Lösungsstrategien beim Übersetzen von Metaphern und Realien. Eine Analyse anhand von Hermann Hesses Erzählung „Unterm Rad' und den türkischen Übersetzungen von Kâmuran Şipal und Günseli İçöz
Metafor ve kültürel öğelerin çevirilerine dair çözüm Stratejileri. Hermann Hesse'nin „Unterm Rad' adlı romanının Kâmuran Şipal ve Günseli İçöz tarafından yapılan çevirileri üzerine bir inceleme
- Tez No: 612565
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEHRA GÜLMÜŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, German Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Almanca
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Edebi eserlerde sıkça yer alan metafor ve kültür ögeler çeviri sürecinde karşılaşılan çeviri sorunları arasında yer almaktadır. Çalışmanın amacı, bu çeviri sorunlarına yönelik çözüm stratejilerini H. Hesse'nin Unterm Rad Arasında adlı romanının Türkçe çevirileri örneğinde ele almaktır. Çalışma ebedi çeviri alanında öne çıkan kuramsal yaklaşımlar ile başlayıp, anılan romandan seçilen örnek kesitler üzerine yapılan incelemeler ile devam etmektedir. İnceleme, genel olarak, Christiane Nord'un Çeviri Amaçlı“Metin Çözümleme Modeline”dayanıp, çevirmenlerin sunduğu çeviri çözümleri yine Nord'un“işlevsellik artı bağlılık”ölçütü doğrultusunda değerlendirilmektedir. Çalışmada romanın üç çevirisi ele alınmaktadır: K. Şipal'in Çarklar Arasında (Afa Yayınları 1990; Can Yayınları 2002) ve G. İçöz'ün Harika Çocuk (Can Yayınları 1991) adlı çevirileri. Yapılan incelemede Şipal ve İçöz'ün metafor ve kültürel ögelerin çevirisinde farklı çeviri stratejileri tercih ettikleri görülmektedir. Şipal ve İçöz'ün çevirileri Nord'un „işlevsellik artı bağlılık“ ölçütü doğrultusunda değerlendirildiğinde ise, İçöz'ün çevirisinde çark metaforunun ve az sayıda kültürel ögenin çevirisinin yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Ancak metin bütünlüğü açısından bakıldığında, Şipal'in çevirisi İçöz'ün çevirisinden biraz fazla olmakla birlikte, tüm çeviriler genel olarak Nord'un ”işlevsellik artı bağlılık" ölçütünü karşılamaktadır.
Özet (Çeviri)
Metaphors and realia commonly used in literary works pose significant problems in the translation process. This research focuses on solution strategies for the translation of these items based on the Turkish versions of the novel Beneath the Wheel (Orig. Unterm Rad) by H. Hesse. General information on the theories is provided at the beginning of the research. Afterwards, the examples selected from the novel are analysed. The analysis is in general based on Christiane Nord's“Text Analysis in Translation”. The translation solutions offered by the translators are assessed according to Nord's criterion“functionality plus loyalty”. Three different translations of the novel are examined: Çarklar Arasında by K. Şipal (Afa publishing, 1990; Can publishing, 2002) and Harika Çocuk by G. İçöz (Can publishing, 1991). The analysis results suggest that the translators had recourse to different strategies to translate the metaphors and realia in the novel. The analysis further shows that, in İçöz's translation, the translations of the wheel metaphor and of a few realia are inadequate. Nevertheless, when the text is considered as a whole, all translations fulfill substantially Nord's“functionality plus loyalty”requirement, Şipal's translation being slightly more functional and loyal.