Şanlıurfa ekolojik koşullarında bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin kuru ve sulu koşullarda verim, verim unsurları ve yağ oranlarının belirlenmesi
Determination of yield components yield and oil ratio of some safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars in Sanliurfa ecological conditions
- Tez No: 663465
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VEDAT BEYYAVAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Aspir (Carthamus tinctorius L.), tek yıllık, geniş yapraklı, değişik renklerde çiçeklere sahip, dikenli ve dikensiz çeşitleri olan, kurağa dayanım bakımından avantajlı, yağ oranı %30-45 arasında değişiklik gösteren bir yağ bitkisidir. Ülkemizde bitkisel yağ açığımızın gün geçtikçe arttığı bilinen bir gerçektir. Bu nedenlerden dolayı aspir yağlı tohumlu bitkiler arasında giderek önemi artan bir bitkidir. Bu araştırma, bazı aspir çeşitlerinin sulu ve kuru koşullarda verim ve verim unsurlarını belirlemek amacıyla 2019-2020 yıllarında Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanında yürütülmüştür. Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Deseni'ne göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada, 5 adet aspir çeşidi (Göktürk, Koç, Dinçer, Safir, Balcı) kullanılmış ve bitki boyu, bitki başına yan dal sayısı, bitki başına tabla sayısı, tablada tohum sayısı, bin tohum ağırlığı, tohum verimi, taç verimi, çiçeklenme (%70) gün sayısı, ham yağ oranı ve ham yağ verimi gibi özellikler incelenmiştir. Yapılan araştırma sonucuna göre kuru koşularda ve sulu koşullarda yapılan ekimlerde sırasıyla ortalama; bitki boyu 123.47-120.53 cm, yan dal sayısı 5.58-5.57 adet/bitki, bitki başına tabla sayısı 7.44-9.16 adet/bitki, tabla başına tohum sayısı 16.29-29.60 adet/tabla, bin tane ağırlığı 26.16-32.83 g, dekara tohum verimi 85.73-242.58 kg/da, çiçeklenme (%70) gün sayısı 168.6-172.47 gün, bitki başına taç yaprak verimi 0.49-0.53 g/bitki, yağ oranı % 27.21-25.86, yağ verimi 23.37-62.25 kg/da olarak bulunmuştur. İncelenen özellikler bakımından kuru koşullarda dekara tohum verimi için Dinçer ve yağ oranı için Balcı çeşidi, sulu koşullar için ise, dekara tohum verimi bakımından Balcı ve Dinçer çeşitleri, yağ oranı için ise Safir çeşidi bölgemiz kışlık koşullarda tavsiye edilebileceği tespit edilmiştir. Yapılan aspir çalışmalarında gerek bölgemizde gerekse diğer bölgelerde denemeye alınan aspir bitkisi kuru koşullarda verim düşüklüğünden dolayı tavsiye edilmemekte ve ekonomik olmamaktadır. Kışlık olarak ekilen aspir bitkisi buğday-arpa bitkilerine rakip olabilmesi için bitkinin su ihtiyacı olduğu dönemlerde sulama suyunun karşılanması bir zorunluluk olmuştur. Bu nedenlerle özellikle bölgemizde kışlık olarak yetiştirilmesi tavsiye edilecekse sulama imkanını göz önüne almak gerekir.
Özet (Çeviri)
Safflower (Carthamus tinctorius L.) is an annual plant with number of thistle or thistle less cultivars with broad-leaves, oil and different flower colored varieties. They are tolorant to drought with varying oil percentage of 30-45 %. It is known that demand of vegetable oil is increasing every day. Therefore, safflower is an increasingly important plant among the oil seed plants. This research will be carried out in Harran University Faculty of Agriculture in 2019-2020 in order to determine yield and yield components of some safflower cultivars in irragation and dry conditions. The experimental design will be randomized complete block design in split plots with three replications. In the research, 5 safflower varieties (Göktürk, Koç, Dinçer, Safir, Balcı) were used and plant height, number of side branches per plant, number of table tops per plant, number of seeds in the tray, thousand seed weight, seed yield, crown yield, flowering (70%) day number, crude oil content and crude oil yield were investigated. According to the results of the research, the average planting in dry runs and watery conditions, respectively; plant height 123.47-120.53 cm, branch number per plant 5.58-5.57 number/plant, head number per plate 7.44-9.16 number/plant, seed number per head 16.29-29.60 number/head, thousand grain weight, 26.16-32.83 g, seed yield 85.73-242.58 kg/da and flowering (70%) day number 168.6-172.47, leaf yield per plant crown 0.49-0.53 G/plant, percent body fat 27.21-25.86, oil yield 23.37-62.25 kg/da. In terms of the properties examined, it was determined that Dinçer for seed yield per decare in dry conditions and Balcı variety for oil ratio, Balcı and Dinçer varieties for seed yield per decare for irrigated conditions, and Safir variety for oil ratio in our region can be recommended in winter conditions. Safflower plant, which has been taken into trial in both our region and other regions in safflower studies, is not recommended and economical in dry conditions due to its low yield. In order for the safflower plant planted for winter to be a rival to the wheat-barley plants, it has been a necessity to meet the irrigation water when the plant needs water. For these reasons, it is necessary to consider the possibility of irrigation, especially if it is recommended to grow it for winter in our region.
Benzer Tezler
- Şanlıurfa ekolojik koşullarında bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin verim ve kalite parametrelerinin incelenmesi
Investigation of yield and quality parameters of some safflower (Carthamus tinctorius L.) varieties under Şanliurfa ecological conditions
CANAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatHarran ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN HALİLOĞLU
- Şanlıurfa ekolojik koşullarında bazı yaprak gübresi uygulamalarının, pamuğun (Gossypium hirsutum L.) verim ve verim ögelerine etkisi
Determination of the effects of some foliar fertilizer applications on yield and yield components at cotton (Gossypium hirsutum L.) under Şanlıurfa ecological conditions
MEHMET EMİN SERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatHarran ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YILMAZ
- Şanlıurfa ekolojik koşullarında bazı inci darı [Pennisetum glaucum (L.) R. Br.] populasyonların ot verimi ile kalite özelliklerinin belirlenmesi
Some pearl millet in sanliurfa ecological conditions determination of forage yield and quality characteristics of [Pennisetum glaucum (L.) R. Br.] populations
İZZET MUSTAFA ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatHarran ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR MUSTAFA OKANT
- Şanlıurfa ekolojik koşullarında bazı çim türlerine ait çeşitlerin adaptasyon ve çim alan özelliklerinin belirlenmesi
Determination of adaptation and grass field properties of some grass species in Şanlıurfa ecolojical conditions
ERDAL ÖZAYDIN
- Şanlıurfa ili koşullarında bazı kolza çeşitleri için optimum azot dozu ve tohumluk miktarının belirlenmesi
The determination of optimum seed amount and nitrogen level for some rape seed cultuvars in Şanlıurfa conditions
TAMER ERYİĞİT