Es-Semîn el Halebî'nin Umdetu'l Huffaz kitabında anlam daraltma konusu – semantik çalışma
The subject of significant narrowing in es-Semîn el Halebet's book Umdetu'l Huffaz - semantic study
- Tez No: 647297
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MARWAN MOHAMMED ABDULLAH MOGHALLAS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dil, Anlam, Anlamsal değişim, Anlam daralması, Sözlük, Language, Semantic, Meaning development, Meaning narrowing, Dictionary
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 191
Özet
Anlam gelişimi olgusunu tespit etme konusu, eski ve modern dünyamızda Arap dili ve bilimi ile ilgilenen herkesi meşgul etmiştir. Modern çalışmalar bu olgunun sebep ve kuramlarını ortaya koymaya çalışmışlar ve anlam geçişi, anlam genişlemesi ve anlam daralması türlerinden ibaret olan bu üç olguyu incelemişlerdir. Bu gelişim etkilerini özellikle Arapça sözlükler başta olmak üzere Arap mirasında kendini göstermiştir. Bu ilimlerle iştigal edenler sözcüklerin anlam gelişimini tespit etmişlerdir. Elimizdeki bu çalışma (Umdetü'l-Huffâẓ fî Tefsîri Eşrefi'l-Elfâẓ adlı eserindeki Anlam Daralması / anlam çalışması) başlığıyla ele alınmıştır. Çalışma, Kur'an'ı Kerim lafızları sözlüklerinden birisinde anlam daralması olgusu üzerinde durmayı hedeflemiştir. Zira anlam daralması, sözcüklerde meydana gelen ve daralma sonrası asıl genel anlamın bir yönünü ifade ettiği veya asıl anlama bazı koşullar ve sınırlamalar getirerek sözcüğe yeni ve özel anlam yükleyerek daha özel anlama tahsis eden, anlam gelişimi olgularından birisidir. Bu anlam daralması (tahsis) eylemine etki eden faktörler, dini veya İslam'ın ortaya çıkışı, örf ve dilin kendi içindeki etkenler olmak üzere gibi çok çeşitlidir. Aynı zamanda çalışma, konuyu pratik yönden de ele almıştır.“Umdetü'l-Huffaz”adlı bu zengin sözlükte yer alan anlam daralması yaşadığını düşündüğüm sözcükler tespit edilmiştir. Tespit edilen bu sözcükler dini daralma yaşayan sözcükler, örfi daralma yaşayan sözcükler ve dilsel daralma yaşayan sözcükler olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır. Bu ana başlıklar; 1-Semin el-Halebi'den önceki âlimler tarafından ele alınan sözcükler, 2-Sadece Semin el-Halebi'nin ele aldığı sözcükler olarak iki alt başlığa ayrılmıştır. Çalışma, aşağıda bir kısmı verilen çok önemli sonuçlara ulaşmıştır
Özet (Çeviri)
Abstract: The issue of identifying the phenomenon of meaning development has occupied everyone interested in Arabic language and science in our ancient and modern world. Modern studies have tried to reveal the reasons and theories of this phenomenon and examined these three phenomena, which are types of meaning transition, meaning expansion and meaning narrowing. This development has shown its effects in the Arab legacy, especially in Arabic dictionaries. Those dealing with these sciences have determined the meaning development of words. This work we have has been discussed under the title (Narrowing of Meaning in his work named Umdetü'l-Huffâẓ fî Tefsîri Eşrefi'l-Elfâẓ). The study aimed to focus on the phenomenon of meaning restriction in one of the Quran words dictionaries. Because, the meaning narrowing is one of the meaning development phenomena that occur in words and expresses an aspect of the main general meaning after the narrowing or that allocates a new and special meaning to the word by imposing some conditions and limitations on the main meaning. The factors affecting this narrowing of meaning (allotment) are diverse, including the emergence of religion or Islam, and the factors within the customs and language itself. At the same time, the study dealt with the topic from a practical point of view. In this rich dictionary named“Umdetü'l-Huffaz”, the words that I think have a narrowing of meaning have been determined. These detected words were grouped under three headings: words with religious constriction, words with customary shrinkage, and words with linguistic constriction. These main headings are; 1-The words discussed by the scholars before Semin al-Halebi, 2-The words that only Semin al-Halebi discussed are divided into two sub-headings. The study has reached very important results, some of which are given below: The term narrowing of meaning is a new concept with this title but an old concept in terms of its meaning and position. Ancient and modern lexicographers and linguists drew attention to this phenomenon and made efforts to identify them. Meaning narrowing is a work that has taken its share in the Umdetü'l-Huffaz dictionary among the concepts of meaning development. The study identified meaning allocation in over seventy words. These allocations are spread across religious, customary and linguistic types. In the work of Umdetü'l Hufaz, the facts showing the narrowing of meaning varied between clear and unambiguous signs and implication. Semin al-Halebi followed the views of Ragib and others, who preceded him, that there was a narrowing of meaning in many words, but there were also words that only he mentioned and that someone else did not point out. The number of this species has reached sixteen words in this study.
Benzer Tezler
- Es-Semin el-Halebi'nin (Umdetu'l-Huffaz) adlı eserindeki dilsel tenkidler
The lingual criticism of as-Samin al-Halabi in his book 'Umdatu'l-Huffaz'
MAHMOUD FAHMI KHALEEL ANSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinKastamonu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ IHAB SAID İBRAHİM
- Es-Semîn el-Halebî'nin ed-Durru'l-Masûn adlı eserinin Ulûmu'l-Kur'ân ve tefsir usûlü açısından incelenmesi
Analysis of as-Sameen al-Halabi's book called ad-Durr al-Masoon in terms of sciences of Qur'an and methodology of Quranic exegesis
MUSTAFA FATİH ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN UĞUR
- Es-Semîn el-Halebî'nin ed-Durru'l-Masûn adlı eserinde merfûât ile ilgili tartışmalar
Discussions about Marfûât in the book of as-Samîn al-Halabi named ad-Durru'l-masûn
MEHMET NAFİ ARSLAN
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EDİP ÇAĞMAR
- الدَّلالةُ الـمُعْجَميَّة للصِّيغة الاسميّة عند السَّمينِ الحَلبِيّ في تفسيره الدُّرِّ الـمَصون
Semin el-Halebî'nin Ed-Durru'l-Mesûn adlı tefsirinde isimlerin anlamları
MUNA EMRAN FARAJ BADR
Doktora
Arapça
2023
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALADDİN GÜLTEKİN
- Kurân'daki takdim teʾhirin yoruma etkisi (es-Semin el-Halebî'nin (ö. 756/1355) ed-Dürrü'l-maṣûn fî ʿUlûmi'l-kitâbi'l-Meknûn örneği)
The effect of forewarding and delaying in the holy Quran on interpretation: the book of al-Durr al-Masoon fî Ulum al-Kitab al-Maknoon by al-Samin al-Halabi (d. 756/1355) as an example
MUHAMMED SAKAN
Doktora
Türkçe
2024
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ÇALIŞKAN