Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesi yapım eklerinin karşılaştırılması
Comparison of suffixes in Turkish and Azerbaijani Turkish
- Tez No: 618633
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLKİN GULUSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ekler, Yapım Ekleri, Azerbaycan ve Türkiye Türkçesi, Affixes, Suffixes, Azerbaijani Turkish, and Turkish
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kafkas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Azerbaycan Türkçesi ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Azerbaycan Dili Azerbaycan'da ve bir kısım komşu ülkelerde yıllardan beri yaşayan, iletişim vasıtası gibi ortaya çıkan ana dildir. Azerbaycan dili Türk dilleri ailesinin batı grubuna dâhil olmakla birlikte bu grup içerisinde merkezi bir yer tutan ve geniş alana yayılan bir dildir. Azerbaycan dili günümüzdeki konuşulan haline gelinceye kadar isim, tarih, kullanılan alfabe, konuşulan yerler, içinde barındırdığı yabancı kökenli insanlar ve kelimeler vb. itibariyle çok zorlu değişiklikler geçirmiştir. Bu değişimlerin sonunda ise bir bütün halinde muntazam bir“Azerbaycan Türkçesi-dili”oluşmuştur. Oluşan bu yazı dili çerçevesinde yapım ekleri önemli bir yer teşkil etmektedir. Yapılan bu çalışmada Türkiye Türkçesindeki yapım ekleri ile Azerbaycan Türkçesindeki yapım ekleri ve fonksiyonları açıklanmış; ayrıca bu ekler Türkiye Türkçesiyle karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıkları gösterilmiştir. Giriş bölümünde; Oğuz grubu, Türkiye ve Azerbaycan Türkçeleri ile ilgili Türkologların görüşleri, ekler ve özellikleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesindeki İsimden İsim Yapan ekler ile İsimden Fiil Yapan ekeler sırasıyla anlatılmış ve her bir ek için örnekler verişmiştir. İkinci bölümde ise Fiilden İsim ve Fiilden Fiil ekleri aynı düzen içerisinde anlatılmıştır. Sonuç bölümde ise ekler sırasıyla karşılaşrılmış ve bir sonuca ulaşılmıştır. Ulaşılan sonuç itibariyle aynı gruba mensup olan Türkiye Türkçesi ile Azerbaycan Türkçesi anlam, fonetik ve eklerin ait olduğu gruplar bakımından çeşitli farkılıklar göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The Azerbaijani language is the mother tongue that has been living in Azerbaijan and in some neighboring countries for many years. Although the Azerbaijani language belongs to the Western Group of the Turkish language's family, it is a language that occupies a central place within this group and is widely spread. By the time Azerbaijani language has taken its final form, it has undergone very difficult changes by means of name, history, alphabet used, places spoken, people of foreign origin and words etc. At the end of these changes, a uniform“Azerbaijani Turkish language”was formed as a whole. Within the framework of this written language, suffixes constitute an important place. In this study, suffixes and their functions in Turkish and Azerbaijani Turkish are explained, besides, similarities and differences are illustrated by comparing those suffixes with Turkish. In the introduction, general information are provided about Oguz Group, opinions of Turcologists about Turkish and Azerbaijani Turkish, affixes and their features. In the first part, affixes in Turkish and Azerbaijani Turkish that both make name from a name and verb from a name are respectively described and examples are given for each affix. In the second part, affixes that make name from a verb and verb from a verb are described in the same order. In the conclusion, the affixes are compared respectively and a result has been reached. As a result, Turkish and Azerbaijani Turkish which belong to the same group show various differences in terms of meaning, phonetics and the groups to which suffixes belong.
Benzer Tezler
- Divânü Lûgati't-Türk'te /t-/ sesi ile başlayan sözcüklerin yeni Uygur Türkçesine yansımaları
Reflections of the words begining /t-/ sound in Divânü Lûgati't-Türk in which the words showen in new Uygur Turkish
MEHMET KÖYYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ABİK
- Bucaktan Sesler adlı eser esasında Gagavuz Türkçesinde fiil
Verbs in Gagauz Turkish Based on 'Bucaktan Sesler'
HATİCE ÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Azerbaycan Milli Halk Oyunları Hacıbaba Ağayev (transkripsiyon, aktarma, dil incelemesi)
Azerbaijan National Folk Games Hacıbaba Ağayev (transliteration, translation, research of language)
SEMRA TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. KENAN ACAR
- Batı Türkçesinde fiil gövdeleri
Verb stems in Western Turkish
SANJA VİROVEC
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖNER
- Azerbaycan Türkçesinde yapım ekleri ve işlevleri
Derivational affixes and functions in Azerbaijan Turkish
ÇİĞDEM GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNA BEŞEN DELİCE