Berdikoca Batır Destanı'nda söz yapımı
Word formation in Berdikoca Batır Epic
- Tez No: 668461
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 386
Özet
Ural-Altay grubunda olan Türkçe, sondan eklemeli zengin bir dildir. Kendine ait fiil düzeni ve şekil yapısı olan Türkçe, Hint-Avrupa Dillerinden farklıdır. Türklerin geçmişte geniş coğrafyalara göç etmesi, Türkçenin de geniş topraklara yayılmasına neden olmuştur. Türkçe kendi içinde Kıpçak, Karluk, Oğuz gibi gruplara ayrılır. Kazak Türkçesi de bu Kıpçak grubu ailesine mensup olan bir dildir. Kazak Türkçesi, tarihin ilk dönemlerinden beri yapısının çoğunluğunun korunması sebebiyle kelime haznesi bakımından zengin Çağdaş Türk lehçelerinden biridir. Bir dilin kendi zenginliğini tanımlamakta söz yapımı çok önemlidir. Söz yapımı, bir dilin kendi zenginliğinin betimleyicisi olarak görülen ve dilin gelişmesindeki en önemli unsurlardan biridir. Bu tez çalışmasında, Kazak Türkçesiyle yazılmış olan Berdikoca Batır Destanı'nın söz yapımını inceledik. Kazak Türkleri, Kazakistan kurulmadan önce Sovyetler Birliği rejiminde yaşamış ve çeşitli ayrımcılıklara maruz kalmıştır. Buna rağmen destanın yazıldığı zamanın Kazakçası ile günümüz Kazakçası arasında çok fazla bir fark yoktur. Bu çalışmada söz yapımının gelişmesine, Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki ilişkinin arttırılmaya çalışılmasına ve Kazak Türkçesi üzerinde yapılan bu söz yapımının incelenmesi Türk diline bir katkı sağlanmasını amaçlamaktadır. Çalışmamızda kelimelerin ne kadar sıklıkla kullanıldığını tespit edip manalarını tetkik ettik. Destanda bulunan bütün isim ve fiilleri Türk dilinin dörde ayrılan yapım eklerine göre sınıflandırdık. Destanda geçen kelimelerin anlamlarını Kazak Türkçesi ve diğer Türk lehçeleri ile karşılaştırarak gösterdik.
Özet (Çeviri)
Turkish, which is considered to be part of the Ural-Altaic language family, is an agglutinative language. Having its own verb order and form of structure, Turkish is distinct and different from Indo-European languages. The nomadic lifestyle of Turks in the past and their transmigration across the continents lead Turkish language to spread throughout vast lands. Turkish itself is divided into different dialects/groups such as Kipcakh, Karluk, and Oghuz. Kazakh language, as an official state- language, falls under the Kipcakh group. Kazakh language is one of the modern Turkish languages rich in vocabulary due to preservation of the majority of its structure since the early periods of history. Word formation is considered to be highly significant in defining the expressional and vocabulary richness of a language. In addition, word formation is also reflective of the affluence of a language itself and plays one of the most crucial roles in the progression and evolvement of a language. This paper studies the word formation in the epic of Berdikoca Batir written in Kazakh language. Prior to establishment of the modern Kazakh State, Kazakh Turks were ruled by communist regime under the Soviet Union and they were exposed to various discriminative actions. Despite the discrimination, there is not much difference between today's Kazakh lanaguage and the Kazakh language used in the epic of Berdikoca Batir back then. This paper examines the word formation in a language by studying the above mentioned epic and aims to increase the interaction between the Turksih(spoken in Turkey) and Kazakh languages and hereby targets to portray and contribute to the evolution of Turkish language. In this paper, we examined and dissected the frequency of the words used in the epic and classified verbs and nouns according to the four phrases of the derivational suffix of the Turkish language. This paper describes the meanings of words in the epic comparatively with other Turkish dialects.