Sıcak ve nemli iklimlerde kentsel planlama kararlarının bina ölçeğinde doğal havalandırmaya etkisi: Adana ili örneği
The impact of urban planning decisions on natural ventilation in buildings in hot and humid climates: The case of Adana province
- Tez No: 611420
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ZAFER AKDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Fiziği ve Malzemesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Günümüzde iklim değişikliği ve küresel ısınma sorunları, insan hayatının her evresini yakından etkileyebilecek bir boyuta ulaşmıştır. Sera gazı salınımlarının küresel ölçekte artmış olması tüm sektörlerin alternatif enerji kaynaklarına yönelmesini veya enerji korunumu ilkelerini hayata geçirmesini öncelikli kılmıştır. Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) verilerine göre dünya çapında harcanan enerjinin yaklaşık %21'i konutlar tarafından tüketilmektedir. Bu nedenle binalarda etkin enerji kullanımı pratiklerini hayata geçirmek, iklim değişikliğine karşı önlem almak konusunda hayati önem taşımaktadır. Binalarda etkin enerji kullanımı konusunda hem dünyada hem de Türkiye'de yapılmış birçok çalışma, araştırma ve sertifika programı mevcuttur. Fakat, öncelikle bu problemin çözümü kentsel ölçekteki planlama kararlarıyla tanımlanmalı ve çözüm odaklı önlemler alınmalıdır. Bu alanda farklı kurumsal yapılar (üniversiteler, meslek odaları, sivil inisiyatifler, vb.) tarafından çalışmalar yapılmış olmasına karşın bu çalışmaların pratikte karşılığına yaygın olarak rastlanmamaktadır. Binalarda enerji tüketimindeki sorunların başında gelen ısıtma-soğutma yüklerinin kaynağında iklime dayalı tasarımın; özellikle iklime dayalı kentleşme pratiğinin eksikliği bulunmaktadır. Başka bir deyişle; iklim verileri göz ardı edilerek planlanan bir kent, getirdiği temel problemlere ek olarak iklime dayalı tasarımın önüne geçerek enerji tüketiminin gereğinden fazla artmasına neden olmaktadır. İklime dayalı olmayan kentleşme sorunu Türkiye'nin birçok kentinde görüldüğü gibi Adana'da da karşımıza çıkmaktadır. Adana'da enerji kullanımı sorununun altında iklime dayalı olmayan kentleşme kararları yatmaktadır. Adana, sıcak-nemli iklimlerin karakteristik özelliklerini gösteren nüfusu ve yoğunluğu yüksek bir kenttir. Özellikle soğutma dönemlerinde yüksek bağıl nem oranları görülmektedir. Bağıl nem oranının yüksek olması hissedilen sıcaklığı arttırarak kullanıcıların ısısal konforunu olumsuz etkilemektedir. Yüksek bağıl nem oranları ile mücadele etme yöntemi etkin doğal havalandırmayı sağlamaktır. Doğal havalandırmanın sağlanamadığı koşullarda, kullanıcılar enerji tüketen aktif yöntemler ile soğutma arayışına girmektedir. Yüksek nem oranları ile başa çıkabilmek için en etkili yöntem olan doğal havalandırmanın sağlanması, birincil olarak erken tasarım aşamasında mümkündür. Ancak, bina ölçeğinde doğru kararlar alınmış olsa dahi (yönelim, yer seçimi, cephe kesitleri, açıklıklar vb.), birçok etken doğrudan kentleşmeyle ilişkilidir. Bu kararlar kentsel planlama aşamasında karşılığını bulamadığı durumlarda bina ölçeğindeki müdahaleler de etkisiz kalabilmektedir. 12.12.1984 tarihli“Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 Sayılı Kanunun Uygulanması İle İlgili Yönetmelik”kapsamında imar planlama yetkisinin yerel yönetimlere verilmesi ile birlikte kentlerde izlenen kentleşme politikalarında bir çözülme yaşanmaya başlamıştır. Bu tarihten itibaren Adana'da kentleşme politikaları hakim rüzgâr yönünü, bina yüksekliklerini, bina aralıklarını ve sokak genişliklerini göz ardı edecek şekilde devam etmiştir. Özellikle 2010 sonrasında başlayan hızlı kentleşme ile birlikte yeni bölgelerin yapılaşmaya açılması ve bu bölgelerde aynı anlayışın sürdürülmesi problemin devamına, hatta katlanarak artmasına neden olmuştur. Bu bağlamda bu çalışma, 6 bölümden oluşmuştur. 1. bölümde; çalışma konusuyla ilgili literatür araştırmaları, tezin amacı ve hipoteze değinilmiştir. 2. bölümde; iklim değişikliği ve enerji kullanımı konusunda kuramsal ve istatistiki bilgiler ve veriler yer almaktadır. 3. bölümde; doğal havalandırmanın önemine vurgu yapılarak, etkin doğal havalandırmanın sağlanabilmesi için bina ve kent ölçeğinde alınabilecek önlemler değerlendirilmiştir. 4. bölümde, Adana ilinin coğrafi konumu, iklimi ve kentleşme süreci değerlendirilmiştir. 5. bölümde, Adana ilinin mevcut durumu incelenerek yeni imara açılan bölgelerdeki kentleşme kararlarının getireceği potansiyel riskler değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise, Adana'nın mevcut durumunun bina ölçeğinde doğal havalandırmayı sağlamaya yönelik kentsel planlama ilkelerini göz ardı ederek oluştuğu ve yeni bölgelerde de aynı kentsel tasarım kararlarının devam ettiği gözlenmiştir. Kentin büyüme alanlarına yönelik yeni imara açılacak bölgelerin Adana'nın gelecek 50 yıllık projeksiyonlarını şekillendireceği göz önüne alındığında, küresel iklim değişikliğinin etkilerinin görülmeye başlandığı bir süreçte kaygı verici sonuçlar doğuracağı öngörülmüştür.
Özet (Çeviri)
Today, climate change has reached a level that can closely affect all aspects of human life. The fact that carbon emmisions have increased globally has made it a priority for all industries to turn to alternative energy sources and implement the principles of energy conservation. According to International Energy Agency data, Approximately 21% of all energy expenditure worldwide is attributed to residential buildings. Therefore, realizing efficient energy use practices in buildings is vital for taking measures against climate change. There is a great amount of study, research and certification programs on the efficient use of energy in buildings conducted both in Turkey and throughout the world. However, the solution to this problem must first be identified by urban planning principles and resolution oriented steps must be taken. Although studies in this area have been carried out by different public structures (universities, trade associations, civil initiatives etc.), practical application of these studies is not widely seen. Lack of climate-based design; particularly climate-based urbanization practice is the source of heating-cooling loads in buildings, which is one of the primary issues in building energy consumption. In other words, urban planning that ignores climatic data, in addition to the fundamental problems it creates, leads to an increase in energy consumption by precluding climate-based design. As in many other areas throughout Turkey, non-climate-based urbanization issues can be clearly observed in the Adana province. Underlying the energy use issues in Adana are non-climate-based urbanization decisions. Adana is a city with a high density and population that shows the characteristics of hot-humid climates. It has very high relative-humidity, especially during cooling periods. High relative-humidity causes significant increases in apparent temperature, adversely affecting the thermal comfort of the users. High relative-humidity can be dealt with by providing effective natural ventilation. However; in cases where when natural ventilation cannot be provided, users resort to energy consuming active cooling methods. Natural ventilation, the most effective method against humidity, is only possible in the early design phase. However, even if the right decisions are made on a building scale (building orientation, choice of location, building envelopes, openings etc.), many factors depend on urbanization. These decisions may be rendered ineffective unless they find their equivalents in the urban planning phase. With the transfer of urban planning authority to local governnments under the“Regulation on the Enforcement of Law No. 3030 on the Governance of Metropolitan Municipalities”, dated 12.12.1984, came about a dissolution in urbanization policies observed in cities. After this date, urbanization policies in Adana continued without regard to dominant wind direction, building heights, building intervals or street width. The opening of new regions for development and the perpetuation of the same policies in these regions, especially with the rapid urbanization after 2010, led to a continuation and even worsening of the problem. In this context, this study consists of 6 chapters. In Chapter 1, literature researches related to the study subject, the goal of the thesis and the hypothesis are discussed. In Chapter 2, theoretical and statistical information and data about climate change and energy use is given. In Chapter 3, the importance of natural ventilation is emphasized and the measures that can be taken at building and urban scale to provide effective natural ventilation are examined. In Chapter 4, the geographical location, climate and urbanization process of Adana province are examined. In Chapter 5, the current situation of Adana province is examined and the potential risks of urbanization decisions in the newly opened regions are evaluated. In conclusion, it was observed that the current state of Adana was formed by ignoring urban planning principles to provide natural ventilation on building scales and that these policies continue on in the new regions. Considering that these regions will shape the next 50-year projections of Adana, it is predicted that today, when effects of global climate change have begun to be seen, their impacts will be significantly worrying.
Benzer Tezler
- Yaya mekanları tasarımında bir destek sistem olarak askı-geçit sisteminin irdelenmesi
Evaluation of skyway/ skywalk systems as support system in the designing of pedestrian spaces
ÖZGÜR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLAGÜ KAPLAN
- Kentsel tasarımda güneş enerjisinden optimum yararlanma konusunda bir araştırma ve İstanbul'da çeşitli uygulama örnekleri
Başlık çevirisi yok
MESTURE BULDURUR(AYSAN)
- Bioclimatic interventions for reducing cooling energydemand in hot and humid climates
Sıcak ve nemli iklimlerde soğutma enerjisigereksinimlerini azaltmak için yapılan biyoiklimselmüdahaleler
BURAK DÖNMEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SOOFIA TAHIRA ELIAS ÖZKAN
- Güneş bacalarının binalarda havalandırma amaçlı kullanımı üzerine bir öneri
A proposal for the use of solar chimneys in buildings for ventilation
OKAY GÖNÜLOL
- Endüstriyel bir atığın bağlayıcılık özelliğinin alternatif yöntemlerle araştırılması
Investigation of the binding feature of an industrial waste by using alternative methods
SENEM BİLİCİ
Doktora
Türkçe
2023
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT KABAY