TRB1 bölgesinde faaliyet gösteren elma üretimi yapan işletmelerin yapısal özellikleri ve karşılaştırmalı ekonomik analizi
Structural characteristics and comparative economic analysis of apple enterprises in TRB1 region
- Tez No: 639830
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİHA KIZILOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: TRB1 region, gross profit, net profit per decare, apple yield, marketing
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Amaç: Bu çalışma, TRB1 Bölgesi'ndeki elma üretimi yapan işletmelerin mevcut durumunun ortaya konularak, elmanın üretim maliyetinin hesaplanması, elma üretiminin karlılık durumu ve pazarlama yapısının tespit edilmesi, işletmelerin etkinlik analizinin yapılarak etkinsizliğe neden olan faktörlerin belirlenmesi ve bölgedeki elma işletmelerinin sorunlarının belirlenerek çözüm önerileri sunulması amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tabakalı tesadüfi örnekleme metodundan yararlanılarak elma üreticiliği yapan 223 adet işletmeden, 2018-2019 üretim döneminde yüz yüze gerçekleştirilen anketlerden sağlanan veriler, çalışmanın ana materyalini oluşturmuştur. İncelenen işletmelerde elma üretim maliyeti ve karlılığının belirlenmesinde tek ürün bütçe analizi kullanılmıştır. Etkinlik analizi, Stokastik Sınır Analizi yöntemiyle Cobb Douglas üretim fonksiyonu kullanılarak R paket programında yapılmıştır. Bulgular: Çalışma sonuçlarına göre; yetiştiricilerin genel ortalama itibariyle genel tarım deneyimi yaklaşık olarak 19 yıl, elma yetiştiriciliği deneyimi ise 16 yıl olarak belirlenmiştir. İncelenen işletmeler için elma arazisinin büyüklüğü ortalama 28,02 da olarak hesaplanırken, bu değer Malatya için 33,67, Elâzığ için 21,96 ve Bingöl için ise 11,22 da olarak tespit edilmiştir. İncelenen işletmelerde, ortalama elma verimi 627,65 kg/da olarak gerçekleşirken, 1 kg elmanın maliyeti 0,88 ₺ olarak hesaplanmıştır. Elmanın ortalama satış fiyatı 1,16 ₺/kg ve ürün net karı ise 0,28 ₺/kg olarak belirlenmiştir. Dekara düşen üretim değerinin 728,07 ₺, brüt karın ise 394,72 ₺ olduğu belirlenmiştir. İncelenen elma işletmelerinde dekara net kar 173,45 ₺, nispi kar ise 1,31 olarak bulunmuştur. İncelenen işletmelerin %71 oranında etkin oldukları sonucu saptanmıştır. Malatya'daki elma işletmelerinin Elâzığ'daki işletmelere göre, Elâzığ'daki işletmelerinde Bingöl'deki işletmelere göre teknik olarak daha etkin olduğu sonucuna varılmıştır. İncelenen işletmelerde, aynı girdi düzeyinde üretim miktarının yaklaşık %29 oranında arttırılabileceği sonucuna varılmıştır. Sonuç: Sonuç olarak, elma üretiminde üretici ülkeler içinde yer alabilmek ve ihracatta diğer ülkelerle rekabet edebilmek için özellikle üretim miktarı, endüstri kalitesi, altyapı, finans ve pazar koşulları geliştirilmelidir.
Özet (Çeviri)
Purpose: This study was carried out in the TRB1 region for apple production by determining the capital structure of apple farming, calculating the production cost per kg, determining the profitability and marketing structure, determining the factors causing technical inefficiency in apple farms and drawing suggestions by identifying the problems of the apple enterprises in the region. Method: The main material of the study was obtained by face-to-face surveys conducted during the 2018-2019 production period covering 223 enterprises producing apples using stratified random sampling method. Single product budget analysis was used to determine the production cost and profitability of apple enterprises. Technical efficiency analysis was carried out by using Cobb-Douglas production function via Stochastic Frontier Approach in the R package program. Findings: According to the results of the study; on average, the general agricultural experience of the apple growers is approximately 19 years and the cultivation experience is 16 years. While the average size of apple land was calculated as 28.02 decare (da) for the investigated enterprises, this value was determined as 33.67 da for Malatya, 21.96 da for Elâzığ and 11.22 da for Bingol provinces. While the average apple yield was 627.65 kg / da in the enterprises surveyed, the cost of apple per kg was calculated as 0.88 ₺. The average sales price is 1.16 ₺ / kg and the profit margin provided per kilogram is 0.28 ₺. The production value per da is determined as 728.07 ₺ and the gross profit is 394.72 ₺. The net profit per da was found to be 173.45 ₺ and the proportional profit was 1.31 in the apple farming. It has been determined that the apple farms are 71% technically efficient. We arrive a conclusion that farms in Malatya province than that of elazıg and farms in elazıg than that of bingol are technically efficient. It is concluded that the amount of production at the same input level can be increased by approximately 29% in the enterprises examined. Results: As a concluding remark, production quantity, industrial quality, infrastructure, finance, and market conditions should be developed for Turkey to be a producer country for apple production to compete with other countries in export markets.
Benzer Tezler
- Trb1 bölgesinde faaliyet gösteren süt ve süt ürünleri işleyen firmaların etkinlik analizi
The efficiency analysis of the milk and dairy production firms operating in trb1 region
YUNUS GÜLCÜ
Doktora
Türkçe
2016
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM ADEM HATIRLI
- Cam tavan algısının stres düzeyine etkisi: TRB1 bölgesindeki banka şubelerinde çalışan kadın işgörenler üzerine bir araştırma
Perception of glass ceiling effect on stress level: A research on women workers working at bank departments in TRB1 area
GÖKDENİZ ERKAN
- Örgütsel sinizm, işe yabancılaşma ve kişilik ilişkisi: TRB1 bölgesi otel işgörenleri üzerinde bir araştırma
The relationship between organizational cynicism, work alienation and personality: A research in hotel employees of TRB1 region
SONGÜL ÖZER
Doktora
Türkçe
2018
TurizmAtatürk ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ ÇAĞLAR GÜLLÜCE
- İhracat yapan işletmelerin sahip olduğu kaynaklar ve yeteneklerin ihracat performansına etkisi: TRB1 bölgesi üzerine bir araştırma
The effect of resources and skills of exporting businesses on export performance: A research on TRB1 region
EMRE ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeŞırnak ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CÜNEYT ÇATUK
- KOBİ'lerde karar verme sürecine yönetim ve maliyet muhasebesinin etkileri (TRB1 bölgesinde üretim yapan KOBİ'ler üzerine bir uygulama)
Effects of administrative and cost accounting of SME's on the process of process making are emphasized, and application is performed in the SME's making production in the TRB 1 region
MELTEM GÜL