Osmanlı minyatürlerinde mekan - Matrakçı Nasuh örneği
The use of space in ottoman miniature paintings: The case of Matrakçi Nasuh
- Tez No: 611951
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HİKMET GÖKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Tüm dünyada yapılmakta olan bilimsel araştırma ve çalışmalarda, fotoğraf, pul, gravür, resim gibi birçok sanat eseri belge olarak kabul gördüğü halde, minyatürlerin belge değerlerinin farkındalığı oluşmamıştır. Tez çalışmasında; bu eksiklik belirtilerek, mimaride, şehir planlamada, sürdürülebilir mimari çalışmalarında, restorasyon çalışmalarında, belge niteliği taşıyacak şekilde minyatürlerin yer almamasının nedenleri irdelenmeye çalışılmış, önerilen yöntemler ile karşılaştırmalı olarak örnekler incelenmiştir. Tez çalışmasının birinci bölümünde çalışmanın konusu açıklanarak amaç ve yöntemi tanımlanmaktadır. Minyatürlerin sanatsal çözümlemeleri için kitap sanatları, tasvir teknikleri konusunda kuramsal bilginin gerekliliği de vurgulanmaktadır. Minyatürler, farklı dönemler ve teknikler ile çalışılmış eserler olduklarından bu tez çalışmasında, bu nedenlerle, seçilen örnek eser üzerinden incelemelerin yapılması planlanmış, 16 yy. içinde çalışılmış bir eserin örnek olarak seçilmesi tercih edilmiştir. Dönemin minyatürlü eserleri içinde, gerçek belgelemeye en yakın eser olarak da“Matrakçı Nasuh'a ait Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han”isimli eser seçilmiş, orijinali üzerinde çalışılması mümkün olmadığından da yayınlanmış tıpkıbasımları üzerinden araştırma yürütülmüştür. Eserin, 1976 yılında ilk tıpkıbasımı Hüseyin G. Yurdaydın tarafından ikinci tıpkıbasımı da, 2015 yılında Prof. Dr. Nurhan Atasoy tarafından“Beyan-I Menazil- Sefer-İ Irakeyn Matrakçı Nasuh”adı ile yayınlanmıştır. Her iki kitap da incelendikten sonra, yıllar içinde gelişen dijital teknoloji ile birinci tıpkıbasımdan daha iyi baskı kalitesinde ve daha geniş analizler ile yorumlara yer verilmiş olan ikinci basım tez çalışması için seçilmiştir. İncelenen eserin adı seçilen yayın içinde kısaca“Menazilname”diye geçmektedir. Yapıların, kent planlarının özellikleri ile korunmuş ve işlevlerini sürdürüyor olması, günümüz kent yerleşim planlarına etkisi gibi konuların minyatürler üzerinden belgelenmesi hedeflenen bu tez çalışmasında da bu neden ile genel olarak eser adı“Menazilname”olarak kullanılmıştır. Tezin ikinci bölümünde Minyatür sanatı tanımı bağlamında dönem, sanatçı ve eserleri özetlenerek, incelenen eserin sanatsal özellikleri incelenmiştir. Tezin üçüncü bölümü içinde; öncelikle seçilen eser Menazilname'nin, sanatçı Matrakçı Nasuh tarafından çalışılırken izlenmiş olan teknikler, tasarım programları ve uygulama çizim programları örnekler ile incelenmiştir. Her minyatürde detaylı olarak, alan, yapı, mekân analizleri yapılmış, doku malzeme, bezeme detayları irdelenmiştir. Örnek olarak 'Galata' minyatürü seçilerek, varakta yer alan günümüzde de varlığını sürdüren yapılar örnekler üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Sonuç bölümünde; minyatürlerde yer alan yapıların, kentlerin hatta bitki ve hayvanlar dahil tüm doğa betimlemelerinin her biri, farklı bilim alanlarına belge teşkil etmektedir. İncelediğimiz örnekler üzerinden, minyatürlerin, belge niteliği taşıyanı sanatsal değerlerinin yanı sıra dönem yaşamlarını da belgeleyen eserler olması mimari projeler için veriler içerdiğini göstermektedir. Minyatürlerin fotoğraf, pul gibi eserler ile birlikte kullanılması, belge niteliklerinin vurgulanarak, bilinirliğinin arttırılması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Although many works of art such as photographs, stamps, engravings and paintings are accepted as documents in scientific researches and studies carried out all over the world, there is no awareness on the values of miniatures as documents. In the thesis study; by stating this deficiency, the reasons for not having miniatures in a way that they would be qualified as documents in architecture, city planning, sustainable architectural works, restoration works were tried to be examined, and examples were studied comparatively with the proposed methods. In the first part of the thesis, the subject of the study is explained, and the aim and the method of the thesis are described. The importance of theoretical knowledge on book arts and depiction techniques is emphasized for the artistic analyses of miniatures. Since miniatures are works that have been practiced in different periods with different techniques, in this thesis study, it was planned to make examinations on a selected sample work, and a work which has been practiced in 16th century was chosen as a sample. Among the miniature works of that period, the work closest to actual documentation was selected as the work titled“Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han”by Matrakçı Nasuh, and since it was not possible to study the original work, the research was conducted on published facsimiles. The first facsimile of the work was published by Hüseyin G. Yurdaydın in 1976 and the second edition was published in 2015 by Prof. Dr. Nurhan Atasoy under the name of“Beyan-I Menazil- Sefer-İ Irakeyn Matrakçı Nasuh”. After reviewing both books, the second edition was chosen for the thesis, which has better print quality due to the developing digital technology over the years and includes broader analyses and interpretation than the first facsimile. The name of the work examined is briefly referred to as“Menazilname”in the selected publication. Therefore, in this thesis, which aims to document subjects such as the preservation and the functional continuation of structures and city plans along with their characteristics and their effects on the current urban settlement plans through miniatures, the name of the work is generally used as 'Menazilname'. In the second part of the thesis; the period, the artist and his works are summarized within the context of the definition of miniature art and the artistic features of the work are examined. In the third part of the thesis; firstly, the techniques, design programs and application drawing programs used by Matrakçı Nasuh while working on the selected work,“Menazilname”, were examined with examples. In each miniature, detailed analyses of the area, structure and space was carried out, and texture material and decoration details were examined. The Galata miniature was chosen as an example and the structures still present on the foil were examined comparatively with examples. In the conclusion section; each description of nature, including the structures, cities and even plants and animals in the miniatures, constitute documents separately for different scientific fields. Through the examples we have examined, the fact that miniatures are works documenting life in certain periods in addition to their artistic values bearing documentary characteristics shows that they contain data for architectural projects. It is necessary to use miniatures together with works such as photographs and stamps and to increase their recognition by emphasizing their documentary qualities.
Benzer Tezler
- 16. yüzyıl Osmanlı minyatürlerinde perspektif anlayışı ve mekan kavramı
The perspective and the concept of space in Ottoman miniatures of 16 th century
ÖMER FARUK DEMİRDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. FİLİZ ADIGÜZEL TOPRAK
- Surname-i Vehbi minyatürlerinde mekân anlayışı
Surname-i Vehbi concept of space in miniatures
SENEM ÖZDEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. RUHİ KONAK
- TSMK H.1523 no'lu Hünernâme minyatürlerinde mimarî süsleme unsurları
Architectural decoration elements in Hünernâme miniatures (TSMK H.1523)
KADRİYE TUNÇ KARAKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SABRİYE HİLAL ARPACIOĞLU
- Nakkaş Osman ve Livni minyatürlerinde tasarım anlayışının dönemin çalgıları ve gösteri sanatları bağlamında incelenmesi
Design concept in painter Osman and Levni's miniatures with regards to music instruments and performance arts
ÜLKÜ ORSEV ALTINER
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Sahne ve Görüntü SanatlarıYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. RUHİ AYANGİL