Türkiye'nin Selçuklu çağı kadın türbeleri (1071-1318)
The tombs of women's in Turkey Seljuk period
- Tez No: 624665
- Danışmanlar: PROF. DR. CANAN PARLA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Türkiye Selçuklu Çağı, Türbe, Kadın, Plan, Mimari kurgu, Turkey Seljuk period, Tomb, Women, Plan, Architectural arrangement
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 428
Özet
Türkiye'nin Selçuklu Çağında adlarına türbe inşa edilmiş kadınların yaşamları, statüleri ve onlara ithaf edilerek yapılan türbeler bu tez çalışmasının konusunu oluşturmaktadır. Dönem kaynaklarında kendilerine çok az yer verildiğinden kimisinin yaşam öyküsü genel hatlarıyla belirlenmiş, kimisinin ise dönemin siyasetine ya da siyasi olaylarına bizzat dâhil olması, hayatlarının bir bölümünü hangi statüde geçirdiklerini tespit etmeye imkân vermiştir. Türkiye'nin Selçuklu Çağı ile sınırlandırılan çalışmada ele alınan kadın türbelerinin inşası 12. yüzyılın sonlarından 14. yüzyılın başlarına kadar aralıksız devam etmiştir. Siyasetin yaşamın her alanını etkilemesi yadsınamaz bir gerçeklik olarak bu çağda inşa edilmiş kadın türbelerinde de kendini göstermiştir. Selçuklu hâkimiyetinin daha ağır bastığı 13. yüzyılın ortalarına kadar çoğunlukla Orta Anadolu'da özellikle Kayseri'de inşa edilen kadın türbelerinin bu yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren yönetimde yaşanan İlhanlı etkisiyle birlikte Erzurum'da ağırlık kazandığı görülmüştür. Mimari ve süsleme özellikleriyle irdelenerek, aynı çağda ve aynı bölgede inşa edilmiş erkek türbelerinin yanı sıra yakın coğrafyadaki benzer örnekleriyle karşılaştırmalı değerlendirmeye tabi tutulan kadın türbelerinin, Türkiye Selçuklu mimarisi içindeki yerleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Plan ve mekân kurgusu olarak Selçuklu türbe geleneğini devam ettiren kadın türbelerinin bazı mimari unsurlarında yeni denemelere gidildiği belirlenmiştir. Türkiye'de ve yakın coğrafyada bir benzerine daha rastlanmayan mukarnaslı yüksek kaidesi ile Mahperi Huand Hatun Türbesi, cephelerindeki figürlü süslemeleriyle görsel bir şölen sunan Hüdavend Hatun Türbesi, plan ve mimari kurgu açısından bir eşine daha rastlanılmayan Mama Hatun Türbesi bunlardan sadece birkaçıdır. Tez çalışmasında Türkiye'nin Selçuklu Çağında inşa edilmiş kadın türbelerinin bazı yenilikler getirmekle birlikte genel olarak Türkiye Selçuklu mimari geleneklerine bağlı kaldıkları sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this thesis is about women's lives, status who have a tomb and tombs built for them. Some women's lives described briefly at period resources. Because some women's part of their lives have been identified for they participate in the political life of the period. This thesis is limited with Turkey Seljuk period. Therefore the tombs of women's built from the beginning of the 12th century to the end of the 14th century in continuous. Politics affected building the tombs of women. Until the middle of the 13th century the tombs of women's more built at Kayseri because Turkey Seljuk domination continued. Towards the end of the 13th century the tombs of women's increased at Erzurum with Ilhanli sovereignty. In this study the tombs of women's in Turkey Seljuk period were examined with architectural and ornament features. Women's tombs have been compared with built in the same period and region the male's tombs. Same time women's tombs tried to were identified place wherein Turkey Seljuk architecture. In terms of plan and architectural features they had continued tradition in Seljuk tomb architecture. However in some women's tombs have been tried new architectural arrangements. The tomb of Mahperi Huand Hatun's has high pedestal with muqarnas. This features was not seen in the other tombs in the same period and region. The tomb of Hüdavend Hatun's has figured decoration on facades. It is quite remarkable with this feature. In addition the tomb of Mama Hatun's has a unique plan and architectural arrangement. Examples given is only a few of these tombs. Study is concluded that the tombs of women's in Turkey Seljuk period are remain within the tradition of some important innovations in the Turkey Seljuk architecture techniques and applications they repeat.
Benzer Tezler
- Aydın yöresi halk kültürünün incelenmesi
Başlık çevirisi yok
K. ZÜMRÜT HASBEK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRET DEĞERLİ
- Muş ilinde kültür turizmi potansiyelinin coğrafi yönden değerlendirilmesi
Evaluation of tourism potential in terms of geography in Muş
HASAN SAYILAN
- Türkiye Selçuklu ve Eşrefoğluları Döneminde Beyşehir
Beyşehir during the Turkey Seljuk and Eşrefoğluları Period
RAHMİ SİVAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET SAĞLAM
- Cumhuriyet Döneminde Burdur merkez kazasının idari, ekonomik ve sosyal durumu (1923-1960)
Administrative, economic and social statue of Burdur central district in Republic era (1923-1960)
ALİM NAİL BİLİCİ
- 1937 İkinci Türk Tarih Kongresi sergisinde arkeoloji, sanat ve mimarlık tarihinin temsili
Representation of archaeology, history of art and architecture in exhibition of Second Congress of Turkish History, 1937
MERVE ÖZKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT TURGUT SANER