Çudomir'in öykülerinde mizah ve anlatım
Humour and style in the stories of Chudomir
- Tez No: 62636
- Danışmanlar: PROF. DR. LEMAN ERGENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
----AKYEL-, Bülent-, - 'iÇ^L4omir-'-iît-Öy kürlerinde Mizah- ve Anlatım“ Yüksek Lisans Tezi; (Danışman: Doç. Dr. Leman ERGENÇ), IH/113 sf. ÖZET İvan Vazov, Elin Pelin ve Yordan Yovkov gibi kısa hikâye ustalarının eserleriyle yetişen, Çağdaş Bulgar edebiyatında kısa mizah hikâye türünün en önemli temsilcilerinden olan Çudomir, 1890 yılında Turiya köyünde doğdu. Başkent Sofya'da Devlet Resim Okulunu bitirdikten sonra Kazanlık kasabasında öğretmenlik yaptı ve bir çok önemli kültürel faaliyette bulun du. Öğrenimini tamamlayarak tekrar taşraya dönen yazar, hikâye- lerindeki kahramanlarının prototipi olan taşranın sıradan insanlarıyla iç içe yaşadı. 1915 yılında askere çağırılan Çudo mir, Balkan Savaşını ve I. Dünya Savaşını siperlerde geçirdi. Bu dönemde Sofya ve Kazanlık gazetelerine karikatür ve mizahi yazılarını göndererek kendini bir mizahçı olarak yetiştirdi ve bu alanda başarılı bir grafik çizdi. Çudomir, her zaman modernist akımların karşısında oldu, hikâyelerini gerçekçi bir üslûpla yazdı ve okuyucuların karşı sına hümanist bir yazar olarak çıktı. Sert hicvi tarzlardan çe kinen ve mizahın ilkelerinden ödün vermeyen yazar, kısa hikâye lerinde her zaman komik olanı aradı, daima neşenin ve güldürü- 106nün yanında yer ”“aTdıT Kısa ”mizah-“hikâyelerini yaratırken”Çudomir'in en büyük amacı; insanları güldüreb ilmek ve onları kahkahalarıyla baş başa bırakmak oldu. Hikâyelerinde kendine özgü bir taşra dünyası yarattı ve bu dünyada gelişen her olayı ayrı bir hikâyesinde alaya aldı, neşeli. ve“canlı diliyle bir., nefeste okuyucuya aktarmayı tercih etti. Çudomir'in dünyasında yaşayan kahramanlarının simasında insanoğlunun bir çok meziye tini alaya aldı. Cimrilik, açgözlülük, dedikoduculuk, çıkarcı lık ve tembellik gibi bir çok evrensel zaafı hikâyelerinde, ger çekçi bir anlayışla işledi. Bazı hikâyelerinde yaşlı kahraman larının ağzından eski insanların dürüstlüğünü, hoşgörüsünü aradı, teknolojinin gelişmesine karşı çıkarak eskiye özlem duydu ve geçmişi bu hikâyelerinde idealize etti. Yazar, yetiştiği yörenin dilini hikâyelerine taşıdı. Hatta gerçek hayatta yöre halkının kullandığı bir çok deyimi ve ifade biçimini hikâyelerinde kullanmak üzere not ettiğini biliyoruz. Bu yüzden de hikâyelerinde bir çok Türkçe ve Türk kökenli keli me ve ifadelere sık sık rastlanmaktadır. Çudomir, alışılmışın dışında karakterler çizerek, tersine dönmüş bazı gerçekleri aktararak, sade diline kalıcı gülünç öğeler katmasını başarmıştır. Her hikâyesini ”bir karnaval havasında, doğruyu yanlış olandan neşeli bir şekilde ayırarak bitirmesiyle, Çağdaş Bulgar edebiyatında mizah tarzının yapı taşlarındandır. 107
Özet (Çeviri)
SUMMARY Chudomir, who is öne of the most distinguished of short, humouristic stories in the new Bulgarian literatüre was born in 1890 in the village of Turia. He grew up reading the works of the grand masters of the short story in the Bulgarian Literatü¬ re but -namely İvan Vazov, Elin Pelin and Yordan Yovkov. Af ter his graduation from the State Fine Arts School he worked as a teacher in the city of Kazanluk where he made his mark as an active cultural worker. Being an intelectual who came back from the capitol to the province the writer lived among ordinary pe- ople who lat'er became majör prototypes in his short stories. İn 1914 Chudomir was called to the colours and-did his military : service on the front line during the years of the Balkan and First World Wars. During this period he kept sending his humou¬ ristic articles and caricatures to the newspapers and mastered himself as a writer of short humouristic stories. Chudomir was always against ali kinds of modernistic cur- rents in the Bulgarian Literatüre and Fine Art, he wrote his stories in a realistle style and influenced his reader as a writer-humanist. Chudomir, who always escapes from the sharp 110satiristic currents and keeps himself close to the major rule-s of the humour, unflinchingly seeks- -the comical-..-and- -always stays- close to the joke and merriment. While working over his short stories always the most important aim of Chudomir was to make his readers laugh and to leave them alone with their -laughter. He created in his stories a Chudomir ian provincial world (in Bulgarian, Chudomir can be translated as“wonder world”) made fun of every incident and recreated the world around in an ins tant, in a grasp. Trough the prototype heroes of his wonder world Chudomir ridiculed most of the human vices, in his short stories Chudomir, a potent partisan of realism, developed many cosmopolitan weaknesses such as greediness, laziness and gossi ping, in some of his stories, through the words and acts of his more aged heroes Chudomir sought honesty and kindness, in these stories he opposes the development of the technology and seeks the good, old days, idealizing the past. in his short stories Chudomir uses the language of the so ciety in which he grew up. it is known that he had written down in his note book some words and phrases which he later used in his stories. That is why in his stories we often meet words and phrases with Turkish origin. - Chudomir who creates humour with lasting value, Chudomir who drows human characters like unusual pictures in the evryday life of the. society, Chudomir who always ends up his stories with the fairy detronation of the King, and always "drows a se parating line between the Good and the Bad created a wonder world and became one of the most distinguished humourists in the New Bulgarian Literature. Ill