Osmanlı İmparatorluğu'nda yabancı sermaye, imtiyaz ve rekabet: Batı Anadolu krom madeni imtiyazları (1848-1914)
Foreign capital, concession and competition, in the Ottoman Empire: Western Anatolia chrome mines concessions (1848-1914)
- Tez No: 641067
- Danışmanlar: PROF. DR. CENK REYHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 399
Özet
Askeri sanayide çelik yapımında kullanılan krom madeni, 1848 yılında Osmanlı topraklarında keşfedildikten sonra, savaş teknolojisinde Osmanlı İmparatorluğu'ndan daha ileride olan ülkelerin ilgisini çekti. Aydın ve Hüdavendigar vilayetlerindeki yüksek tenörlü krom madenlerinin işletme hakkını elde etmek isteyenler arasında büyük güç mücadeleleri ve rekabet yaşandı. Osmanlı krom madenlerinin imtiyazları, iki ülke arasındaki siyasi-diplomatik yakınlığın ve mali koşulların bir sonucu olarak önce İngiliz vatandaşlarına verildi. Siyasi nüfuzları ve teknolojik avantajları nedeniyle Türk kromlarını İngiltere'ye geçirmek üzere İngiliz Paterson ailesi imtiyazların neredeyse tamamını ele geçirdi. İngiltere ile Osmanlı Devleti arasındaki siyasi ve diplomatik dengelerin değişmesi, ekonomik ilişkilere de yansıdı. XX. yüzyılın başından itibaren Almanya ile kurulan çok yönlü ilişkilerin sonucu olarak, Batı Anadolu krom madenleri bu ülkeye nakledilmeye başlandı. Bu çalışmada, Batı Anadolu'da bulunan krom madenlerinin işletme imtiyazlarının hangi koşullarda, kimlere verildiği arşiv belgeleri ile açıklanmıştır. Bu önemli cevheri ülke sınırlarında tutacak yeterli teknoloji ve sermaye gücü olmayan Osmanlı Devleti, haklarını Maden Nizamnameleri vasıtasıyla korumayı amaçlamıştır. Maden yasaları bir yandan hazine gelirini artıracak düzenlemeler olarak Osmanlı Hükümeti'nin çabaları; diğer yandan daha çok cevheri daha düşük vergiyle ülkelerine geçirmek isteyen İngilizlerin diplomatik baskıları altında revize edilmiştir. Bu nedenle çalışmanın bir yönünü de Maden Nizamnameleri oluşturmuştur.
Özet (Çeviri)
The chrome mine, which is used in the military industry to make steel, was discovered in the Ottoman lands in 1848, after which it attracted the attention of countries that were more advanced than the Ottoman Empire in war technology. There were great power struggles and competition between those who wanted to obtain the operating rights of the high grade chrome mines in Aydın and Hüdavendigar provinces. The concessions of the Ottoman chrome mines were first given to British citizens as a result of the political-diplomatic closeness and financial conditions between the two countries. Due to their political influence and technological advantages, the British Paterson family obtained almost all of the concessions to transfer Turkish chrome to England. The change in political and diplomatic balance between Britain and the Ottoman Empire was reflected in economic relations. As a result of the multifaceted relations established with Germany from the beginning of the 20th century, the Western Anatolian chrome mines started to be transferred to this country. In this study, the conditions under which the operating privileges of the chrome mines in Western Anatolia were given to whom are explained with archive documents. The Ottoman Empire, which lacked sufficient technology and capital power to keep this important ore within the borders of the country, aimed to protect its rights through Mining Regulations. Mining laws were revised, on the one hand, by the efforts of the Ottoman Government as regulations to increase the treasury income and under the diplomatic pressure of the British on the other hand, who wanted to transfer more ores to their country with lower taxes. Therefore, one aspect of the study concerns the Mining Regulations.
Benzer Tezler
- Osmalı'dan Cumhuriyet'e İstanbul mahalli kamu hizmeti imtiyazları
Local public service concessions in İstanbul from Ottoman Empire to republican period
ALİ İHSAN ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2003
Tarihİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAL'A
- Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne demiryolları ve petrol ilişkisi özelinde Amerikan sermayesi (1830-1938)
American capital in the special relationship between railways and oil from Ottoman to Republic of Turkey (1830-1938)
CEREN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU VARLI BİNAGUL
- Haydarpaşa - Gebze demiryolu hattında 19. yüzyılda yapılmış demiryolu istasyon binaları
Başlık çevirisi yok
ŞULE KOÇER