Kastamonulu âşıkların şiirlerinde tasavvufî motifler
Sufistic motifs in the poems of the minstrel literature poets from Kastamonu
- Tez No: 655095
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN NURİ KARADAYI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Âşık Tarzı Şiir Geleneği, Kastamonu, Âşık, Sufism, Minstrel Literature and Poems, Kastamonu, Minstrelsy
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
Âşıklık geleneği, Türklerin İslâmiyet öncesi toplum hayatında ozan-baksılarla yaşattığı destan anlatma geleneğine dayanmaktadır. Ozan-Baksı geleneği Türklerin İslâmiyet'i kabulü, Anadolu'nun fethi, Osmanlı döneminde tarikatların ve tasavvufî kültürün yaygınlaşması gibi faktörlerin etkisiyle değişikliğe uğramış, halk arasında sevilen ve saygı duyulan ozanların yerini zamanla âşıklar almıştır. Anadolu'yu ellerinde sazlarıyla diyar diyar dolaşan âşıklar, tarikat çevreleri ile kurdukları irtibatın etkisiyle sûfîyâne şiirler terennüm etmişler, böylece tasavvuf kültürünün nesilden nesile aktarılmasında önemli bir rol üstlenmişlerdir. Âşıklık geleneğinin değerli temsilcilerinin yetiştiği Kastamonu, birçok tarikat koluna ev sahipliği yapmış önemli kültür merkezlerinden biridir. Kastamonu kültürünün önemli bir parçası olan tasavvufî kültür çevreleri, âşıkların hayatlarını olduğu gibi duygu ve düşüncelerini aktardıkları şiirlerini de etkilemiştir. Bu çalışmada günümüz il sınırları dikkate alınarak Kastamonu'da yetişen ve şiirlerinde tasavvufî motifleri yoğun olarak işleyen âşıkların kısaca hayatları, âşıklık geleneği içindeki konumları, tarikat çevreleri ile olan irtibatları, tarikat mensubiyetleri ve şiirlerindeki tasavvufî terennümler ele alınmıştır. Kastamonulu âşıkların hayatları ve tarikat çevreleriyle irtibatlarını tasvire yoğunlaştığımız bu çalışmada şiirlerde yer alan tasavvufî muhtevaya yönelik nitel değerlendirmeler de yapılmıştır. Netice olarak Kastamonu âşıklık geleneğinin şekillenmesinde tarikatların ve tasavvufî düşüncenin etkin bir fonksiyona sahip olduğu anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
The tradition of minstrelsy depends on the tradition of telling epics which was practised by bards and bakshies among Turks in the pre-Islamic community life. Tradition of Bard-Bakshy have undergone changes as a result of factors such as Turks' converting into Islam, the conquest of Anatolia, the spread of religious orders and the sufistic culture during Ottoman period, and by time minstrels have substituted the popular and respected bards in the society. The minstrels travelling around Anatolia with their sazes (instruments) sang sufistic poems under the influence of the connection they have had with the religious orders, and in this way they have undertaken an important role in transmitting the sufistic culture from one generation to the next. Kastamonu, where valuable representatives of minstrelsy tradition were brought up, is one of the important cultural centres being home to many religious orders. Sufistic culture circles, which cover an important part of Kastamonu culture, influenced the poems of minstrels in which they express their feelings and thoughts as well as their lives. In this study, considering the up-to-date boundaries of the city, briefly the lives of minstrels who were brought up in Kastamonu, who intensely used the sufistic motifs in their poems, their positions in terms of the tradition of minstrelsy, their connections to religious orders, their belonging to any of these orders, and the sufistic expressions in their poems are analysed. In this study, in which we focused on depicting the lives of minstrels from Kastamonu and their connections to religious orders, qualitative evaluations towards the sufistic content in their poems are also made. Consequently, it is understood that religious orders and sufistic thinking have had an active function in the formation of the tradition of minstrelsy in Kastamonu.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi (1923-1999) âşık şiirinde dinî ve tasavvufî unsurlar
Religious and sûfîstic elements in minstrel poetry of The Republican Period (1923-1999)
HAKAN TİKDEMİR
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLTEN KÜÇÜKBASMACI
- Kastamonu kaynaklı şiir mecmuası II
Kastamonu sourced poetry journal II
MEHMET ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP AKMAN
- Çankırı âşıklık geleneği ve Çankırılı Âşık Durmazî (Bilâl Durmaz)
Çankırı âşıklık tradition and Âşık Bilâl Durmaz (Durmazî) from Çankırı
HATİCE SARGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ YAKICI
- Sovyetler Birliği Dönemi Azerbaycan halk hikâyeleri üzerine bir inceleme
An examinition on folk tales of Azerbaijani the period of the Soviet Union
ALİ OKUMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Kastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP AKMAN
- M. Fuad Köprülü'nün İkdam gazetesindeki âşık edebiyatı yazıları üzerine bir inceleme
A study on M. Fuad Köprülü's articles on aşik literature in İkdam newspaper
MERAL KAYABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP AKMAN