Türkiye'de tütün tüketimi ve obeziteye bağlı kanser yükünün topluma atfedilebilir fraksiyon hesaplamaları ve coğrafi bilgi sistemi ile değerlendirilmesi
Evaluation of tobacco and obesity associated cancer burden in turkey using population attributable fraction and geographical information system
- Tez No: 644416
- Danışmanlar: PROF. DR. SARP ÜNER, PROF. DR. SULTAN ESER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Epidemiyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Günümüzde, ülkemizdeki başlıca mortalite nedenleri arasında kanserler ikinci sırayı almaktadır. Tütün tüketimi ve obezite kanser gelişimi için öncelikli risk faktörleridir. Bu çalışmada, tütün ürünleri ve obezite ile ilişkili kanserlerde bu risk faktörlerine atfedilebilir fraksiyonların (PAF) hesaplanması ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) analiz yöntemleri kullanılarak dağılım ve kümelenme özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. PAF hesaplamaları için risk faktörlerine ait prevalans verileri 2003 yılı Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Araştırması'ndan edinilmiş, tütün tüketimi için ayrıca Peto-Lopez yöntemine göre hesaplanan beklenen prevalanslar da analizlerde kullanılmıştır. Kanser insidansları ise T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan 2016 yılı Türkiye Kanser İstatistiklerinden ve Uluslarası Kanser Araştırma Kurumu ile Uluslararası Kanser Kayıtçılığı Birliği tarafından yayınlanan Beş Kıtadaki Kanser İnsidansları serisinin XI. sayısından edinilmiştir. Tütün ve obezitenin kanser gelişimi için rölatif riskleri Birleşik Devletler Kanser Prevansiyon Kohort Çalışması-II verilerinden ve Dünya Kanser Araştırma Fonu raporlarından alınmıştır. Bu farklı insidans ve prevalans verileri kullanılarak tütünle ilişkili kanserlerde dört, obezite ilişkili kanserlerde iki farklı modele göre PAF hesaplamaları ve ArcGIS Pro (Esri Inc., ABD) yazılımı kullanılarak CBS analizleri yapılmıştır. CBS analizlerinde alansal interpolasyon ve Anselin Lokal Moran I yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada 2019 yılı için tütün ile ilişkili kanserler grubundaki yeni tanı kanser olgularının erkeklerde %54,2-%61,9'unun, kadınlarda %23,2-%30,6'sının, obezite ile ilişkili kanserler grubundaki yeni tanı kanser olgularının ise erkeklerde %22-%22,4''ünün, kadınlarda ise %23,7-%24,3'ünün atfedilebilir olgular oldukları hesaplanmıştır. Coğrafi dağılım özellikleri bakımından PAF değerlerinin tütünle ilişkili kanserlerde erkeklerde özefagus ve akciğer kanserlerinde doğu ve güneydoğuda, oral kavite ve farinks kanserlerinde doğuda, kadınlarda özefagus kanserlerinde doğuda, akciğer kanserlerinde batı ve kuzeybatıda, mide kanserlerinde doğuda, oral kavite ve farinks kanserlerinde doğuda, obezite ile ilişkili kanser grubunda ise erkeklerde kolon kanserinde, kadınlarda postmenopozal meme kanserinde doğu ve kuzeydoğuda daha düşük olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Cancers are ranked second most common cause of mortality in our country. Consumption of tobacco products and obesity are among the primary risk factors for cancer progression. This study aimed to calculate the proportions of cancers that are attributable to these risk factors, and to evaluate the national risk map by assessing the geographical distributions of these cases. The prevalence of tobacco use and obesity that required for calculation of PAFs were obtained from the National Burden of Disease and Cost Effectiveness Study – 2003 report. Additionally, the estimated prevalence of tobacco smoking also derived from the incident cases according to Peto-Lopez method. The incidences of tobacco and obesity-associated cancers were obtained from the Turkish Cancer Statistics – 2016 report of the Turkish Ministry of Health, and Cancer Incidence in Five Continents – Volume XI report of the International Association for Cancer Research and International Association of Cancer Registries. The relative risks for tobacco and obesity on cancer progression were obtained from the United States Cancer Prevention Study – II data and World Cancer Research Fund reports. Using these different incidence and prevalence data, four different PAF models were calculated for tobacco-associated cancers, and two different PAF models were calculated for obesity-associated cancers, which were used for the Geographical Information System Analyses in ArcGIS Pro software (Esri Inc., USA). Areal interpolation and Anselin's Local Moran I statistics was used in GIS analyses. The proportions of PAFs for smoking-associated cancers ranged between 54.2-61.9% in men and 23.2%-30.6% in women. The PAFs for obesity associated cancers ranged between 22%-22.4% in men and 23.7%-24.3% in women. Geographical distribution patterns revealed deceased PAFs in tobacco-associated cancers for esophageal and lung cancers in east and southeast, and oral cavity and pharynx cancers in east in men; esophageal cancers in east, lung cancers in west and northwest, gastric cancers in east, oral cavity and pharynx cancers in east in women. Decreased PAFs were found for obesity-associated cancers in east for colon cancer in men, and in east and northeast for postmenopausal breast cancer in women.
Benzer Tezler
- Health-related consistency in food choice and consumption: The role of household and product characteristics
Gıda tercihi ve tüketiminde sağlık ilişkili tutarlılık: Hane halkı ve ürün özelliklerinin rolü
GÖKHAN SÜRMELİ
Doktora
İngilizce
2020
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BURÇ ÜLENGİN
- COVİD-19 tanısı ile Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesinde izlenen hastaların hastalık ile ilgili risk algıları ve yaşam tarzı değişikliği planlarının değerlendirilmesi
Evaluation of disease-related risk perceptions and lifestyle change plans of patients followed up at Hacettepe University adult hospital with the diagnosis of COVİD-19
KAMIL ZARNISHANOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY SAİN GÜVEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL ÇALIK BAŞARAN
- Erdemsiz mallar üzerindeki özel tüketim vergisinin halk sağlığı üzerindeki etkisi
Effects of the excise tax on demerit goods on public health
OSMAN GÜLDEN
Doktora
Türkçe
2022
EkonomiManisa Celal Bayar ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA MIYNAT
- Bir ilçedeki 15 yaş ve üzeri kişilerde sağlık davranışları ve ilişkili risk etmenleri
Health behaviours and related risk factors in 15 years and older people in A district
VOLKAN MEDENİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Halk SağlığıGazi ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA NUR BARAN AKSAKAL
- Tip 2 diyabetli bireylerde beslenme bilgi düzeyininsağlıklı beslenme tutumuna ve obeziteye etkisinindeğerlendirilmesi
The level of nutritional knowledge in individuals with type 2 diabetes the effect of healthy eating attitude and obesityevaluation of
EBRAR KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE ŞANLI AK