İmam Mâtürîdî ve Zemahşerî'nin irâde ve meşîet konusuyla ilgili âyet-i kerimelere dair yorumlarının karşılaştırılması
A comparision of Imam al-Mâturîdî and al-Zamakhsharî's exegesis on the Quranic verses related to will and wish of Allah
- Tez No: 644635
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Kur'ân, indirildiği günden bugüne doğru anlaşılma gayesine matuf farklı tefsir metodlarıyla açıklanmaya çalışılmıştır. Bu metodlar içerisinde dirâyet metodu, aklı merkeze almanın yanında dilin imkânlarını çokça kullanmasıyla temayüz etmiştir. Mâtürîdî'nin Te'vîlâtü Ehli's-sünne (Te'vîlâtü'l-Kur'ân) isimli tefsiri, Kur'ân'ı başından sonuna kadar bir bütün halinde dirâyet ağırlıklı bir şekilde tefsir etmeyi amaçlayan ilk eser olma özelliğini taşımaktadır. Bunun yanında dil sanatlarını kullanmada son derece mahir olan Zemahşerî'nin el-Keşşâf isimli tefsiri de bu alanın başat eseri sayılmıştır. Diğer yandan bu iki tefsirin müelliflerinden biri Ehl-i sünnet kelamının önemli bir kolu olan Mâtürîdiyye mezhebi kurucusu İmam Matürîdî, diğeri ise Mu'tezile kelâmının geç dönem savunucularından Zemahşerî'dir. İki ayrı kelâmî ekolü temsil eden bu imamlar, söz konusu kelâmî mezheplerini tefsirlerine yansıtmış, dahası âyetleri yorumlarken mezheplerini savunucu bir rol üstlenmişlerdir. Bu açıdan iki tefsirin kelâmî içerikli âyetlere dair yorumlarının karşılaştırmalı incelenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada iki müfessirin irâde ve meşîet ile ilgili âyetlere yaptıkları yorumlar öncelikle kelâmî açıdan ikincil olarak dilbilimsel açıdan ele alınmıştır. Dilbilim ise çeşitli alt dallara sahip geniş bir bilimdir. Âyet yorumlarının dilbilimin bu geniş alanını kuşatacak şekilde ele alınması, birden çok çalışmanın konusu olacağı müsellemdir. Bu sebeple dilbilimsel analizler, müelliflerin yalnızca kelâmî mezheplerini savundukları yerlerde konunun esasını ilgilendirdiği kadarıyla yapılmıştır. Çalışmada özetle Mâtürîdî ve Zemahşerî'nin dilbilimsel yönlerinin kelâmî yönlerini öncelemedikleri; bilakis kalâmî bir alt yapıya sahip olduktan sonra dilin imkânlarından faydalanarak âyetleri yorumladıkları görülmüş ve ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Since the day in which the Quran was revealed, many tafsirs have used different methodologies in order to explain the Quranic verses and make it precisely understood. Amongst one of the tafsir methods is“The Dirayah Method”which focuses on combining the logical indications and explanations of the verses in addition to the linguistic grammatical exegesis. The famous book:“Ta'wîlât Ahl al-sunnah”(Ta'wîlât al-Qur'ân) which is written by Maturidi and based on the Dirayah method, is considered one of the first sources of exegesis focusing on the logical explanation of the Quranic verses. Besides Maturidi's exegesis, Zamkhshari's book:“al-Kashshâf”is considered the dominant interpretation book that skillfully focus on the linguistic interpretation of the Quranic verses. One of the writers of these two tafsirs is the leader of Maturidiyya, which is one of the important sects of Sunni Orthodox Muslims, and the other one is al-Zamakhshari who is a member of the last period of Mutazila and one of its defenders. It is noteworthy how every one of these Imams, who belong to a different theological school, used their Kalami opinions and beliefs to interpret the Quranic verses or took the Quranic verses as proofs to support their own theological school and opinions. Because of this reason, it is important to compare the two Imam's different interpretations of the Quranic verses, which contain subjects related to theological or Kalami topics. In this study, the interpretations of these two Imams have been examined from theological and Kalami perspective at first, then from linguistic perspective. Linguistics has many diverse and sub branches. Therefore, it is clear, that the examination of the linguistic interpretations of the verses would take volumes and thesis to complete. Due to this reason, linguistic analyses are examined in verses where the writers are defending the ideas of their school to which they belong. The thesis summary does not prioritize the linguistic interpretation of the Two Imams over their theological Kalami one; on the contrary, it explains and puts forth the theological basis and mindset, which effected the two usage of the linguistic interpretations.
Benzer Tezler
- İmam Mâturîdî ve Zemahşerî'nin ilâhi azap ve helâk konusuyla ilgili görüşlerinin kelâmî açıdan değerlendirilmesi
Evaluation of the views of Imam Maturîdî and Zamakhsharî on the subject of divine torment and destruction in terms of the science of kalam
ABDUSSAMED YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAMİT SİNANOĞLU
- Mâtürîdî ile Zemahşerî'nin nübüvvet anlayışları
The prophethood concepts of al-Maturidi and Zamakhshari
ABDULLAH AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET AK
- Çağdaş tefsir kaynaklarında rü'yetullah konusu
Rü'yetullah subject in contemporary commentary sources
BAHREDDİN BİLDİRİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BARDAK
- األسس انهغٕيت نهذساساث انكالييت بيٍ انًاحشيذيت ٔانًعخضنت– أبٕ انًعيٍ انُسفي ٔانضيخششي ًَٕرخا
Mâturîdiyye ve Mu'tezile arasındaki kelamî tartışmaların lugavî temelleri -Ebu'l-Muin en-Nesefî ve ez-Zemahşerî örneği- - Linguistic basics of theological studies in the context of Maturid and Mu'tezile in the context of Abu'l-Muîn En-Nesefî and Zemahşerî
FARHAN HUSSEIN SALEH SALEH
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN TEVFİK MARULCU
- Tabâtabâî'nin El-Mîzân isimli tefsirinde Müteşâbihu'l-Kur'ân
Mutashabih Al-Quran in Tabâtabâî's tafseer Al-Mîzân
MURAT TOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAHATTİN ÖZ