Kentsel akarsu kıyıları ve yerleşme ilişkisinin değerlendirilmesi: İstanbul Kağıthane Deresi örneği
Evaluation of the relationship between urban riverfronts and settlement: The case of İstanbul Kağıthane River
- Tez No: 641444
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NAİME HÜLYA BERKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Mekan Organizasyonu ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Su, dünya üzerindeki oluşumundan bu yana yerküre üzerinde insan yaşamın temel kaynağı ve hidrolojik döngünün temel taşıdır. Doğal dengeyi sürdüren bir yaşam sisteminin üyesi olan suyun, hayatın varlığı ve sürekliliği anlamında önemli bir rolü bulunmaktadır. Yeryüzündeki en önemli su kaynaklarından olan akarsular, canlılar için yaşam sisteminin bir parçası olarak, insanların hayatlarını devam ettirebilmeleri için besin maddesi olmasının yanı sıra, sahip oldukları ekosistemler gereği flora ve fauna için yaşam alanı yaratmakta, insanlık tarihi boyunca yerleşmeler için farklı gereksinimlere bağlı olarak önemini korumaktadır. Yerleşik hayata geçişle beraber yerleşmelerin kurulmasında yer seçimi için değerli bir etken olan akarsu kıyıları, tarım, ticaret, savunma, ulaşım amaçlı bir eşik olmakta, sosyo-kültürel yapıda ve toplumların inançlarında önemli bir değeri bulunmaktadır. Sanayinin gelişmesiyle, hızlı sanayileşmeye hızlı kentleşme eşlik etmekte ve sanayinin yoğun olduğu akarsu kıyılarında gelişen kentleşme, artan nüfus ve yaşanan kentleşme sorunları ile çevre sorunlarının etkisiyle akarsu kıyıları kirlenmekte ve kent ile ilişkisi zayıflamakta, yaşanan ekolojik yıkımların doğurduğu sonuçlarla akarsuların kent için değeri fark edilmektedir. Akarsu kıyıları, akarsu ve kent arasındaki ilişkinin değerinin anlaşılmasıyla, kamusal açık alan olarak yeniden değerlendirilmektedir. Kent içinde farklı kullanımlara hizmet eden akarsu kıyıları, yapılan tahribatlar ve bozulmalar ile ekolojik önem ve işlevlerini yerine getirememekte, kentleşme ve çevre sorunları, akarsu kıyılarının arsa değerinin düşük olmasının düşünülmesi, doğal süreçleri göz ardı eden arazi kullanım kararları ile akarsuların doğal yapısına zarar vererek değerini kaybetmesine neden olmakta ve akarsuların kent ve kentli için sağladığı faydaların göz ardı edilmesiyle yaşanan sorunlar dolayısıyla akarsu ve kıyıları, onarılarak kamusal alan yaratabilmek için gereken planlama ve tasarım kriterleri doğrultusunda kent ve kentliyle entegre edilmektedir. Yapılan tez konusu kapsamında, akarsu kıyılarının ekolojik yapısına uygun olarak, kamusal alan olarak tasarlanmaları gerekliliği bilinci üzerinde durulmakta, öncelikle, suyun insan ve yaşamın devamlılığı için olan önemine değinilmekte, kamusal alan ve kentsel mekân ilişkisi irdelenerek akarsuların tarihsel süreç içerisindeki rolü ve işlevleri, kamusal alan yaratma potansiyeli ve akarsu kıyılarının kent ile olan ilişkisindeki kullanımlara yönelik ekonomik, sosyo-kültürel, psikolojik ve ekolojik faydalarına yer verilmektedir. Akarsu kıyılarının kamusal alan olarak kullanımı, Dünya'da yapılan örneklere yer verilerek açıklanmaktadır. Çalışmada, literatür taraması yapılarak konu ile ilgili yapılan çalışmalar, yazılan makaleler, kitaplar vb. bilimsel çalışmalar incelenmekte, daha sonra çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarından akarsuların düzenlenmesi ve çalışma alanına yönelik ilgili bilgiler elde edilmekte, Dünya'da yapılan düzenlemelerde akarsu kıyısı tasarımları incelenmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda tez çalışmasında, kentsel akarsu kıyılarının, kamusal alan olarak, kente ve kentliye katacağı değerler göz önünde bulundurularak, akarsu ile kent ilişkisinin ekolojik, ekonomik, toplumsal boyutları ile çözümlenmiş olduğu, akarsu kıyısının, akarsuyun sahip olduğu ekosistem dolayısıyla su ile ilişkisinin zedelenmeden düzenlendiği tasarımlara altlık oluşturması amaçlanmaktadır. Akarsu kıyılarının bir kentsel kıyı olması ve toplumların kıyıya doğrudan ulaşabilme hakları doğrultusunda kıyıların kamusal alanlar olarak kullanılması gerekmektedir. Doğal ve tükenebilen bir kaynak olan akarsu kıyısında nitelikli kamusal alan yaratabilmek için kent ile akarsu arasındaki ilişki doğru çözümlenmelidir. Bu doğrultuda, kent ve akarsuyun karşılıklı etkileşimlerini dikkate alarak doğal yapıya zarar vermeden kente ve kentliye kazandırılmalıdır. Bu bağlamda, akarsu kıyılarında yapılan düzenlemelerin akarsu kıyılarında var olan sanayi işlevinin yok olmasına paralel olarak boş kalan alanların yeniden kente kazandırılması yönünde yada taşkın kontrolü adına yapılan düzenlemeler şeklinde bir çok sebebi olmakla birlikte, akarsu kıyısının ekolojik yapısını dikkate alan ve kamu yararına uygun olması ortak bilinciyle yapılması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Water is the main source of human life on earth and the foundation of the hydrological cycle since its formation on earth. Water, which is a member of a life system that maintains the natural balance, has an important role in the existence and continuity of life. The rivers, which are the most important water sources in the world, as a part of the living system for living things, as well as being nutrients for people to continue their lives, as well as creating a living space for the flora and fauna due to their ecosystems, as well as different periods for settlements throughout human history. It becomes an indispensable part of life depending on development levels and requirements. With the transition to the settled life, the rivers, which are worthy as the determinants of the location choices of settlements, are a threshold for agriculture, trade, defense, transportation, and it is always known that socio-cultural life and societies have a special value in the belief systems. With the development of the industry, rapid industrialization is accompanied by rapid urbanization and the urbanization problems on the riverside where the industry is intense, the urbanization problems and the problems of urbanization are affected by the environmental problems. With the understanding of the value of the relationship between the rivers, rivers and cities, the rivers are re-evaluated to be interpreted as a public open space. The rivers that serve different uses in the city cannot fulfill their ecological importance and functions with the damages and deteriorations in the city, urbanization and environmental problems, considering the riverside coasts as cheap land, land-use decisions and practices that do not give priority to nature, changing the natural structure of the rivers, and The city is integrated with the city and its cities in accordance with the planning and design criteria required to create a public space by protecting the natural structure of the rivers or deteriorating the natural structure of the rivers. Within the scope of the thesis, the awareness of the necessity of designing the public sphere in accordance with the ecological structure of the rivers of the rivers, focuses on the importance of water for the continuity of human and life, the role and function of rivers in the historical process and the creation of a public space and the legal, economic, socio-cultural, psychological and ecological benefits of the coastal rivers in relation to the city, but also the legal regulations supporting the use of the rivers of the rivers as public spaces. The use of river shores as a public space is explained by giving examples to the world and the planning criteria are explained in the riverside coastal projects in the context of the thesis. In this study, the literature review is done by the studies on the subject, written articles, books and so on scientific studies are examined, then rivers from various public institutions and organizations and the relevant information about the study area is obtained, arrangements in the world on the riverfront design are examined. According to this information, in the thesis study, taking into consideration the values that urban rivers coasts, public spaces, cities and urban areas, the relationship between the river and the city has been solved by the ecological, economic and social dimensions of the river, designs are intended to create a base. The coasts should be used as public spaces in accordance with the rights of the coasts to be an urban coast and the direct access of the communities to the shore. In order to create a qualified public space on the banks of the river, which is a natural and consumable source, the relationship between the city and the stream should be analyzed correctly. In this respect, taking into account the interactions of the city and the river, it should be brought to the city and the city without harming the natural structure. In this context, the river coastal areas of the arrangements made on the banks of the stream, the existing industrial function in the process of withdrawal from the shore of the evacuation of the vacant areas to be revived or in the form of arrangements in the name of flood control, although the river coastal ecological structure taking into account the conscious.
Benzer Tezler
- Kentsel bileşenleri ve kıyı kenti bağlamında İstanbul'un öznel ve nesnel değerlendirmesi
Objective and subjective evaluation of İstanbul in the context of its coastal and urban components
FATMA ERKÖK
- Kentsel akarsu kenarı yeşil yollarında peyzaj planlama ve tasarım yaklaşımları: Çankırı Tatlıçay örneği
Landscape planning and design approaches on urban river side greenways: Çankırı Tatlıçay case
FERHAT ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Peyzaj MimarlığıÇankırı Karatekin ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UMUT PEKİN TİMUR
- Kentsel akarsu kıyılarının kamusal mekan yaratma potansiyelinin belirlenmesi: Kağıthane deresi ve kurbağalıdere örneği
Determination of public space creation potential of urban riverfronts
ZEYNEP TARCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- Bayındır Barajı örneğinde kentsel alanlar ve yakın çevresinde yer alan su kıyılarının ekolojik planlama ve tasarım ilkeleri
In case of Bayindir Dam ecological planning and design principles of waterfront places in and near of the urban areas
BETÜL TÜLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. EMİN BARIŞ
- Akarsu kıyı şevleri rehabilitasyon yöntemlerinde yapısal, bitkisel ve biyoteknik (karma) yaklaşımlar
Structural, vegetative and biotechnical (combined) methods for streambank rehabilitation
MELİH MERAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
BiyoteknolojiTrakya ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİDE CANDAN ZÜLFİKAR