Çocuk edebiyatında engellilik teması ile karşılaşan çocukların engelliliği algılamaları üzerine bir araştırma
A study on children's perception of disability theme in children's literature
- Tez No: 655472
- Danışmanlar: PROF. DR. LOKMAN TURAN, DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN ÖZTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Education and Training, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Amaç: Araştırmanın amacı, engellilik olgusunun işlendiği çocuk kitaplarıyla karşılaşan ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin engellilik olgusunu, okuma alışkanlığına, engelli yakını bulunma durumuna ve cinsiyete göre nasıl algıladıklarını ve ne düzeyde hatırladıklarını tespit etmektir. Yöntem: Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji (olgubilim) tercih edilmiştir. Araştırmada ortaokul 5. sınıf öğrencilerinden oluşan 16 kişilik bir çalışma grubu belirlenmiştir. Çalışmanın uygulama aşamasında özellikle okuma alışkanlığı zayıf olan çocukların anlam kaybı yaşamamaları için engellilik temalı kitaplar sesli olarak okunmuş ve çocukların okumalar sırasındaki tepkileri gözlenmiştir. Veri toplama araçları olarak görüşme ve gözlemlerden elde edilen dokümanlar kullanılmıştır. Verileri çeşitlendirmek maksadıyla kütüphane kayıtları, öğrencilerin okur otobiyografileri ve Türkçe öğretmeninin yazdığı okur biyografileri kullanılmıştır. Öğrencilerin engellilik olgusunu algılamalarında; okuma alışkanlığı düzeyine, engelli yakını olma durumuna ve cinsiyete göre bir fark olup olmadığı incelenmiştir. Uygulamadan yaklaşık altı ay sonra engellilik temalı eserlerin okuma alışkanlığı düzeyine, engelli yakını olma durumuna ve cinsiyete göre ne düzeyde hatırlandığı tespit edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutularak sınıflandırılmıştır. Bulgular: Çalışmada öğrencilerin algıları engellilik bilincinin oluşup oluşmadığına göre kategorilere ayrılmıştır. Buna göre engellilik bilincinin oluştuğunu gösteren kategorilerin, çözüm odaklılık ve kabullenme; oluşmadığını gösteren kategorilerin, farkında olmama, kaçınma, hastalık olarak görme, ön yargılı olma, muhtaç olarak görme, tedavi gerektirme ve iyileşmesi gereken durum olarak görme olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Çocukların engellilik olgusunu algılamalarının okuma alışkanlığı düzeyine göre değiştiği; engelli yakını olma durumuna ve cinsiyete göre herhangi bir değişiklik göstermediği tespit edilmiştir. Engellilik olgusunun işlendiği çocuk kitaplarının hatırlanmasının, okuma alışkanlığı düzeyine ve engelli yakını olma durumuna göre değişiklik gösterdiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Purpose: The purpose of the study is to determine how middle school 5th grade students who encounter with children's books in which disability phenomenon is covered perceive and at what level they remember disability phenomenon according to their reading habits, having relative with disability and gender. Method: In this study, phenomenology, one of the qualitative research designs, was preferred. In the study, a working group of 16 students in 5th grade from middle school was determined. In the implementation phase of the study, disability-themed books were read aloud so that children with poor reading habits would not lose meaning, and children's reactions during reading were observed. Documents obtained from interviews and observations were used as data collection tools. In order to diversify the data, the library records, the reader autobiographies of students and the reader biographies written by the Turkish teacher were used. In students' perception of the phenomenon of disability; It was analysed whether there was a difference according to the reading habit level, having relative with disability and gender. Approximately six months after the implementation, it was determined that to what extent the disability-themed works were remembered according to their reading habit level, having relative with disability and gender. The obtained data were classified by content analysis. Findings: In the study, the perceptions of the students were categorized according to whether the awareness of disability was formed. Accordingly, It was determined that the categories showing that disability awareness is formed are solution-orientation, and acceptance; the categories showing that disability awareness is not formed are not being aware, avoiding, seeing as a disease, being prejudiced, seeing as needy, requiring treatment and seeing as a situation in need of recovery. Result: It was determined that children's perceptions of disability phenomenon differ according to their reading habit and there is no difference according to having relative with disability and gender. It was concluded that remembering children's books in which the disability phenomenon is covered differs according to the reading habit level and having relative with disability.
Benzer Tezler
- Türk çocuk edebiyatında engellilerin temsili
The representation of the disabled in Turkish children's literature
AYFER ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. NUR GÜRANİ ARSLAN
- Behindertenproblematik bei Renate Welsh (Beitrege der kinder und jugendliteratur zu der integration der behinderten anhand der beispiele von Renate Welshs werkwn 'Drachenflügel' und 'Stefan')
Renate Welsh'de engelliler sorunu (Renate Wels'in 'Drachenflügel' ve 'Stefan' adlı eserlerinin gençlik ve çocuk edebiyatında engelliler uyumuna katkısı)
MUSTAFA HAKAN YAPICI
Yüksek Lisans
Almanca
1999
Alman Dili ve EdebiyatıAnadolu ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ GÜLTEKİN
- Engelli birey algısında çocuk edebiyatının çocuk gelişim alanlarına etkisi: İçimdeki müzik örneği
The effects of the perception of a handiccapped in dividual in the children's litrerature on the child's developmental areas as in the example of 'out of my mind'
DİLEK TOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. HİLMİ UÇAN
- Çocuk gezi kitaplarında edebîlik ve nesnellik
Literature and objectivity in children's travel books
FAİK ÜÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET HALİL SAĞLAM
- Çocuk edebiyatında etkili iletişim
Effective communication in children's literature
BUSE GÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVİN AKKAYA