Veri zarflama analizinde elastiklik ölçümü üzerine bir model önerisi: Tarım sektörü uygulaması
A model suggestion for elasticity measurement in data envelopment analysis: An application in agriculture
- Tez No: 628201
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KAZIM BARIŞ ATICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Üretim Yönetimi ve Sayısal Yöntemler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Veri Zarflama Analizi (VZA), karar birimlerinin göreli etkinliklerinin değerlendirilmesinde sıklıkla kullanılan bir tekniktir. VZA ile birimler performans düzeyleri doğrultusunda etkin ve etkin olmayan birimler olarak ayrıştırılabilmekte ve birimlerin etkinlik skorları belirlenebilmektedir. VZA'nın bir alt türü olan Katmanlı Veri Zarflama Analizi (KVZA) ise değerlendirilen birimleri mevcut performansları doğrultusunda, ait oldukları etkin sınırlara atamaya yarayan bir tekniktir. Katmanlı Veri Zarflama Analizi (KVZA); değerlendirilen karar birimlerinin kümelenmesini ve her bir küme için farklı bir etkin sınır oluşturulmasını sağlamaktadır. Elastiklik; bir değişkende meydana gelen oransal değişimin, başka bir değişkende yarattığı tepkinin mevcut teknoloji altında belirlenen ölçütüdür. Yalnızca etkin sınır üzerinde konumlanan birimler için uygulanabilen elastiklik ölçümleri ile karar birimlerinin sergilediği Ölçeğe Göre Getiri (RTS) karakteristikleri hakkında bilgi sahibi olmak da mümkündür. Çalışmada; VZA ile değerlendirilen tüm birimler için, KVZA ile belirlenen etkin sınırlar üzerinde elastiklik ölçümleri yapılmasını sağlayan bir metot önerilmektedir. Önerilen metot doğrultusunda gerçekleştirilen çalışmanın, üç temel amacı vardır. Bunlardan ilki; VZA kapsamında değerlendirilen tüm birimlerin etkinlik ölçümlerinin yapılması ve KVZA ile bu birimlerin mevcut performans düzeylerine göre ait oldukları etkin sınır veya etkinlik seviyelerine atanmasıdır. İkincisi; belirlenen etkin sınırlar üzerinde birimlerin elastiklik ölçümlerinin yapılması ve Ölçeğe Göre Getiri (RTS) karakteristiklerinin belirlenmesidir. Sonuncusu da bu metodun Türk tarım sektöründe uygulanmasıdır. Çalışmada önerilen metot, Ege Bölgesi'nde faaliyet gösteren tarım çiftliklerinde uygulanmakta olup, analizlerde bölgedeki çiftliklere ait Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) verileri kullanılmaktadır. Uygulama sonuçları; önerilen metodun, üretim olanakları kümesinin tamamına ait bulgular elde edilebilmesine olanak sağladığını göstermektedir. Genel kapsamda çalışma; etkinlik ölçümlerini, üretim olanakları kümesi genelinde duyarlılık analizlerini ve Ege Bölgesi çiftliklerine ait bulguları içermektedir. Ayrıca önerilen metodun da bir gösterimini sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Data Envelopment Analysis (DEA) is a widely used non-parametric technique for assessing relative efficiency of decision making units (DMUs). It provides efficiency scores of DMUs according to their performances and separates DMUs as efficients and inefficients. Context-Dependent DEA is a version of DEA which assings DMUs to the efficient frontiers with respect to current performance levels of them. In other words, Context-Dependent DEA clustering DMUs and create different efficient frontiers for each cluster. Context-Dependent DEA also provides attainable targets for DMUs in the short-term and long-term periods. Elasticity is a measure of response of the variables to the proportional change of the other variables in given technology. Elasticity can only used for DMUs which are situated on efficient frontiers. It also provides information about returns to scale (RTS) characteristics of DMUs. This research proposes a method to measure elasticities on efficient frontiers determined by Context- Dependent DEA. The research pursues three main objectives that can be summarized as follows. First of all; we make an efficiency assessment of units with DEA and Context-Dependent DEA and assign these units efficient frontier layers with respect to their performance levels. Secondly, we measure elasticities on determined levels and identify returns to scale (RTS) characteristics of units under various scenarios. Finally, the implementation of the proposed methodology to Turkish farming sector. The empirical application deals with agricultural farms that operate in the Aegean Region of Turkey and Farm Accountancy Data Network (FADN) data is used in the analyses of the farms. The results reveal that the proposed method enables us to obtain findings about all of the production possibility set. In general, the application represents illustration of the proposed method and it involves elasticity measurements with comprehensive sensitivity analyses of production possibility set and the findings for the farms in the Aegean Region.
Benzer Tezler
- Veri zarflama analizinde karar verme birimlerinin sıralanmasına yeni yaklaşımlar
New approaches to rank decision making units in data envelopment analysis
MELİKE KÜBRA EKİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEREN TUNCER ŞAKAR
- Veri zarflama analizinde süper etkinlik ve bir uygulama
Super efficiency in data envelopment analysis and an application
KEMAL GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İstatistikOndokuz Mayıs Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TALAT ŞENEL
- Veri zarflama analizinde yeni karar destek sistemi
The new decision making system in data envelopment analysis
AMİN MİRZAPOUR
Doktora
Türkçe
2014
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KURT
PROF. DR. ADNAN SÖZEN
- Veri zarflama analizinde temel bileşenler analizinin kullanımı
Using principal component analysis in data envelopment analysis
SEDA SÜTÇÜ ASAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
İstatistikHacettepe Üniversitesiİstatistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM KADILAR
- Veri zarflama analizinde süper etkinlik ve bir uygulama
Super efficiency in data envelopment analysis (DEA) and a case study
EMİNE DEMET MECİT