Mardin Emineddin külliyesi mimari özellikleri koruma sorunları ve restorasyon projesi önerisi
The architectural features, conservation problems of Mardin Emineddin complex and proposal for restoration project
- Tez No: 639667
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYNUR ÇİFCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
Mardin ili, Merkez Eminettin Mahallesi'nde yer alan Emineddin Külliyesi, cami, medrese, namazgâh, hamam, çeşme ve maristandan oluşmaktadır. Yazılı kaynaklara göre mimarı ve yapım tarihi tam olarak belirlenemeyen külliye Artuklu Sultanı Emüniddin (H.502-516/M. 1108-9 ile 1122-23) tarafından inşa ettirilmeye başlanmıştır. Ölümü nedeniyle kardeşi Necmettin Ilgazi külliyeyi kardeşi adına tamamlamıştır. Emineddin Külliyesi, Artuklu döneminden günümüze ulaşabilmiş Anadolu'daki ilk külliye olması nedeniyle özel bir öneme sahiptir. Mardin'in güneybatısında yer alan ve halk arasında“maristan”mahallesi olarak da bilinen yerde konumlanan külliyeyi oluşturan yapılar işlev farklılıkları da gözetilerek topografyaya uyumlu, farklı kotlara oturacak şekilde tasarlanmışlardır. Kuzey yönündeki çevre duvarında bulunan küçük bir giriş kapısından geçilerek ulaşılan avlunun güneyinde dikdörtgen planlı cami ve üst kotta bir namazgâh, kuzeyinde dikdörtgen planlı medrese, doğusunda ise külliyenin en büyük boyutlu yapısı olan hamam yer almaktadır. Hamamın güneyinde yer aldığı düşünülen maristan (darüşşifa) ise günümüze ulaşamamıştır. Külliye yapıları yığma kagir yapım tekniğinde, yöresel taşlarla ve hamamın kubbeleri hariç özgünde düz damlı olarak inşa edilmişlerdir Tezin 1. bölümünde bu tez kapsamında yapılan kaynak araştırmaları, tezin amacı ve hipotezi, son olarak da kullanılan yöntemler anlatılmıştır. Tezin 2. bölümde Mardin'in kısa tarihi aktarılmıştır. 3. bölümünde ise günümüze ulaşan Artuklu yapıları kısaca tanıtılmıştır. Yapılar hamam, cami ve medrese başlıkları altında toplanarak EK-A'da tablolar halinde sunulmuştur. Tezin metin kısmında bahsi geçen yapıların Emineddin Külliyesi ile ortak ya da farklı mimari özelliklerine değinilmeye çalışılmıştır. Tezin 4. bölümünde ise günümüze kadar geçen süreçte çeşitli koruma sorunları nedeniyle bazı bölümleri yok olmuş veya değişime uğramış külliye yapılarının özgün mimari özelliklerinin ayrıntılı olarak tespit edilmesine, mevcut durumu gösterir rölövelerin yapılmasına ve koruma sorunlarının belirlenmesine çalışılmıştır. 5. bölümde restitüsyon, 6. bölümde restorasyon projesi yaklaşımları ve kararları anlatılmıştır.
Özet (Çeviri)
Emineddin complex which is located in Mardin at Eminettin neighborhood, consists of a mosque, madrasah, Namazgâh' (open-air prayer place), hammam (Turkish bath), fountain and maristan (a hospital and a pharmacy). According to the written sources, the architect and the construction year of the complex are not identified exactly but it has been started to be built under the sovereignty of The Artuqid Sultan Emüniddin (H.502-516/ C.1108-9 – 1122-23) and after his death it has been completed by his brother Necmettin Ilgazi. Emineddin complex has a special importance in terms of public buildings: it is the first complex that remains today from the Artuqids period. The complex is located in the southwest of Mardin, in the neighborhood known as“Maristan”locally. According to their different functions the complex buildings are designed in harmony with the topography of Mardin. The complex is reached by passing through a small gate on the boundary wall in the northward. On the south side of the inner courtyard, there are a rectangular mosque and an up-levelled“namazgâh'”; on the north side, there is a rectangular madrasah and, the biggest building of the complex, the hammam is located on the east side of the courtyard. It is thought that The Maristan, which does not remain, was located probably on the west of the hammam. The buildings of the complex were built with masonry construction techniques and with local stones. Except the domes of the hammam, all buildings were having traditional flat earthen roofs. In the Chapter 1 of this thesis, literature searches, purpose of the thesis, hypothesis and methods were explained. In the Chapter 2, the brief history of Mardin was explained. In the Chapter 3 the extant historic buildings from Artuquids were introduced. The extant historic buildings from Artuquids were separated three main spaces as hammam, mosque and madrasah and they were presented in table. In the following parts of thesis, it was touched on common or different architectural features between these buildings and Emineddin Complex. From past to present, some buildings in the Mardin Emineddin Complex was destroyed or modified because of the various conservation problems. In the Chapter 4, original architectural characteristics of these buildings were determined in detail. The surveys of current situation of the buildings were drawn and the conservation problems were specified. The restitution project was explained in the Chapter 5 and the determination and approach of restoration project was explained in the Chapter 6.
Benzer Tezler
- XII-XIV. yüzyıllarda Anadolu'da tıp kurumları
The medical institutions at Anatolia during the 12th-14th centuries
MEHMET KUTLU
- Anadolu'da Selçuklu dönemi camilerinin çözümlemeli plan irdelemesi (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
M. KEMAL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYBURTLUOĞLU ZAFER
- The Prominent Health Institutions (Darü'ş-Şi̇fas) and their functions in Anatolia from the Turkic conquest through the Ottoman era
Anadolu'nun fethinden Osmanlı Dönemine Anadolu'da kurulmuş olan önde gelen sağlık kuruluşları: Dârü'ş-Şifâlar
SARPER YILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İNALCIK
- Mardin ili tarım işletmelerinin tarımsal yapı ve mekanizasyon durumunun belirlenmesi
The Determination of agricultural structure and mechanization level of agricultural farms in Mardin
MEHMET CUMHUR EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarım Makineleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KONAK
- Mardin evlerinde mekan kurgusu
Başlık çevirisi yok
EVİN SEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT GÜNER