Exlibris çalışmalarının sanat ve tasarım açısından geleneksel ve dijital ortamda incelenmesi
The examination of exlibris works in traditional and digital environments from the point of art and design
- Tez No: 614415
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHATTİN ODABAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Exlibris, ekslibris, resim, baskı, tasarım, grafik tasarım, kitap, mühür, damga, baskı sanatı, Exlibris, painting, design, graphic design, book, stamp, seal, print art
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Arel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Grafik Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Grafik Tasarımı Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu araştırmanın amacı; Exlibris sanatının, sanat ve tasarım dalları ile olan etkileşimini inceleyerek, ortaya çıkan yeni sanat tasarımını tüm yönleri ile ele almak. Latin kökenli“Exlibris”sözcüğünün İngilizce karşılığı“Bookplate”olarak yer almaktadır. Kelime olarak“...nın kütüphanesinden”ya da“...nın kitaplığından”anlamı taşır. Türkçe yazılışı ise“Ekslibris”şeklindedir. Exlibrisin doğuş yeri olan Almanya'da“Bibliothekzeichen”kelimesi de kullanılmaktadır. Bir nevi kitabın kartviziti ya da etiketi de diyebileceğimiz bu küçük boyutlu çalışmalar bir ihtiyaç olarak doğsa da zaman içinde estetik kaygılar ile yapılmış sanat eserlerine dönüşmüşlerdir. Önceleri soylu aileler, kiliseler, ülkenin ileri gelen devlet ve bilim adamlarına ait kitapların kaybolması, çalınması ya da orijinalleri ile değiştirilmesine karşı bir önlem olarak doğan exlibris, yapıldığı dönemlerin kültürel özelliklerini günümüze kadar taşıyan, sanatçı ve sanatseverler arasında kültürel ve tarihsel bir köprü görevi üstlenen bir sanat dalı haline gelmiştir. Yapılan araştırmalar neticesinde bilinen en eski ve ilk örneğinin, M. Ö. 1400 yıllarında açık mavi bir fayans üzerine yapılan ve Mısır Kralı III. Amenhotep'inz (diğer adıyla Firevun III. Amenhophis) kitaplığına ait olduğunu görüyoruz. Matbaanın icadından sonra ise uygulaması daha da yaygınlaşan ve başta Almanya olmak üzere birçok ülkede amatör ve profesyonel sanatçılar tarafından çeşitli baskı teknikleri ile uygulanmaya başlanmıştır. Türkiye'de 2000 yılından sonra yaygınlaşan exlibris sanatının, dünyada oldukça meraklıları, hatta kitapları sadece içlerinde bulunan exlibrisler için satın alanlar dahi vardır. 1470'den bu yana dünya genelinde iki milyonun üzerinde exlibris, 2000'den fazla exlibris koleksiyoncusunun olduğu tahmin edilmektedir. 19.yy'dan itibaren exlibrise, tarihine ve koleksiyonculuğuna ilgi daha da artmıştır. Exlibris yapılırken,yapılan kişinin ya da ailenin ilgi alanları, bağlı oldukları hanedanın özellikleri mutlaka dikkate alınarak bir tasarım ortaya konulmalıdır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to analyze each of the new art designs that will emerge during the examination of Exlibris interaction with various disciplines of design and art. According to reliable sources, the phrase of“Exlibris”originates from Latin and corresponds to“Bookplate”in English. It simply translates to“out of one's library or bookshelf.”The Turkish spelling is as follows:“Ekslibris”. In Germany, where this phrase originates from, it is spelled and used as“Bibliothekzeichen”. Although these small-scaled works were born out of need, they have transformed into art pieces that have been created with aesthetic concerns but essentially, they can also be defined as a business card or a tag of a book. In the past, exlibris merely emerged because the noble families, churches, government officials, and scientists took and applied it as a precaution against theft, counterfeits, and loss to preserve their libraries or bookshelf. However, it became an art discipline that bears the cultural characteristics of the past and a cultural and historical bridge that allows artists and art lovers to communicate with each other in a meaningful way. According to recent researches, the oldest known employment of this practice was discovered on a light blue colored tile which was made in 1400 BCE (circa). Archaeological evidence claims that it belonged to the personal library of pharaoh Amenhotep III. (alias Pharaoh Amenhopsis III.). After the invention of the printing press, the usage of it became widespread. Numerous amateur and professional artists began to apply it with their unique techniques, especially in Germany and other countries. In Turkey, the art of exlibris became common after the year 2000. Today, there are many enthusiasts all over the world and there are even some who sell or purchase books only for the exlibris. Since 1470, it is predicted that there are over two million exlibris that exist and that there are approximately more than two thousand collectors. The general interest fore began to rise in the 19th century. When making an ex libris, one of the most significant principles is to produce authentic work. Exlibris ought to be unique to the person, family or dynasty that it is made for while representing their values. During the design phase, one ought to be precise and cautious about the personal characteristics, interests, and dynasty which they are part of.
Benzer Tezler
- Resim-iş öğretmenliği özgün baskı resim atölye derslerinde tasarlanan ekslibris çalışmalarının tasarım eleman ve ilkelerine göre değerlendirilmesi
Evaluation of the exlibris studies designed in the art of printing workshop courses according to the design elements and principles
MERVE GÜNAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CİHAN ŞULE KÜLÜK
DR. İBRAHİM UYSAL
- Kimlik betimleyici tasarımlar: Mühürler
Identıty descrıbıng desıgns: Seals
BERNA İŞBİLİR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Güzel SanatlarCumhuriyet ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. A. YAŞAR SERİN
- Fotoğrafik yöntemlerle yapılan ekslibris çalışmaları
Exlibris studies in photographic methods
GONCA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sahne ve Görüntü SanatlarıAtatürk ÜniversitesiFotoğraf Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİH DENLİ
- Çağdaş baskı resim uygulamalarında ekslibris
Ex libris in contemporary printmaking applications
GİZEM ECEHAN EMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Güzel SanatlarYaşar ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. NAZLI GÜRGAN
- Exlibris sanatı ve dijital ortamda exlibris sanatı uygulamaları
The art of exlibris and its applications in the digital media
HAVANUR HONCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. ILGAZ ÖZGEN TOPCUOĞLU