Uydu gravimetrisi ile fiziksel yükseklik değişimlerinin belirlenmesi ve analizi: Türkiye ve Grönland örneği
Estimation and analysis of physical height changes using satellite gravimetry: Case studies in Turkey and Greenland
- Tez No: 634935
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RAMAZAN ALPAY ABBAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Okyanus, atmosfer ve kıtalardaki su döngüsünün sürekli devam ediyor oluşu, yeryuvarı gravite alanında hızlı değişimlere yol açar. Yersel gravite ölçmeleriyle bu değişimler ancak bölgesel olarak tespit edilebilmekte ve fazla zaman ile yüksek maliyet gerektirmektedir. Yapay uydularla global ölçekte zamana bağlı değişen gravite alanını tespit etmek oldukça kolay hale gelmiş, global jeopotansiyel model üretme çalışmaları hız kazanmıştır. Bu amaçla geliştirilen GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment) (2002–2017) uydu misyonu sahip olduğu uydu gravimetri teknolojisi ile, yeryuvarı dinamik sisteminin anlaşılmasına büyük katkı sağlamaktadır. 2002 yılından itibaren global iklim sistemlerindeki değişimin yeryüzüne etkisi, kıtasal su havzalarındaki döngüleri, deniz seviyesi değişimleri ve buzul hareketleri gibi pek çok doğa olayının izlenmesinde oldukça başarılı bir sisteme sahip olan GRACE uydu misyonu, sunduğu yüksek çözünürlüklü veri ile zamana bağlı değişen gravite ve fonksiyonlarına dair tüm çalışmalara ışık tutmuştur. Yer bilimlerinde oldukça önem arz eden, mühendislik projelerinin olmazsa olmazı fiziksel yüksekliklerin referans yüzeyi olan jeoit bu misyon ile daha yüksek doğrulukta belirlenebilmekte, zamana bağlı değişimlerini izlemek de mümkün olmaktadır. Yükseklik sistemlerini güncellemek ve modernizasyonunu sağlamak için zamana bağlı fiziksel yükseklik değişimlerini tanımlamak ve modellemek gerekir. Bu çalışmada Türkiye ve Grönland bölgeleri olmak üzere iki farklı çalışma alanında GRACE global jeopotansiyel modeli ve WaterGAP (Water – a Global Assessment and Prognosis) Global Hidroloji Modeli (WGHM) kullanılarak fiziksel yükseklik değişimleri araştırılmıştır. Türkiye bölgesinde fiziksel yükseklik değişimlerinin kestiriminde Green fonksiyonu ve Terzaghi prensibi yaklaşımları da kullanılmış ve elde edilen fiziksel yükseklik değişimleri her iki çalışma alanında da mevsimsel ayrışma yöntemi (MA) ve temel bileşenler analizi/ampirik ortogonal fonksiyon (PCA/EOF) yöntemi ile analiz edilerek modellenmiştir. Ayrıca, C/C++ programlama dilinde GRACE global jeopotansiyel modelleri yardımıyla kullanıcıların fiziksel yükseklik ve jeoit yükseklik değişimlerini ve asismik yüzey hareketlerinin zamansal değişimlerini istenen noktada hesaplamalarını ve zaman serilerini çizmelerini sağlayan PHCSOFT yazılımı geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The continuity of the water cycle in the ocean, atmosphere and continents leads to rapid changes in the Earth's gravity field. These changes can only be detected locally with terrestrial gravity measurements and require high effort and cost. With artificial satellites, it has become quite easy to detect the time variable gravity field on a global scale, and studies on producing a global geopotential model have been increased. GRACE (Gravity Recovery and Climate Experiment) (2002-2017) satellite mission that is developed for this purpose contributes greatly to understanding the Earth's dynamic system with its satellite gravimetry technology. Since 2002, GRACE satellite mission, which has a very successful system in monitoring many phenomena such as the effects of change in global climate systems on the Earth, terrestrial water cycle, sea level changes and glacial movements, has shed light on all studies regarding the time-variable gravity and its functionals with the high-resolution data it offers. With this mission, physical heights, which are very important in Earth sciences and indispensable for engineering projects, can be determined with higher accuracy, and it is also possible to monitor time-dependent changes. Determining and modeling the time-dependent physical height changes is required for updating and modernizing height systems. In this study, physical height changes were investigated using the GRACE global geopotential model and WGHM in the area of Turkey and Greenland. In Turkey, the Green's function and Terzaghi principle approach have been implemented. In both study areas, the obtained physical height changes were analyzed and modeled by seasonal decomposition method and principal component analysis/empirical orthogonal function method. Furthermore, PHCSOFT has been developed in the C/C++ programming language, which enables users to estimate physical height changes, geoid height changes and temporal changes of aseismic surface displacements at any point and plot time series.
Benzer Tezler
- High-resolution gravimetric geoid modeling in the era of satellite and airborne gravimetry
Uydu ve hava gravimetrisi çağında yüksek çözünürlüklü gravimetrik geoit modelleme
MUSTAFA SERKAN IŞIK
Doktora
İngilizce
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİHTER EROL
- Contribution of airborne gravimetry to regional geoid determination by least squares collocation
Hava gravimetresinin en küçük kareler kollokasyon yöntemi ile bölgesel geoit belirlenmesine katkısı
ÖYKÜ KOÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİHTER EROL
PROF. DR. RİCCARDO BARZAGHI
- Geoid modeling by the least squares modified hotine formula using voronoi cell structures
Voronoi hücre yapıları aracılığıyla hotine integralinin en küçük kareler modifikasyonu ile geoit belirleme
FATIMA FEYZA SAKİL
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. SERDAR EROL
- Tutga verileri ile güncel ve çözünürlüğü yüksek jeopotansiyel modeller kullanılarak iller-bölgeler-ülke bazında karşılaştırılması
Comparison of tutga data on a province-region-country basis using up-to-date and high-resolution geopotential models
MEHMET EMİN KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeodezi ve FotogrametriAfyon Kocatepe ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT GÜLLÜ
- Global gravity field recovery from low-low satellite-to-satellite tracking with enhanced spatiotemporal resolution using deep learning paradigm
Global gravite alanının derin öğrenme paradigması kullanarak alçak uydudan alçak uyduya izleme ile iyileştirilmiş çözünürlükte belirlenmesi
METEHAN UZ
Doktora
İngilizce
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN AKYILMAZ