MÖ 4. ve 3. binde Anadolu'da yüksek ayaklı çanakların ortaya çıkışı, gelişimi ve işlev analizi
Appearance, evolution and function analysis of high stemmed bowl at Anatolia in 4th and 3rd millennium BC.
- Tez No: 620309
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE TUBA ÖKSE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Yüksek Ayaklı Çanak, Geç Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Tipoloji, Sunak, Ritüel, High Stemmed Bowl, Late Chalcolithic Age, Early Bronze Age, Typology, Altar, Ritual
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Geç Kalkolitik Çağda ortaya çıkıp Erken Tunç Çağı boyunca görülen yüksek ayaklı çanaklar, Anadolu, Mezopotamya ve Balkanlar'a değin uzanan bir yayılım göstermektedir. Anadolu'nun Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi ile Kuzey Mezopotamya'da yoğun bir biçimde görülen yüksek ayaklı çanaklar Orta Anadolu ve Batı Anadolu'nun Erken Tunç Çağı yerleşimleriyle mezarlık alanlarında karşımıza çıkmaktadır. Bunun yanı sıra Geç Kalkolitik Dönem sonlarında Balkanlar ve Ege Adalarında Kukuteni ve Petresti kültürüne ait yüksek ayaklı çanakların varlığı söz konusudur. Bu çalışmanın amacı, MÖ 4 ve 3. Binde Anadolu'da Yüksek Ayaklı Çanakların ne tür yapılardan ele geçirildiğini ve hangi amaçla üretildiğini tartışmaktır. Çanakların buluntu durumları, bağlamları ve yayılım alanları belirlenerek biçimsel özellikleri üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Kültür bölgelerine göre gelişim ve değişimleri incelenen kapların evrimsel süreci kronolojik olarak açıklanmıştır. Kapların üretim ve kullanım amaçları araştırılarak işlevleri belirlenmiştir. Bu çalışmalarla yüksek ayaklı çanakları buluntu durumlarına göre değerlendirdiğimizde sunum amaçlı kullanıldıkları, yoğun bulundukları alanların niteliğine dayanılarak söylenebilmektedir. Arkeolojik tasvirli eserler – mühür, mobilya kakması, duvar boyası, kabartma, v.b. – üzerinde betimlenen sunaklara olan benzerliği de bu kapların ritüellerde kullanılmış olabileceği varsayımını güçlendirmiştir. Bu kap biçiminin yayılım alanı, sosyokültürel bir bölgenin varlığına işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
The High Stemmed Bowls, which emerged in the Late Chalcolitic Age and detected through at the Early Bronze Age, show a spread extending to Anatolia, Mesopotamia and the Balkans. The high stemmed bowls, which are commonly seen in the Southern and Eastern part of Anatolia and the Northern Mesopotamia, are also encountered in settlements and cemetries of the Central and Western Anatolia in the Early Bronze Age. In addition, there are High Stemmed Bowls belonged to the cultures of Cucuteni and Petresti in the Balkans and Aegean Islands at the begining of the Late Chalcolithic Period. The aim of this study is to discuss how the high stemmed bowl, obtained and for what purpose they were produced in Anatolia during the 4th and 3rd Millenia BC. The findings, contents and propagation areas were determined, assessments were made based on their formal characteristics. The evaluation process of the pots, of which development and changes studied based cultural regions was explained in chronogical order. The purposes of the production and usage of the pots investigated and their functions were determined. When we evaluate the high stemmed bowls based on their remainings and the nature of the mostly found areas, it can be said that they were used for the purpose of presentation. The resemblance to the altars depicted on the archaeological artifacts such as seal, furniture inlay, wall paint, relief etc., also reinforced the assumption that these bowls could have been used in rituals. The propagation area of these type of pots indicates the existence of a sociacultural region.
Benzer Tezler
- Mö 4. ve 3. binde Doğu Anadolu bölgesi
Eastern Anatolia region in 4th and 3rd bc.
SEVDA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ArkeolojiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM TÜTÜNCÜLER BİRCAN
- İzmir yarımadasında Türk dönemi dini mimarisi
Turkish period religious architecture in Izmir peninsula
SEVGİ ÇALIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TOP