Yaşlısına bakım veren yaşlılar: Antalya örneği
Older carers caring for their old family members: The case of Antalya
- Tez No: 653470
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİNÇ GÜÇLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Yaşlı Bakıcı, Bakım Yörüngeleri, Yaşam Seyri, Nitel Araştırma, Older Carer, Caregiving Trajectories, Life Course, Quantitative Research
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 371
Özet
Günümüzde insan ömrünün uzaması ve değişen toplumsal koşullar yaşlı bireylerin bakım alma ve bakım verme koşullarını önemli ölçüde etkilemiştir. Akademik ve sosyal politika alanında bakım konusunda genellikle ailenin yetişkin çocuklarının üstlendiği gayri resmi bakım üzerinde durulurken yaşlıların sağladığı bakım çoğunlukla göz ardı edilmiştir. Oysa nüfus yaşlandığı gibi aileler de yaşlanmaktadır ve aile içinde yaşlıların üstlendiği bakım giderek daha görünür hale gelmektedir. Yaşlı bakıcıların bakım deneyimlerine odaklanan bu çalışmada, bu deneyimlerin bütüncül değerlendirilmesi için yaşam seyri yaklaşımı benimsenmiş ve bunun için nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Yaşlısına bakım veren yirmi dört yaşlı bakıcı ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler, anlatı araştırması tekniği ile yüz yüze ve telefon görüşmeleriyle iki yıllık bir süreçte toplanmıştır. Yaşlı bakıcılarla farklı zamanlarda yapılan iki görüşme, bakımın bir süreç olarak ele alınmasını ve onların bakım sürecindeki deneyimlerinin değişimini görmeyi olanaklı kılmıştır. Tez çalışmasının verileri, anlatı analizi ile elde edilen her bir katılımcının biyografik yaşam seyri ve bakım vermeye ilişkin deneyimlerinin ele alındığı yeniden hikâyeleme ve tematik analiz ile elde edilen yaşlı bakım verenlerin ortak bulgularından oluşmaktadır. Çalışmada, yaşlıların bakım verme koşullarını oluşturan bakım öncesi bir dönemden, bakımın bitmesinden sonraya da taşınan bir bakım sürecinin gerçekleştiği, bakım yörüngeleri ortaya çıkmıştır. Çalışmanın bulgularına göre yaşlı bakıcıların, ebeveynlerine ve eşlerine olmak üzere hem kendi akranlarına hem de kendilerinden daha yaşlı birine bakım verdikleri anlaşılmıştır. Aynı zamanda bu bakıcıların engelli yetişkin çocukları ile torunlarının bakımından da sorumlu olabildikleri görülmüştür. Yaşlı bakıcılar, yaşamları boyunca aynı anda veya sıralı olarak birden fazla kişiye bakım vermeleri nedeniyle eşsiz bakım sağlayıcıları olarak bakım sürecinde yer almışlardır. Ebeveynlerine bakım veren yaşlılar ve eşlerine bakım veren yaşlılar bakım sürecinde benzer bakım pratikleri gerçekleştirseler de bakım koşulları ve motivasyonları değişim göstermiştir. Diğer taraftan bakım yörüngesinde birden fazla bakım bölümü yaşayan yaşlıların, tek bakım bölümü yaşayanlara göre sağlık durumu, ekonomik durum ve toplumsal ilişkileri açısından azalan ve kısıtlanan bir bakım sürecinde yer aldıkları görülmüştür. Araştırmanın önemli bir bulgusu yaşlı bakıcıların yaşlarının artması ile birlikte yaşlı erkek bakıcıların da artmasıdır. Araştırmanın sonucunda yaşlı bakıcıların azalan fiziksel ve sağlık kapasiteleri nedeniyle, bakım sürecinde zorlandıkları ve bu süreçte başkalarının desteğine oldukça ihtiyaç duymalarının yanı sıra yakınlarına bakım verdikleri için de bakıma ilişkin olumlu duygulara sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Yaşlı bakıcıların kendilerine özgü ihtiyaçları olduğunun bilinmesi ve bu konuda yapılacak erken müdahaleler, aile bakımının sürekliliğine katkı sağlayabilir.
Özet (Çeviri)
Longer life expectancy and changes in social conditions have affected the caregiving and receiving processes of older individuals. Academia and social politics consider adult children as main caregivers for care whereby the older carers are often ignored. However, the families are aging similarly as the general population does. Caregiving by older individuals is more pronounced accordingly. This research is focused on the caregiving experiences of older carers. Life course approach and quantitative research design have been used to gather a holistic evaluation of those experiences. In-depth interviews using the narrative technique have been conducted in a two-year period face to face and on the telephone with 24 older carers caring for their older relatives. Two interviews gathered in different periods enabled us to consider caring as a continuous process and reveal the change in caring experiences. The data of this dissertation is composed of main findings of older carers individual biographic life course and caregiving experiences gathered by narrative restorying and thematic analysis. Caregiving trajectories generating caregiving conditions from pre-caregiving until post-caregiving period have appeared. Data showed that older carers are caring either for their spouses or parents, their peers or older individuals besides their disabled children and grandchildren. Older carers have also found to care for multiple persons either at the same time period or consecutively. Even though the care practices of older carers caring for the parents or spouses are found to be similar, their caregiving conditions and their motivations may vary. Besides, health and economic conditions and social relations of multiple patients' caregivers within the caregiving trajectories are more restrictive and negative compared to the solo caregivers. An important finding is that the numbers of male older carers were increasing with higher age of the carers. Older carers were found to face difficulties during caring and need support for care due to their decreasing physical capacities and health condition. On the other hand, they felt positive motivation towards caregiving. Recognition of old age-specific caring needs and timely interventions may support the continuity of informal family caregiving.
Benzer Tezler
- 2014-2018 yılları arasında Adli Tıp Kurumu Antalya Grup Başkanlığında otopsisi yapılan 65 yaş ve üstü olguların özellikleri
Characteristics of autopsies of 65 years and over, performed in Antalya Branch of Council of Forensic Medicine, between 2014-2018
IŞIL KARACA BAYSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Adli TıpAkdeniz ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAŞAR MUSTAFA KARAGÖZ
- Bağımlı yaşlısına bakım veren aile üyelerine sunuş yolu ile verilen eğitimin bakım verme yeterliliği ve yaşlı bakımı bilgi düzeyine etkisi
The effect of the training given to family members providing care to the dependent elderly through expository teaching on caregiving competence and elderly caregiver knowledge level
DİLEK CİNGİL
Doktora
Türkçe
2013
GeriatriAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHAT GÖZÜM
PROF. DR. SAİD BODUR
- Alzheimer-demanslı yaşlıya bakım veren aile bireylerinin yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of life quality of family members taking care of Alzheimer-dementia patients
ÖZLEM BOSTANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
GeriatriAnkara ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ÖZMETE
- 65 yaş ve üstü bireylere evde bakım verenlerin yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi
Determining the difficultiesthat people who take care of 65 or more year old individuals at home
HACER ALPTEKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
HemşirelikAbant İzzet Baysal ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERAY GÖKDOĞAN