Müzekki'n-Nüfus, giriş-metin-sözlük
Müzekki'n-Nüfusa introduction-text-dictionary
- Tez No: 62456
- Danışmanlar: PROF.DR. HAMZA ZÜLFİKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 721
Özet
ÖZET Bağdemir, Abdullah,“Müzekki'n-Nüfûs, Giriş - Metin - Sözlük”, Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Hamza Zülfikar) Tezin Sayfa Sayısı: CXVI + 721 Müzekki'n-Nüfûs, Eşrefoğlu Abdullah-ı Rûmî tarafından XV. yüzyıl ortalarında (1448) Anadolu'da Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış dînî - tasavvufî bir ahlâk kitabıdır. Yazar eserini, kendi zamanında tutum ve davranışları bozulan kardeşlerinin kurtulmalarına ve bundan sonra gelen taliplerin nefs elinden kurtulup Allah'a ulaşmalarına sebep olması için kaleme almıştır.“İnsanların nefislerini arıtan”anlamına gelen Müzekki'n-Nüfûs'un konusu kitabın adından da anlaşılacağı gibi“nefis terbiyesi”dir. Eşrefoğlu Abdullah, nefsi dört kısma ayırır. Bunlar, kişinin nefsinin, kötülüğü emrettiği“nefs-i emmâre”; kendi kötülüklerini kınadığı“nefs-i levvâme”; Allah'tan ilham aldığı“nefs-i mülhime”; huzur ve sükûna kavuşup rahatladığı“nefs-i mutma'inne”dir. Bundan sonra ise nefs-i mutma'innenin sıfatları olan ve kişinin Allah'tan razı olduğu“râdiye”; Allah'ın da o kişiden razı olduğu“mardiyye”mertebesi gelir. Böyle bir girişten sonra eser iki ana bölüme ayrılmakta ve birinci bölümde şu konular işlenmektedir: Dünyâ, dünyâ sevgisi ve dünyâ sevgisinin nedeni, dünyânın terkinin nedeni, dünyâyı sevmenin ziyanı nedir, terkinin faydası nedir, dünyâ neye benzer, bu dünyâyı sevip dünyalık toplayanlar neye benzer ve nefs-i emmârenin sıfatları nelerdir? İkinci bölüm yedi alt başlığa ayrılarak şu konulara yer verilmektedir: Nefs-i mutma'inneye döndürmek için nefs-i emmâreyi nasıl terbiye etmek gerekir ve bir şeyhe bağlanıp nasıl mürît olunur, tevbe ve teveccüh etmek nasıl olur, ne tür kişileri şeyh edinmek gerekir, şeyhlik mertebesi nedir ve nasıl bir makamdır, müritlik makamı nedir, müritliğin şartları ve kuralları nelerdir, Allah'ı zikrederek çile ve halvet çıkarmak ve Allah'a çağrılmak nasıl olur? XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığını, anlatım olanaklarını, o dönemdeki durumunu ve yönelişini en iyi biçimde gösteren bu eser, Türk dili için zengin ve değerli bir kaynaktır.
Özet (Çeviri)
ÖZET Bağdemir, Abdullah,“Müzekki'n-Nüfûs, Giriş - Metin - Sözlük”, Doktora Tezi, (Danışman: Prof. Dr. Hamza Zülfikar) Tezin Sayfa Sayısı: CXVI + 721 Müzekki'n-Nüfûs, Eşrefoğlu Abdullah-ı Rûmî tarafından XV. yüzyıl ortalarında (1448) Anadolu'da Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış dînî - tasavvufî bir ahlâk kitabıdır. Yazar eserini, kendi zamanında tutum ve davranışları bozulan kardeşlerinin kurtulmalarına ve bundan sonra gelen taliplerin nefs elinden kurtulup Allah'a ulaşmalarına sebep olması için kaleme almıştır.“İnsanların nefislerini arıtan”anlamına gelen Müzekki'n-Nüfûs'un konusu kitabın adından da anlaşılacağı gibi“nefis terbiyesi”dir. Eşrefoğlu Abdullah, nefsi dört kısma ayırır. Bunlar, kişinin nefsinin, kötülüğü emrettiği“nefs-i emmâre”; kendi kötülüklerini kınadığı“nefs-i levvâme”; Allah'tan ilham aldığı“nefs-i mülhime”; huzur ve sükûna kavuşup rahatladığı“nefs-i mutma'inne”dir. Bundan sonra ise nefs-i mutma'innenin sıfatları olan ve kişinin Allah'tan razı olduğu“râdiye”; Allah'ın da o kişiden razı olduğu“mardiyye”mertebesi gelir. Böyle bir girişten sonra eser iki ana bölüme ayrılmakta ve birinci bölümde şu konular işlenmektedir: Dünyâ, dünyâ sevgisi ve dünyâ sevgisinin nedeni, dünyânın terkinin nedeni, dünyâyı sevmenin ziyanı nedir, terkinin faydası nedir, dünyâ neye benzer, bu dünyâyı sevip dünyalık toplayanlar neye benzer ve nefs-i emmârenin sıfatları nelerdir? İkinci bölüm yedi alt başlığa ayrılarak şu konulara yer verilmektedir: Nefs-i mutma'inneye döndürmek için nefs-i emmâreyi nasıl terbiye etmek gerekir ve bir şeyhe bağlanıp nasıl mürît olunur, tevbe ve teveccüh etmek nasıl olur, ne tür kişileri şeyh edinmek gerekir, şeyhlik mertebesi nedir ve nasıl bir makamdır, müritlik makamı nedir, müritliğin şartları ve kuralları nelerdir, Allah'ı zikrederek çile ve halvet çıkarmak ve Allah'a çağrılmak nasıl olur? XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığını, anlatım olanaklarını, o dönemdeki durumunu ve yönelişini en iyi biçimde gösteren bu eser, Türk dili için zengin ve değerli bir kaynaktır.
Benzer Tezler
- Müzekki'n-Nufûs'un ikinci bölümü'nde yer alan hadislerin tahric ve değerlendirilmesi
The assesment and takhrij of the hadiths involved in the second chapter of Müzekki̇'n-Nüfus
İSA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ TUĞLU
- Müzekki'n-Nüfûs'da dünya hayatı, mal ve nefis ile ilgili hadîslerin tahrîc ve değerlendirilmesi
Muzekkin-Nufûs of the world in his life, goods and exquisite and evaluation of the hadiths about takhrij
KENAN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİ TUĞLU
- Eşrefoğlu Rûmî'nin Müzekki'n-nüfûs adlı eserinde metaforlar
Metaphors in the work of Eşrefoğlu Rumi named as Müzekkin-nüfûs
FATMA BABAARSLAN
- Eşrefoğlu Rûmî'nin Müzekki'n-Nüfûs ve Dîvânı'nda Seyr ü Sülûk anlayışı
The perception of Seyr ü Sülûk at Eşrefoğlu Rûmî's Müzekki̇'n-Nüfus and dîvân
JALE KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Eşrefoğlu Rumi ve Müzekki'n-Nüfus'unda bulunan merfu hadislerin tahrici
Başlık çevirisi yok
NİHAT DALGIN