguların konut mekanına etkileri incelenmiş, yarışmaların potansiyelleri ve sınırlamaları literatür taramasında elde edilen veriler ışığında değerlendirilmiştir. Birinci bölümde çalışmanın ana motivasyon nedenleri, çalışmanın hedefi, sınırları, problemler, çalışmada kullanılan yöntemler ele alınmıştır. İkinci bölümde kavramların tanımları, literatürde ele alınış biçimleri gibi temel teşkil eden yapıların çerçevesi oluşturulmuştur. Bu bağlamda tasarım kalitesi kavramı mekanda, konutta ve sosyal konutta olmak üzere hiyerarşik bir şekilde ele alınmıştır. Her biri için ayrıca iç ve dış mekanda tasarım kalitesi kavramına yönelik literatür taramasına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde sosyal konut yarışmaları küresel ölçekte incelenmiştir. Buna ek olarak, yarışma şartnameleri ve jüri raporları kalite kriterlerinin belirlenmesinde araç olarak ele alınmıştır. Dördüncü bölümde Viyana'nın imar ve yarışma yönetmeliği incelenmiş, Viyana Konut Fonu'nun açtığı yarışmaların içeriği açıklanmış ve yarışmalarda baz alınan dört temel bileşen modeli tanımlanmıştır. Böylece Viyana'da yapılan sosyal konut yarışmalarını temelde etkileyen konular değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde 1995 yılından itibaren Viyana'da yapılan yarışmaların süreç içerisindeki durumu incelenmiş ve 2009-2019 yılları arasında, son on yıllık süreçte yapılan yarışmalara odaklanılmıştır. Bu yıllar arasında yapılan yarışmalardan ödül alıp, inşa edilmiş ve inşa edildikten sonra 2015 ve 2019 yıllarında verilen Viyana Konut Ödülü'nü kazanmış olan projeler çalışmanın örneklem grubunu oluşturmuştur. Örneklem grubunda 10 adet proje yer almaktadır. Bu projelere dair mekansal kalite araştırmasında şartnamelerin ve jüri raporlarının kalite tarifleri ile inşa edildikten sonra alınan ödülün raporundaki kıstaslar kalite parametreleri olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Architectural competitions have a critical importance in terms of providing innovative approaches in design, being tools for qualification seeking, and adding value to contemporary architectural discussions theoretically. The project proposals that meet the technical criteria such as specifications and zoning regulations are evaluated by the jury members by considering various features such as conceptual approach, originality, economic, ecologic and social sustainability within the context and the project which is thought to produce the best solution to the competition problem is chosen as winner. This environment allows the production of discussions on the quality of architecture and the evaluation of buildings in this context. The issue of quality in architecture is a controversial concept in terms of being multidimensional and incorporating subjective judgments. For this reason, qualified projects that add value to the field in the competitions, projections of jury members from different disciplines and the quality criteria in the specifications prepared are considered by comparison between each other. In this study, competitions will be considered as a concrete instrument. Thus, the multivariable and broad structure of the concept of quality will be evaluated by discussing on different dimensions such as regulations, standards, competition specifications, jury reports, competition projects. Competition, although opened in various fields of architecture, the competition in Turkey, which constitutes an important part of the city, is limited. TOKI (T.C. Prime Ministry Collective Housing Administration) opened a competition for the production of three social housing complex since 2009 (2009-Kayabaşı Idea Project Competition, 2014-Seven Climate Seven District Neighborhoods, 2017-Seven Climate Seven Regions from Tradition to Future). On the otherside, in Europe, housing competitions are held almost every year. The study focuses on the social housing competitions held in Vienna, which has been selected as the most livable city in the world since 2009 by Mercer, an international consultancy firm that conducts research in order to determine the appropriate countries for the employees sent abroad and to provide the employees' compensation in a comparative fair way. Housing competitions held in Vienna is social housing production-oriented. These competitions are conducted under a subsidiary of the Municipality, the housing fund by Wohnfonds Wien (Vienna Housing Fund). By understanding the competitions in Vienna is thought that this will contribute to the quality of social housing competitions in Turkey, because it is parallel with the situation in Turkey. In this context, from 2009 to the present (2019), the specifications of the housing competitions held in Vienna during the last decade, the jury reports and the explanations of the winning projects were examined together with the presentation boards of the projects. The aim of this study is to determine the theoretical approaches of the competition specifications and jury reports by comparing the quality parameters extracted from the literature research and the quality parameters in the competitions opened in search of creating qualified architectural products. In this study, the parameters considered in terms of architecture, economy, ecology and social sustainability in the four main component models in the competitions opened in Vienna are in line with the criteria which are divided into two parts as internal and external spaces in the literature review. The effects of such quality approaches and changing situations in the housing space were examined and their positive and negative aspects were compared with the data obtained from the literature review. In Turkey where housing construction is intense, the rate of housing competitions is quite low. However, under the leadership of public institutions such as TOKİ (Housing Development Administration of Turkey), which has a significant share of the housing stock, it can be stated that the production of social dwellings through competition can be a solution to the quality problem in the dwelling which is an important problem of especially big cities like Istanbul. As in the case of Vienna, the quantity of the competitions contributed to the production of discourses on quality and the interior and exterior of the house gained a more qualified structure. In addition to the development regulations, competition regulations and specifications, the existence of a high quality criterion system (architecture, economy, ecology and social sustainability) contributed to the production of quality social housing and thus to the production of a quality 'minor urban space'. The diversification of this system with different themes such as smart housing, parent center, housing for the elderly and young people provides a flexible structure. By discussing housing design, desiring design as a result of social awareness, design quality of dwellings can be brought into culture through competitions by a public institution. In addition to being opened by public institutions, an active role can be played in competitions such as Europan. It is important that various institutions such as professional chambers and universities support the process in this context. In the first part, the main motivation reasons of the study, the aim of the study, its limits, problems and methods used in the study are discussed. In the second part, the framework of the basic structures such as definitions of the terms and the ways that are handled in the literature are formed. In this context, the concept of quality has been handled in a hierarchical manner, in space, in housing and in social housing. For each of them, literature review regarding the concept of indoor and outdoor quality is included. In the third section, examples of social housing competitions, which are considered important, are examined on a global scale. In addition, competition specifications and jury reports were considered as a tool for determining quality criteria. In the fourth chapter, Vienna's building and competition regulations are examined, the content of the competitions organized by the Vienna Housing Fund is explained and four basic component models are defined. Thus, the issues affecting the social housing competitions in Vienna were evaluated. In the fifth chapter, the situation of the competitions held in Vienna since 1995 has been examined and the competitions held between the years 2009-2019 have been focused on. Between the years 2009-2019 the projects that won the Vienna Housing Award in 2015 and 2019 were the sample group of the study. There are 10 projects in the sample group. In the spatial quality survey of these projects, the quality of the specifications and jury reports were constructed with the quality descriptions and the reasons for the award were evaluated as quality parameters. As a result of this study, it is possible to say that social housing competitions can be used to produce a quality space and conceptual discourses can be produced through these competitions organized in Vienna. Besides, it can be said that in addition to the determined criteria in social housing competitions and specifications, different solutions can be produced with unique approaches.
Benzer Tezler
- Sosyal sürdürülebilirliğin mekansal kalite parametreleriyle değerlendirilmesi: Kayseri Talas Mevlana mahallesi
Evaluation of social sustainability with spatial quality parameters: kayseri Talas Mevlana district
HALİL IŞIK
- Türkiye'de 1980'den günümüze yarışma şartnameleri bağlamında kent heykelleri
Urban sculptures depending on competition specifications from 1980 to present i?n turkey.
CANER ŞENGÜNALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
PROF. NİLÜFER ERGİN DOĞRUER
- Küresel kent söyleminin kentsel mekana ve mimarlığa etkisi: istanbul örneği
The effects of the global city discourse on urban space and architecture
VOLKAN TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER
- Bir yaşam mekânı olarak konut olgusundaki değişmeler ve dindarlık ilişkisi: İskilip örneği
The changes in the concept of dwelling as a place for living and its relations with religiosity: The case of İskilip
FATİH KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULVAHAP TAŞTAN
- Konya Kilistra (Gökyurt) tarihsel yerleşimi mekânsal gelişimi ve koruma önerileri
Konya Kilistra (Gökyurt) historical placement architectural development and conservation offers
H.SÜMEYYE ARITAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. Z. GÜL ÜNAL