Din öğretiminde eleştirel düşünme: DKAB dersinde öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması
Critical thinking in religious teaching: An action study to improve students' critical thinking skills in religious education
- Tez No: 662988
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ Z. ŞEYMA ALTIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Eğitim ve Öğretim, Religion, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi, Eleştirel Düşünme Becerisi, İçerik Temelli Öğretim, Eylem Araştırması, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni, Religious Culture and Moral Knowledge Course, Critical Thinking Skills, Content-Based Teaching, Action Research, Religious Culture and Moral Knowledge Teacher
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Eleştirel düşünme, 21. yy. becerileri arasında zikredilen, öğretimde son yıllarda adı sıkça geçen bir kavramdır. Genel olarak eğitimin konusu dahilinde eleştirel düşünmenin nasıl öğretileceği sorusu farklı yaklaşımları beraberinde getirmiştir. Eleştirel düşünmenin öğretimine ilişkin yaklaşımlar içinde yer alan içerik temelli öğretim yaklaşımı her bir dersin kendi kazanımları ile mezkûr becerilerin edindirilmesi fikrine dayalıdır. Diğer öne çıkan yaklaşım olan beceri temelli öğretim, eleştirel düşünme becerisinin ayrı bir ders olarak edindirilmesine yöneliktir. Bu öğretim yaklaşımının uzantıları Türkiye'de müfredatta müstakil olarak yer alan bazı dersler ile uygulanmakta olup, sadece bu dersler aracılığı ile eleştirel düşünme becerilerinin programda yer alan diğer derslere katkısının yetersiz kalması söz konusudur. Bu çalışma, eleştirel düşünme süreçlerine yönelik yaptığı analiz doğrultusunda din öğretimi alanında eleştirel düşünmenin imkân dahilinde olduğu fikrine dayanmaktadır. Çalışma, eleştirel düşünmeyi destekleyici uygulamaların din öğretiminde nasıl uygulanacağını sorgulamayı hedeflemektedir. Bunun için araştırmada iki ayrı nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Bunlardan ilki sınıf ortamında öğrencilerin bu uygulamaları deneyimleyeceği bir eylem araştırması, diğeri benzer uygulamalar gerçekleştiren öğretmenlerle yapılan görüşmelerdir. 2004 yılı itibariyle peyderpey bütün öğretim programlarında yer almaya başlayan“eleştirel düşünme”kavramının son programlarda da geçmesiyle dersin öğretiminde nasıl işe koşulacağı temel sorusundan hareketle bir eylem araştırması tasarlanmış ve süreç ayrıntıları ile anlatılmıştır. Eylem araştırması, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir ortaokulda 5. sınıf şubelerinden birinde gerçekleştirilmiş; din öğretimi için sınıf ortamında eleştirel düşünme süreçlerine katkı verecek yöntem ve tekniklerle ilgili uygulamalar yapılmış, sonuçları kaydedilmiştir. Günümüz din öğretimi uygulamalarında eleştirel düşünme becerilerinin yerini değerlendirebilmek için ise, saha incelemesi yoluyla din öğretimi görevini üstlenenlerin görüşleri alınmıştır. Her biri kendi alanı olan din öğretimi alanında etkin olan, yapmakta oldukları faaliyetlerle bilinen, meslektaşları arasında temayüz etmiş 12 öğretmenin nitel araştırma deseni ve mülakat yöntemi ile eleştirel düşünmeye yükledikleri anlam araştırılmıştır. Bunun için İstanbul örneğinde ortaokul-lise düzeyinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Ortaokulu meslek dersi öğretmenlerinden kartopu örneklemesi yöntemiyle belirlenen grubun görüşleri değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile yorumlanmış, bu görüşmeler eylem araştırmasına yön vermiştir. Araştırma neticesinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde eleştirel düşünmenin ileri sürdüğü temalar çerçevesinde öğretimin gerçekleştirilebileceği ortaya konulmuş olup, sahada bulunan öğretmenlerin eleştirel düşünmenin ileri sürdüğü temalar doğrultusunda bir kılavuza ihtiyaçları bulunduğu tespit edilmiştir. Bu tez çalışması giriş bölümüne ilaveten üç bölümden oluşmaktadır: 1. Bölümde eleştirel düşünmenin ne olduğu, nasıl geliştirileceği ve Türkiye'deki mevcut uygulamalar ortaya konmuştur, 2. Bölümde çalışmanın yöntemi anlatılmıştır. Son bölümde elde edilen veriler doğrultusunda analiz yapılmış olup, yorum yapılmıştır. Sonuç ve önerilerle çalışma sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Critical thinking is a concept that is mentioned among the skills of the 21st century, and has been mentioned frequently in education in recent years. In general, the question of how to teach critical thinking within the subject of education has brought different approaches. One of the approaches to the teaching of critical thinking is the content-based teaching approach, which is based on the idea of acquiring the skills with the acquisitions of each course. Another prominent approach, skill-based teaching, is aimed at providing critical thinking skills as a separate course. The lines of this teaching approach is being implemented in Turkey with certain separate courses in the curriculum. However, it is the case that, the contribution of critical thinking skills to other courses in the program by means of the courses in question is insufficient. This study is based on the idea that critical thinking is possible in the field of religious education in line with its analysis of critical thinking processes. The study aims to investigate how practices that support critical thinking can be applied in religious education. For this, two different qualitative research designs were used in the study. The first of these, is an action research, in which students will experience these practices in the classroom; and the other is interviews with teachers who perform similar practices. The concept of“critical thinking”started to be gradually included in all education programs as of 2004, and it was included in recent programs. An action research was designed based on the basic question of how to use it in the teaching of the course, and the process was explained in detail. The action research was carried out in one of the 5th grade branches in a secondary school in Fatih district of Istanbul. Applications, which are related to methods and techniques that will contribute to critical thinking processes were carried out in the classroom environment for religious education, and the results were recorded. The opinions of those who have been employed with teaching religion were investigated through field research, in order to evaluate the position of critical thinking skills in today's religious education practices. Twelve teachers, who are active in their own field of religious education, known for their activities, and distinguished among their colleagues, were interviewed. The meaning these teachers attribute to critical thinking have been investigated with a qualitative research design and interview method. For this purpose, the sample was determined by snowball sampling method among the teachers of Religious Culture and Moral Knowledge at the secondary-high school level, and those of the vocational course of Imam Hatip Secondary School in İstanbul. To evaluate the opinions of teachers, the obtained data were interpreted with content analysis, and these interviews shaped the action research. As a result of the research, it was revealed that teaching can be carried out within the framework of the themes suggested by critical thinking in Religious Culture and Moral Knowledge courses. It was determined that the teachers in the field needed a guide in line with the themes suggested by critical thinking. This thesis consists of three sections in addition to an introduction: In the first chapter, what is critical thinking, how to improve it, and the existing applications in Turkey were described. In second chapter, the methodology of the study was explained. In the last chapter, an analysis and interpretation were made in line with the data obtained. The study was concluded with the results and recommendations.
Benzer Tezler
- Kur'an-ı Kerim'de eleştirel düşünme eğitimi ve ortaöğretim DKAB öğretim programları üzerine bir değerlendirme
Critical thinking education in the Quran and an analysis of high school DKAB curriculum
FATIMA BETÜL GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL SAĞLAM
- İlkokul ve ortaokul din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin eleştirel düşünme becerisi açısından değerlendirilmesi
Assesment of primary and secondary school religious culture and knowledge of ethics course in terms of critical thinking skill
MUSTAFA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAYRAMALİ NAZIROĞLU
- Ortaokul yedinci sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programının CIPP modeline göre değerlendirilmesi
Evaluation of the secondary school seventh grade Religious Culture and Ethics Course Teaching Program according to the CIPP model
KÜBRA KIVRAK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERAY EĞMİR
- GEMS tabanlı etkinliklerin ilkokul sosyal bilgiler dersinde etkililiği
Effectiveness of GEMS-based activities in elementary social studies class
AYÇA KARTAL
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYA TUNCER ÇAĞLAYAN
- Vatandaşlık yeterlikleri bağlamında ortaokul ekonomi okuryazarlığı standartlarının belirlenmesi ve öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi
Determination of the middle school economic literacy standards in the context of citizenship competencies and investigation of the place of these standards in curricula
GÜLTEN YILDIRIM