İstanbul'daki klasik dönem Osmanlı çinilerinde Rumi kompozisyonları
Rumi compositions in classical period Ottoman tiles in İstanbul
- Tez No: 639326
- Danışmanlar: PROF. DR. SİTARE TURAN
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Eski Çini Onarımları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 560
Özet
Türk süsleme sanatlarının ilk motiflerinden olan rumi motifi, taş, kemik, maden, kumaş, ahşap, seramik, çini ve kitap sanatlarında yoğunlukla kullanılmıştır. İslamiyet'ten önce Asya'da görülmeye başlayan rumi motifi göçler ile Anadolu'ya gelmiştir. İlk Türk toplumlarında hayvan figürlerinin bir parçası olan rumi motifinin öncüleri, İslamiyet'ten sonra yerini daha bitkisel tarzda kompozisyonlara bırakmıştır. Özellikle Anadolu Selçukluları tarafından geliştirilip bir üslup haline getirilmiş, Osmanlı döneminde daha da gelişerek, bugün çoğunlukla tercih edilen klasik formdaki son halini almıştır. Bu çalışmada rumi motifinin Asya'dan Anadolu'ya olan yolculuğu ve klasik formuna kavuşana kadar olan gelişimine de yer verilmiştir. Klasik Osmanlı Dönemi'nde baş mimar olan Mimar Sinan'ın, yapılarında çiniyi yaygın olarak kullanması ve eserlerinin çoğunun İstanbul'da olması nedeniyle, tez araştırması İstanbul olarak sınırlandırılmıştır. Klasik döneme ait çinilerin bulunduğu dini ve sivil yapılar incelenerek, fotoğraflanan rumili çinilerin kompozisyon çizimleri yapılmış ve katalog haline getirilmiştir. Katalog çalışması ve desenlerin belgelenmesi; çinili alanlarda rumi motifinin kullanımına dair önemli tespitler yapılmasına olanak sağlamıştır. Rumi desenli çiniler ile yapıların iç ve dış mekanlarında; duvarlarda, kemer içlerinde, mihrapta, kuşak yazılarında, pencere ve kapı üstlerinde çeşitli sıklıkla tekrarını gördüğümüz ulama karo, bordür, pano, kemer, niş, pandantif, köşebentler gibi birçok tasarım alanında karşılaşılmıştır. Dönemin popüler deseni hatayi üslubunda olduğu gibi, rumi desenlerinin de belli kompozisyon şemaları içerisinde bir sistem dahilinde çizildiği sonucuna varılmış, sınıflandırmalar bu değerlendirilmeler üzerinden yapılmıştır. Katalog bilgileri ve kompozisyon şemalarının yanında, yapılan detaylı çizimler sayesinde, klasik dönem rumi tipolojisi ile teze ayrı bir katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the first motifs in Turkish decorative arts of the rumi motif is intensely used in stone, bone, metal, cloth, wood, ceramic, tile and book arts. Beginning to be seen before Islam in Asia, rumi motifs arrived in Anatolia with migrations. Precursors of the rumi motif as part of animal figures in the first Turkish societies were replaced by more vegetative style compositions after the adoption of Islam. It was especially developed by Anatolian Seljuks and became a style, before further development in the Ottoman period to reach the classic form mainly chosen today. This study includes the development of the rumi motif through the journey from Asia to Anatolia and until reaching its classic form. Due to common use on tiles in structures by Mimar (Architect) Sinan, the head architect of the classical Ottoman Period, and most of these works being in İstanbul, the thesis study is limited to İstanbul. Religious and civil structures containing tiles from the classical period were investigated, composition sketches of the tiles with rumi were made from photographs and a catalogue was created. Catalogue studies and documentation of patterns allows the opportunity to make significant discoveries about the use of the rumi motif in tiled areas. Tiles with rumi patterns were used in the interior and exterior portions of structures, and are encountered in many design areas like within arches, in mihrab, in sash inscriptions, in connecting tiles above windows and doors, borders, panels, arches, niche, pendentives and corners. Just as the popular pattern of the period was the hatayi style, it was concluded that rumi patterns were drawn within a system including certain composition schemes and classifications were based on this evaluation. In addition to catalogue information and composition schemes, the aim in this thesis was to provide a separate contribution to rumi typology in the classical period with detailed drawings.
Benzer Tezler
- Erken Osmanlı mimarisinde renkli sır tekniğindeki çiniler(1300 ? 1453)
Tiles of coloured glaze in the early Ottoman architecture
NİLGÜN CURA
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. ALİ OSMAN UYSAL
- Konya dışındaki müze ve kütüphanelerde bulunan Selçuklu ve Selçuklu üslubunu taşıyan cild kapakları (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
AHMET SAİM ARITAN
Doktora
Türkçe
1992
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BEYHAN KARAMAĞARALI
- İstanbul'daki Geç Dönem Osmanlı camilerinde giriş cepheleri (1703-1922)
Entrance facades of Late Period Ottoman mosques in Istanbul (1703-1922)
ELİF SÜLEYMANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Sanatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA NALAN TÜRKMEN
- Osmanlı camilerinde iç mekan atmosferine aydınlatmanın etkisinin İstanbul'daki örnekleri üzerinden incelenmesi
An analysis of the effect of lighting in Ottoman mosques on the interior atmosphere through the examples in Istanbul
ESRA ÜNLÜTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİH SALBACAK
- İstanbul'daki Sinan camilerinde mekan ile serbest düşey taşıyıcılar arasındaki boyut ilişkisi
The Relationship between space and independent vertical load-bearers at Sinan's mosques in İstanbul
ŞÜKRÜ SÖNMEZER