Osmanlı'dan günümüze hat sanatında müsennâ
Muthanna in Islamic calligraphy from Ottoman to today
- Tez No: 647593
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Hat sanatı, istif, müsennâ, aynalı, simetrik tasarım, Calligraphy, istif, muthanna, mirrored, symmetrical design, composition
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 654
Özet
Müsennâ kompozisyonlar çeşitli istif formlarında simetrik denge esas alınarak sağ-sol veya yatay-dikey olarak tasarlanan aynalı yazılardır. Sâde, tedâhüllü, girift, çifte simetrik, çapraz simetrik çeşitleri olan bu istif türünde genellikle sülüs yazı çeşidi kullanılmıştır. Celî dîvânî, kûfî, ma'kılî ve ta'lik yazı çeşitleriyle de örnekleri bulunmaktadır. Çifte vav, Hû, Hüve'l-Bâkî, Tevekküli alâ Hâlikî ve Fetih Sûresi'nin ilk âyeti, İsm-i Nebî (sav), Hz. Ali (ra), Besmele-i Şerîf, Kelime-i Tevhîd ve Esma-i Hüsnâ'dan bazı isimler müsennâ kompozisyonlarda çokça yazılmıştır. Âharlı kâğıt üzerine is mürekkebiyle yazılan levhalara, mimarî yapı kitâbelerine, ibrik, mühür, kapı tokmağı, makas gibi çeşitli eşyalara ulaşılmış ayrıca taş, çini, murakka, tahta veya muşamba üzerinde bazen oyularak veya atlas, kadife kumaşlar üzerine işlenerek de uygulandığı görülmektedir. Osmanlı'dan günümüze hat sanatında müsennâ istiflerin konu alındığı bu araştırmada aynalı yazıların tarihi seyri, Osmanlı'dan günümüze kadar ulaşılan eserlerdeki gelişimin ortaya konulması ve gruplandırılarak simetri mantığı açısından taşıdığı farklılıkların anlaşılması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Muthanna compositions are mirrored designed, from right-left or horizontal-vertical basis. This is based on the symmetrical balance of various forms. This type of composition is either plain, sophisticated, complex, double symmetric or crosswise symmetric. These types of compositions are generally written in the thuluth form of calligraphy. There are also examples with different types of calligraphy such as; celî dîvânî, kûfî, makliî and ta'liq. Çifte vav, hû, hüvelbaki, tevekküli alâ hâlikî ve Fetih Sûresi'nin ilk âyeti, İsm-i Nebî, Ali (ra), Besmele-i Şerîf, Kelime-i Tevhîd and some names of Asmâ- Al-Husnâ have been written a lot in muthanna compositions. It was also applied on a special paper treated with egg whites (Âhar) and written with soot ink, architectural building inscriptions, on various items such as: stone, china, wood and waxcloth. Muthanna writings can also be seen as carved on satin or embroidered on velvet fabric. This study analyses the historical journey of muthanna compositions in the art of calligraphy, from the Ottomans to the present. In this paper it is aimed to reveal the historical course of mirrored writings, the development of the compositions and to categorize various symmetrical compositions to understand their differences.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet döneminde Kûfî yazının modern tipografi tasarımındaki yerinin incelenmesi
Investigation of the place of Kûfîc script in modern typography design in Republic period
BELGİN ŞEKER
- Haşim Bağdadinin eserlerinin hat sanatları bakımından incelenmesi
Examination of the works of Haşim Bagdad in respect of calligraphy
MUSTAFA SABER MAJEED MAJEED
Yüksek Lisans
Arapça
2016
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FATİH ÖZKAFA
- 1950 sonrası Türk resim sanatında kavram ve biçim ilişkisi
The Relation between concept and shape in Turkish painting art post 1950's
DENİZ ÇOBANKENT
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. KEMAL GÜRBÜZ
- İslam hat sanatının şekillenmesinde biçim ve içerik açısından Kur'an'ın etkisi
The effect of the Qur'an in terms of form and content in the formation of Islamic calligraphy
NURULLAH YILMAZ
Doktora
Türkçe
2023
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EDİP YILMAZ
- Doğu Anadolu bölgesi Hıristiyan dini mimarisinde Jamatun yapıları I
Başlık çevirisi yok
YALÇIN KARACA
Doktora
Türkçe
2004
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN AYTEKİN