Amerikan silah ambargosu (1975-1978)
American arms embargo against Turkey (1975-1978)
- Tez No: 62408
- Danışmanlar: PROF. DR. ERSİN ONULDURA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
ÖZET Tezde ABD'nin 1975 - 1978 yılında Türkiye'ye uyguladığı silah ambargosu çeşitli yönleri ile ele ılınarak incelenmiştir. Ambargo olayı her şeyden önce Amerikan dış politika karar verme sisteminin bir ürünüdür. Bu nedenle söz konusu sistem, bürokratik politika anlayışı içerisinde incelenmiştir. Sistemin özünde güçler ayrılığı ilkesine uygun olarak Kongre ve Yönetim arasında dış politikada yetki ve ağırlık tartışması ve bu tartışmaların sonunda bir uzlaşmaya varılması yatmaktadır. Her iki organın politik tercihlerini etkileyen pek çok faktör tartışmanın şekline ve sonuca etkili olmaktadır. Ambargonun konusunu teşkil eden askeri yardımlar ve silah satışları bir dış politika aracı olarak ele alınmıştır. Askeri yardımlar bazen bir ülkeye destek olarak olumlu yönde kullanıldığı gibi, bazen de ambargo veya yardımların şarta bağlanması gibi baskı aracı olarak kullanılmaktadır. Burada esas ölçüt, yardım alan ve veren ülkelerin ulusal çıkarlarının ne ölçüde çakıştığı veya çeliştiğidir. Bu nedenle ilgili ülkelerde ulusal çıkarların tanımlanması dış yardımlarda belirleyici olmaktadır. ABD' de ulusal çıkarların tanımlanmasında çıkar gruplarının ve lobilerin özel bir ağırlığı bulunmaktadır. Ambargo olayında Yunan lobisinin ( derecesi tartışılsa bile ) kararlara etkili olduğu inkar edilemez. Ambargo olayı, içerisinde cereyan ettiği dünya politik ortamında soyutlanarak incelenemez. 1970 li yıllarda dünyada bir yandan soğuk savaştan yumuşamaya geçiş, diğer yandan da iki kutuplu sistemden çok kutuplu sisteme geçiş süreci yaşanmakta idi. Bu değişimler ABD'nin dış politikasını, dolayısıyla ambargo olayındaki karar vericilerin tercihlerini etkilemiştir. Ayrıca ABD'nin iç politik durumu, Watergate ve Vietnam olaylarının etkileri, Kongre' deki sandalyelerin dağılımı, Kongre - Yönetim ilişkilerinin işleyiş tarzı ve kişilikler ambargo ile ilgili kararlarda belirleyici rol oynamıştır. 116-Ambargo Türkiye'nin 1974 yılında garantörlük haklarını kullanarak Kıbrıs'a yaptığı askeri müdahaleye bir tepki olarak, Türkiye'yi cezalandırmak ve basla yaparak Kıbrıs sorununa adil ve calici bir çözüm bulmak amacı ile konulmuştur. Konuluş bahanesi olarak da Türkiye'nin Kıbrıs Barış Harekatında Amerikan orijinli askeri malzemeyi, veriliş amaçlan dışında kullanması gösterilmiştir, anlaşmalara ve hukuka uygunluğu esas alan ambargo taraftarlarına karşı, ambargo karşıtları Amerikan ulusal çıkarlarını esas almışlardır. Ambargo karşıtlarının tutumlarım destekleyen en önemli araç Türkiye'nin ülkesindeki Amerikan üslerini, özellikle SSCB hakkında istihbarat elde eden tesisleri kapatması olmuştur. Bir yandan Yunan lobisinin faaliyetleri, diğer yandan ABD'nin ulusal güvenlik çıkarlarının olumsuz etkilenmesi karar vericiler üzerinde etkili olmuş, sonuçta 5 Şubat 1975 de yürürlüğe giren ambargo, 6 Ekim 1975 de kısmen, 26 Eylül 1978 de tamamen kaldırılmıştır. Ambargo esas konuluş maksadı olan Kıbrıs sorununun çözümüne hiç bir katkı sağlamadığı gibi, Türk - Amerikan ilişkilerinde güven bunalımı başta olmak üzere onarılması güç yaralar açmıştır. Ambargo olayından Türkiye'nin alacağı önemli dersler bulunmaktadır. Türkiye daha uzun bir gelecekte ABD ve diğer batılı müttefiklerinden silah ve askeri yardım alacağına ve ambargoyu gerçekleştiren güçler varlıklarım koruyacağına göre, ileride de bu tür olayların yaşanması olasıdır. Buna karşı alınabilecek en önemli iki tedbir, ulusal savunma konularında dışa bağımlılığın azaltılması ve ABD' de daha etkin bir lobicilik yapılmasıdır. 117-
Özet (Çeviri)
SUMMARY The Thesis discusses the American Arms Embargo against Turkey during the years 1975 : 1978 from different points. First of all the Embargo is the outcome of the American foreign policy process, for this particular reason the process itself constitutes the subject of the Part - 1 of the study. In the core of the American foreign policy process lies the struggle between the Congress and the Administration as proposed by the Constitution. Myriad of factors play role in affecting the decisions of the key foreign policy actors. Final decisions reflect the compromise. The subject matter of the embargo was military aids and arms sales to Turkey. Those aids and sales are often used as means of foreign policy both in positive ( as support ) and negative sense ( as seen in embargo or attaching the aids to unrelated provisions ). The main criterion here is the degree of divergency or convergency of national interests of the related parties. So the interpretation of the national interests play a decisive role in foreign military aids and arms sales. In the USA, the interest groups particularly ethnic lobbies have important functions in definition of the national interests. It is certain that the Greek - American lobby in the USA affected the embargo decisions. What can be discussed is the degree of this influence. The Embargo episode couldn't have been studied without taking into account then international and American domestic context. In 1970' s the world political system had been witnessing the two main transformations: from cold war to detente and from bi-polar world to multi-polar world. Those changes helped shape the then American foreign policy and consequently influenced the preferences of the decision makers in the Embargo episode. From the domestic point of view the experiences from Vietnam war and Watergate scandal, distribution of the seats within the Congress, the way to conduct the relations between the Congress and the White House and personalities have all been decisive in the embargo decisions. - 118-Embargo was imposed on Turkey as a reaction to her military intervention in Cyprus as a guarantor power. The point was to punish Turkey and put pressure on her in order to dissolve the Cyprus problem. The pretext of the embargo was the claim that Turkey used the American origined military equipment in contravention to the purposes for which those equipment were granted. The Embargo champions claimed that Turkey breached the bilateral agreements and the rule - of - law must be applied. For the Embargo opponents the national security interests of the U.S.A. were essential. Manipulation of American military bases in Turkey especially closing down of the intelligence gathering posts directed to the USSR, played important role on the decisions of the Embargo opponents. As a consequence the Embargo which took effect on February 5, 1975 was partially lifted on October 6, 1975 and totally lifted on September 26, 1978. The Embargo did not help its stated objective ( Solution of the Cyprus Problem ) but it inflicted persisting damages on Turkish - American relations especially the mutual trust between the two. There are a lot of lessons learned by Turkey from the Embargo. Turkey will definitely continue to receive military aids and buy arms from the U.S.A. and other western allies, and the embargo forces will remain in those countries. For these reasons it is conceivable that Turkey, will experience such kind of manipulations of foreign military assistance and the arms sales in the future. The Thesis concludes that two main precautions against that possibility are, to lessen the independence on foreign countries in national defense matters and make more effective lobbying in the U.S.A. - 119-
Benzer Tezler
- 1975-1978 yılları arasında Türkiye'ye uygulanan ambargonun Türk savunma sanayine ve teknoloji yönetimine etkisinin analizi
The effect of embargo that was imposed on Turkey between 1975-1978 on Turkish defense industry and technology management
ESRA ŞENEL
Doktora
Türkçe
2009
Savunma ve Savunma TeknolojileriKara Harp Okulu KomutanlığıTeknoloji Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANER ALTUNOK
- Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında ABD'nin uyguladığı silah ambargosu ve Türk savunma sanayiine etkileri
Başlık çevirisi yok
BEKİR DÖLKELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Uluslararası İlişkilerUluslararası Kıbrıs ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ULVİ KESER
- Çok boyutlu dış politikada Türk-Amerikan ilişkileri (1964-1978)
Turkish-American relations in multi-dimensional foreign policy (1964-1978)
BUĞRA SIZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT CEM KARADELİ
- İki askerî darbe arası Türk dış politikasının tahlili (1960?1980)
Turkish foreign policy analysis from the two military coups (1960?1980)
MÜJGAN KARATAŞ
- Türk-Amerikan ilişkileri açısından Kıbrıs sorunu
Turkish-American relations concerning the Cyprus question
FÜSUN ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AZİZE ÖZGÜVEN