Geri Dön

İbn Kuteybe'nin Edebü'l-Kâtib adlı eserinin filolojik incelemesi

Philological investigation of Ibn Qutayba's Adab al-Kâtib

  1. Tez No: 641496
  2. Yazar: KIYASETTİN ARSLAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. NAZİFE NİHAL İNCE
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: İbn Kuteybe, Edebü'l-kâtib, Sarf, Nahiv, Anlambilim, İmlâ, Ibn Qutayba, Adab al-Kâtib, Morphology, Syntax, Semantics, Orthography
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 228

Özet

Fetih hareketleri sonunda İslam devletinin sınırları genişlemiş, bu genişlemeye bağlı olarak devletin müesseseleri de çoğalmış ve hizmet alanı çeşitlemiştir. Devletin çoğalan ve hizmet alanı genişleyen müesseselerinin genel adına divan, divanlarda çalışanlara da kâtip denilmektedir. İbn Kuteybe'ye göre divanlarda çalışan kâtipler Arap dilinin yazımında ve kullanımında hatalar yapmaktadır. Kâtiplerin Arap dilinin yazımında ve kullanımında yaptıkları hataları düzeltmek ve genelde de aydın olma yoluna giren herkese Arapçayı doğru kullanmayı öğrenmelerine rehberlik etmek için Edebü'l-kâtib adlı eseri yazmıştır. Yazılan bu eser, kitâb adıyla anılan dört bölüm ve her bölüm de bâb adıyla anılan başlıklara ayrılmıştır. Eserde görülen bu bölümlerde dilbilimin çeşitli alt disiplinlerine dair bazı konular işlenmiştir. Bu çalışmada, akademik çalışmaların sınırlılığı gereği, Edebü'lkâtib'de değinilen dilbilimin alt disiplinlerinden sarf, nahiv, anlambilim ve imlaya dair disiplinlerle ilgili olan konuların bulgularına yer verilmiştir. Eserde yer verilen dilbilimin alt disiplinlerine dair bulgular onun verdiği örnekler ile desteklenerek açıklanmaya çalışılmıştır. Bu açıklamalardan hareketle İbn Kuteybe'nin eseri yazarken takip ettiği metodu, dilbilimin alt disiplinlerinden sarf, nahiv, anlambilim ve yazıya dair görüşleri belirlenerek dilci kişiliği tanıtılmaya çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

When boundaries of Islamic state enlarged due to the conquest movement, institutions have proliferated and service area expanded. The increasing institutions of the state were called the council (dîvân), and the staffs of these councils were clerks (kâtib). According to Ibn Qutayba the clerks who were working in the councils were making mistakes about Arabic writing rules and usages. Therefor he wrote a book named Adab alKâtib to help these clerks to correct their usages and to be a guidebook to others which trying to improve their Arabic usage. Adab al-Kâtib consists of four parts and each section has ninety-seven chapters called bâb. In the chapters of this book some issues regarding linquistics are included. Due to limitations of the dissertation our investigation will include only datas about morphology, syntax, semantics, and orthography. Findings about the sub-disciplines of linguistics in the work are supported by the examples given by the writer and tried to be explained. Based on these explanations, we tried to investigate Ibn Qutayba's method of editing topics and to determine his opinions on morphology, syntax, semantics, and orthography.

Benzer Tezler

  1. İbn Kuteybe'nin 'Uyûnu'l-Ahbâr adlı eserinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi

    Thematic and methodological study of Ibn Kuteybe's Uyun Al-Akhbar

    REMZİ AKYÜREK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimAtatürk Üniversitesi

    Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SAİT UYLAŞ

  2. Kâsım b. Sâbit es-Sarakustî ve ed-Delâil adlı eseri

    Qāsim ibn Thābit and his work named al-Dalāʼil

    HÜSEYİN YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Dinİstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET YÜCEL

  3. Muhammed Ahmed Halefullah, Muhammed Arkoun, Nasr Hâmid Ebû Zeyd ve Hasan Hanefî'nin Kur'ân'la ilgili görüşlerinin temelleri ve kaynakları

    Muhammed Ahmed Halefullah, Muhammed Arkoun, Nasr Hâmid Ebû Zeyd, and Hasan Hanefî's views, basics and sources about Quran

    HASAN HÜSEYİN İSLAM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    SosyolojiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İDRİS ŞENGÜL

  4. İbn Kuteybe'nin 'Te'vîlu Müşkili'l-Kur'ân' adlı eserinin Kur'ân ilimleri açısından değeri

    The value of Ibn Qutaybah's work entitled 'Ta'wil Mushkil Al-Quran' in terms of the Quranic sciences

    GÜLCAN SEVİM KAYI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHSİN DEMİRCİ

  5. İbn Kuteybe'nin mezhep anlayışı ve diğer mezheplere bakışı

    Ibn qutayba's understanding of sect and his approach to the other sects

    MİNE DEMİRBİLEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN ONAT