From private gardens to public parks and back again; the transformation of green spaces of Tabriz in the twentieth century
Özel bahçelerden kamusal kent parklarına: 20. yüzyılda Tebriz'deki yeşil alanların dönüşümü
- Tez No: 648910
- Danışmanlar: Assoc. Prof. Dr. MUSTAFA HALUK ZELEF
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Bu çalışma, 20. yüzyıl boyunca İran ve özellikle Tebriz'de yeşil alan kavramının önce özel avlulu evlerin bahçelerinden kamusal parklara ve daha sonra da kent çeperindeki özel bahçelere dönüşme sürecine ışık tutmayı amaçlamaktadır. İran'ın çağdaş tarihindeki iki büyük siyasi devrim, bu mekansal dönüşümlerin arka planını oluşturur. Rıza Şah Pehlevi tarafından yönetilen hızlı modernizasyon, 1925'ten sonra İran'da insanların özel hayatlarının, açık mekan tercihleri dahil tüm yönlerini değiştirmiştir. Benzer şekilde 1979 İslam Devrimi de yeşil alanların kullanımında önemli bir rol oynamıştır. Jeopolitik konumu ve İran'ın 'Bahçe Şehri' olma ününden dolayı Tebriz, bu araştırmanın odağında yer almaktadır.. Avrupa'dan uyarlanan sosyo-mekansal politikaların uygulandığı 20. yüzyılın başlarında kentin hızlı modernleşmesi, batılılaşması ve sekülerleşmesine paralel olarak, eski kent dokusundaki yeşil alanlar bu hareketlerden önemli ölçüde etkilenmiştir. Kraliyet ailesinin mülkiyetindeki büyük ölçekli bahçelerin yanısıra sıradan halkın aile bireylerini, akrabaları ve komşuları bir araya getiren yegane yeşil alanı olan özel evlerinin avluları gibi kentin geleneksel yeşil mirası da tahrip olmuş, yerlerini ideolojik, sosyal ve ekonomik nedenlerle geniş bulvarlara ve apartman bloklarına bırakmıştır. Bahsedilen dönüşümlere paralel olarak,'park' adı verilen yeni kamusal yeşil alanların ortaya çıkması, zamanla insanların kendi özel yeşil alanlarını bırakarak kamusal alanlara yönelmesine neden olmuştur. 1979 İslam Devrimi'nden sonra, egemen güç seküler otokratik bir devletten muhafazakar teokratik İslami bir devlete geçmiş, yeni egemen ideoloji ve politikalar nedeniyle, kamusal ve özel yeşil alanlar arasındaki diyalektik ilişki yeni bir aşamaya girmiştir. İslami yasalara göre parklardaki kamusal faaliyetlerin kısıtlanması ve halka açık parkların kentte eşit olmayan dağılımı nedeniyle, yeşil alanların yeni kullanım biçimleri gelişmistir. Modernizmle gelen kamual parkların bir kısmı yok olmuş, bir kısmı yıpranmış ve çoğunlukla halkın görece en yoksul kısmının erkeklerine hitap etmeye başlamış, kadınlar için ise müstakil parklar açılmıştır. Gelir düzeyi yüksek gruplar ise şehrin yakınındaki kırsal bölgelerdeki kendi evlerinin özel bahçelerinde siyasal ve sosyal kısıtlamalardan kaçınmaya çalışmıştır. Çağdaş Tebriz bağlamında özel yeşil alanların kamusal alana ve tekrar özel alanlara kronolojik geçiş sürecinin izini sürmeyi amaçlayan bu araştırma, araştırma yöntemi olarak yeşil alan kullanıcılarına yönelik gözlem ve anketlerin yanı sıra arşiv kaynaklarını da kullanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to shed light on the transition of the green space concept in Iran and particularly Tabriz, from the urban private courtyard house gardens to the public parks, and back to the private gardens in countryside during the 20th century. Two major political revolutions in the contemporary history of Iran constitute the background of these spatial transformations. Rapid modernization orchestrated by Reza Shah Pahlavi transformed all aspects of people's private lives in Iran after 1925 including their preferences for open spaces. Similarly, the Islamic Revolution in 1979 played a major role in the usage of green spaces. Due to its geopolitical position and fame as the 'Garden City' of Iran, Tabriz is selected as the case study of this research. Parallel to the rapid modernization, westernization, and secularization of the city, adapted from the European socio-spatial policies in the early 20th century, the green spaces in the old urban fabric were significantly affected by these movements. Besides the large scale royal gardens, the traditional green texture of the city with private courtyards inside the traditional houses, as the only outdoor spaces to gather family members, relatives and neighbors, were damaged considerably, and replaced by the large boulevards and detached apartment blocks due to ideological, social and economic reasons. Parallel to these transformations, the emergence of new public green spaces called 'parks', resulted in the gradual departure of people from their private outdoor spaces into public ones. The secular autocratic state was replaced by a conservative theocratic state after the Islamic Revolution in 1979, and due to the new dominant ideology and its policies, the dialectical relationship between public and private green spaces entered a new phase. Because of the uneven distribution of public green spaces and restriction of public activities in parks according to the Islamic laws, new usage patterns appeared. Some of the public parks created during the modernism were destroyed, some were neglected, serving only to the men of the underprivileged, and some new parks were established exclusively serving women (women-only parks). As a counteraction, higher-income groups started to establish their own private green spaces in the countryside near the city to evade the social and political restrictions. This research aiming to trace the chronological transition process of private green spaces into the public, and back again to private spaces in the contemporary Tabriz context, utilizes archival resources, as well as observation and questionnaires directed to the users of the green spaces as research methods.
Benzer Tezler
- Halit Femir'in (1910-1954) hayatı ve mimarlığı
Halit Femir's (1910-1954) life and architecture
BİLGE EKİN İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Zeyrek İbadethane Arkası Sokak 14 no.lu konağın restorasyon projesi
The restoration project of the mansion no 14 on the İbadethane Arkası Street in Zeyrek section 1 introduction
OYA TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YEGAN KAHYA
- Babillerin dini tarihi
Religious history of the Babylonists
AYŞE TÜRKMEN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKilis 7 Aralık ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ALTUNCU
- Koruma ve kullanıcı katkısı tarihsel temeller ve günümüzdeki olanaklar
Preservation and public participation historical bases and recent possibilities
ZEYNEP AYGEN