Zeyrek bölgesi dünya miras alanı içinde bulunan geleneksel ahşap konutların özgünlük durumları üzerine analitik bir inceleme
A comparative authenticity analysis of civil architecture in the Zeyrek world heritage site
- Tez No: 612629
- Danışmanlar: PROF. DR. CAN ŞAKİR BİNAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
1985 yılında UNESCO tarafından Dünya Miras Alanı olarak kabul edilen İstanbul Tarihi Yarımada yerleşiminde bulunan dört tarihi alandan biri olan Zeyrek Cami ve Çevresi Koruma Alanı'nı kapsayan bölge özelinde ahşap sivil mimarlık örneği yapıların özgünlük durumlarını inceleyen bu tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, tezin amacı, çalışma alanı sınırları ve kapsamını açıklayan bilgiler verilmiş, araştırma süresince izlenen yöntem ve kullanılan araçlar açıklanmıştır. İkinci bölümde, Tarihi Yarımada'nın konumu ve İstanbul'un tarihsel gelişimine yer verilmiştir. ''İstanbul'' özelinde geleneksel sivil mimarinin özellikleri ve mimari karakterinin gelişim süreci anlatılmıştır. Bölgede yaşanan sosyo-kültürel değişimin etkilerinden söz edilmiştir. Bölümün devamında, Zeyrek Bölgesi'nin tarihsel gelişiminden bahsedilmiş; Dünya Miras Alanı sınırları içinde yer alan ve bölgenin kimliğini tamamlayan korunması gerekli kültür varlıkları hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde, İstanbul'un Dünya Mirası Koruma Alanları kısaca anlatılmış; devamında Zeyrek Camii ve Çevresi'nde, UNESCO süreci öncesi yapılmış belgeleme ve koruma çalışmaları ile bölgenin 1985'te Dünya Mirası olarak kabulü ve sonrasındaki süreçten bahsedilmiştir. Dördüncü bölümün başında, koruma ölçütleri ve özgünlük kavramına değinilmiştir. Mimari mirasın özgünlüğü, bütünlüğü ve sürekliliğinin kavramsal düzeyde ifade ettiği anlam ve önemi açıklanmıştır. Bütünlük ve süreklilik olgusu, Zeyrek Dünya Miras Alanı sınırları içinde bulunan yapı adaları özelinde irdelenmiş; yapı adalarında yaşanan değişim ve dönüşümler, Pervititch Haritası, Cramer-Müller'in çalışmaları ve günümüzde edinilen veriler ışığında irdelenmiş ve tablolaştırılarak, bölgenin tarihsel sürekliliği hakkında tespitler yapılmıştır. Dördüncü bölümde esas olarak, bölgedeki tescilli sivil mimarlık örneği ahşap yapılara odaklanılmıştır. Bu yapılar içinde yıkılmış, harabe ve uyumsuz yapıların güncel tespiti dışında; ayakta kalmış yapılar içinde restorasyon uygulamalarına maruz kalan yapılar özelinde oluşturulan ve çalışmanın asıl kısmı olan yapı katalogları ile yapılara dair genel bilgilerin verilmesi ve geçmiş ile günümüz karşılaştırmasıyla özgünlük durumuna ait verilerin elde edilmesi sağlanmıştır. Kataloglarda, yapıların plan, cephe, kütle ve süsleme niteliklerinin özgün güncel durumları, malzeme ve yapım tekniğindeki korunmuşluk durumları ile işlevsel ve çevresel özgünlükleri irdelenmiştir. Bu veriler ise özgünlük değerlendirme tablosunda analiz edilerek puanlama yapılmıştır. Beşinci bölümde sonuç olarak restorasyon uygulamalarının yapıların özgünlük durumlarına etkisi anlatılmıştır. Bölgede yapılan uygulamalar ve genel çerçevede, alan içinde bulunan yapıların özgünlük durumlarına dair tespitler üzerinden, yapıların korunamama nedenlerine dönük değerlendirmeler ile Zeyrek Dünya Miras Alanı'nın bütünlük ve süreklilik durumuna dair çıkarımlar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis, which examines the authenticity of wooden civil architecture examples in the region, where includes the Zeyrek Mosque and the Conservation Area, is one of the four historical areas located in the Istanbul Historic Peninsula, which was accepted as a World Heritage Site by UNESCO in 1985, consists of five chapters. In the first chapter, the information explaining the purpose of the thesis, the boundaries and scope of the study is given, and the methods and tools used during the research are explained. In the second part, the location of the Historical Peninsula and the historical development of Istanbul are given. Inde ''Istanbul'' features of traditional civil architecture and development process of architectural character are explained. The effects of socio-cultural change in the region are mentioned. Further section, the historical development of the Zeyrek Region is mentioned; Information about cultural assets within the boundaries of the World Heritage Site and complementing the identity of the region is given. In the third chapter, Istanbul's World Heritage Sites are briefly described; In addition, the documentation and conservation works carried out before the UNESCO process in the Zeyrek Mosque and its environs, and the process of acceptance of the region as a World Heritage Site in 1985 and its aftermath were mentioned. At the beginning of the fourth chapter, the concept of conservation values and authenticity are mentioned. The authenticity, integrity and continuity of the architectural heritage are explained conceptually and their importance. The phenomenon of integrity and continuity has been examined in the context of building islands within Zeyrek World Heritage Site; The changes and transformations in the building blocks, the Pervititch Map, the studies of Cramer-Müller and the data obtained today are examined and tabulated and the determinations are made about the historical continuity of the region. In the fourth chapter, mainly focused on the example of registered civil architecture in the region. Apart from the current detection of demolished, ruined and incompatible structures; It is provided to give general information about the structures and to obtain the data of the authenticity situation with the catalogs, which are the main part of the study, which were created especially for the structures exposed to the restoration practices of the surviving structures. In the catalogs, the original-current status of buildings, plan, facade, mass and decorative qualities, the conservation status of materials and construction techniques and their functional and environmental specificities are examined. These data are analyzed in the authenticity assessment table and scored. In conclusion, the effect of restoration practices on the authenticity is explained in the fifth chapter. In the context of the practices carried out in the region and the determination of the authenticity of the buildings within the area, evaluations on the reasons for the non-preservation of the structures and inferences regarding the integrity and continuity of the Zeyrek World Heritage Site were made.
Benzer Tezler
- 1980 sonrası toplumsal dönüşüm sonucu Zeyrek'te oluşan kullanıcı-mekan ilişkisine yönelik bir analiz ve öneriler
An analysis and suggestions for user-space relations built up in Zeyrek as a result of social transformation after 1980
AKTAN ARI
- Mekansal aidiyet ve yabancılaşma bağlamında Zeyrek konut çevresinin irdelenmesi
An investigation about Zeyrek housing environment in the context of place attachment and estrangement
PINAR GEÇKİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNLÜ
- Tarihi kentsel çevrelerde mekansal kalitenin algısal değerlendirilmesi: Zeyrek Camii ve çevresi dünya miras alanı örneği
Perceptual evaluation of spatial quality in historic urban environments: Zeyrek Mosque and its surroundings world heritage site
HÜSEYİN ATAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH TERZİ
- Şırnak ilinde halk inançları ve uygulamaları
Folk beliefs and practices in Şırnak province
HAKİM ZEYREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAKİRE BALIKÇI
- Uluçay-Güzelceçay arası kıyı kuşağında arazi kullanımı
Land use at coastal zone between Uluçay and Güzelceçay
ÖZGÜR ARAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
CoğrafyaOndokuz Mayıs ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ZEYBEK