Geri Dön

Aksaray Müzesi envanterine kayıtlı sandukaların süsleme özellikleri

Decoration properties of the sarcophagi registered in the inventory of Aksaray Museum

  1. Tez No: 660427
  2. Yazar: ELİF BÖLÜKBAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SEMA ETİKAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Aksaray Müzesi, taş süsleme, sanduka, Aksaray Museum, stone decoration, sarcophagus
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 202

Özet

Taş; mimaride tarih boyunca kullanılmış, yapıların tüm cephelerinde, taç kapılarda, minare, mihrap, minber, eyvan, çörten ve pencere kenarları gibi mimari unsurların yanı sıra sandukalar ve mezar taşlarının da ana yapı malzemesi olmuştur. Sandukalar, İslamiyet'ten sonra Anadolu'da özellikle Selçuklular Döneminde saygın kişileri ebedileştirmek için yaygın olarak kullanılmıştır. Taş işlemeciliğinin en zengin örnekleri ile üzerleri süslenen sandukaların kullanımı Beylikler ve Osmanlı Dönemlerinde giderek azalmıştır. O dönemlere ait örnekler günümüzde mezarlıklar, türbeler ve müzelerde yer almaktadır. Bu çalışmada Aksaray Müzesi teşhirinde bulunan süslemeye yer verilen dokuz adet sandukalı mezar taşı incelenmiş ve eserler ait oldukları dönem ve süsleme özelliklerine göre açıklanmıştır. Eserlerin XIII. yüzyıl sonları ile başlayıp XVI. yüzyılın ilk yarısını içine aldığı görülmektedir. Süslemelerde ağırlıklı olarak bitkisel motifler kullanılmıştır. Bununla birlikte geometrik şekiller, süsleme unsurlu yazı, sade yazı ve birbirine ulanan sütunlardan oluşan süsleme ile palmetin dış çevresini oluşturan süsleme kullanılmıştır. Ayrıca mimari unsurlu süslemelerden mukarnas, günlük kullanım eşyası olan sembolik unsurlardan kandil ve vazonun da yer aldığı eserler tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Stone has been used in architecture throughout history, and has been the main construction material of sarcophagi and tombstones, as well as architectural elements such as crown gates, minarets, mihrabs, minbars, iwans, gargoyles and window ledges. Sarcophagi were widely used in Anatolia after Islam, especially in order to immortalize notables during the Seljuk period. Use of sarcophagi decorated with the finest examples of stone processing decreased gradually during the Principalities and Ottoman Periods. Today, samples of those periods take place in cemeteries, tombs and museums.In this study, nine sarcophagi with ornaments invlved in the exhibition of Aksaray Museum were examined and art objects were explained according to their period and decorative features. It is seen that the art objects generally started at the end of the XIII century and included the first half of the XV century. Plant motifs were used predominantly in the ornaments. However, it was also used geometric figures, scripts with ornamental elements, plain scripts and decorations consisting of columns interconnected to each other and the ornaments reminiscent of outer frame of palmette. In addition, it was also determined the works including stalactite ornaments with architectural elements, and oil lamps and vases, the symbolic elements of daily use.

Benzer Tezler

  1. İç Anadolu bölgesindeki el işlemeli peşkirler

    Hand embroidered napkins in the region of Central Anatolia

    HÜLYA KÖKLÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    El SanatlarıAnkara Üniversitesi

    El Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ARLI

  2. Konya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen yağlıbayat eserleri

    The yağlibayat works exhibited in Konya Archeology Museum

    DENİZ BATU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    ArkeolojiSelçuk Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ERTEKİN DOKSANALTI

  3. Turist rehberlerinin hizmet kalitesinin destinasyon imajına etkisi

    The effect of tourist guides' service quality on destination image

    MUSTAFA AKSARAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    TurizmSelçuk Üniversitesi

    Seyahat İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPER ATEŞ

  4. Aksaray Azmi Milli Türk Anonim Şirketi

    Aksaray Azmi Milli T. A. Ş.

    MUSTAFA FIRAT GÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    TarihNiğde Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NEVZAT TOPAL

  5. Yeşil binalarda katı atık yönetimi

    Solid waste management in green buildings

    GÜLŞAH ATA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Çevre MühendisliğiAksaray Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLDEN GÖK