Hazardous waste determination scale
Tehlikeli atıkların saptanması
- Tez No: 66853
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN TALINLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
TEHLİKELİ ATIKLARIN SAPTANMASI ÖZET 'Zararlı Atık' kavramı günümüzde önemli bir yer tutmaktadır. Sanayiciler ve çeşitli kuruluşlar ortaya çıkan bu kavram ile birlikte daha dikkatli bir üretici veya tüketici olamaya özen gösterirken, 'Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğindeki hususlar da dikkate alarak riskleri azaltıcı veya tehlikeleri önleyici önlemler almaya özen göstermelidir. Türk Tehlikeli Atıkları Kontrolü Yönetmeliği 1995 yılında kabul edilmiş ve yürürlüğe konmuştur. Bu yönetmeliği çıkmaza sokan nokta, yönetmeliğimizin Türkiyeye ait gerçekler göz önüne alınarak hazırlanmamasından kaynaklanmaktadır. Bu yönetmelik sanki diğer ülkelerdeki yasaları kıskanırmışcasına, Amerikanın RCRA programındaki yönetmeliğin bir benzeri olarak çıkarılmıştır. Doğal olarak her ülkeden ülkeye değişen sosyal ve ekonomik değerler, bu yönetmeliğin gerçek işlerliğinin sorguya çekilmesini gerektirmektedir. RCRA'in öngördüğü şekilde EPA (Environmental Protection Agency) tehlikeli atıkları üç kriter ile tanımlamaktadır:. tutuşabilirlik, koroziflik, reaktiflik, zehirlilik. düşük dozlarda insan sağlığım tehlikeye sokmak veya hayvanlar üzerindeki testler sonucunda tehlikeli özelliğe sahip olmak. EPA tarafından saptanmış zehirli maddelerden bir veya birkaçını içermek. RCRA Tehlikeli Atık Programının amacı tehlikeli atıkları ortaya çıktığı ilk andan son uzaklaşmasına kadar takip edip kontrol altında tutabilmektir. Bu amaç doğrultusunda Kesin Atık (Solid Waste) tanımı ortaya çıkmıştır.Kesin Atık; atık arıtma istasyonlarından, hava kirliliği kontrol istasyonlarından kaynaklanan; katı, sıvı, katı-sıvı, gaz formunda olabilen; endüstrilerden, maden ocaklarından, zirai faaliyetlerden ve toplumsal faaliyetlerden kaynaklanabilen istenmeyen atıklara verilen isimdir. Tehlikeli atık ise kesin atık veya birden fazla kesin atık içeren; miktar, konsantrasyon veya kimyasal, fiziksel, ve enfeksiyonel özelliklerine bağlı olarak ciddi geri dönüşü olmayan hastalıklara yol açabilecek veya yanlış depolamaya, taşımaya, uzaklaştırmaya bağlı olarak çevreyi ve insan sağlığını tehlikeye sokan maddelerdir. Bazı Kesin Atıklar (Solid Wastes) EPA yönetmeliğinde tehlikeli atık kapsamında tutulmamaktadır. Bunlar:. Evsel atıklar. Toprağa gübre olarak geri dönen zirai atıklar. Maden ocaklarına geri döndürülen maden artıkları. Kömürün yanması için kullanılan yardımcı ünitelerden kaynaklanan atıklar. Ekstraksyon, madenlerin işlenmesinden kaynaklanan atıklar. Çimento içeren atıklar olarak sıralanabilir. Tehlikeli atıklar'ın tanımı çeşitli şekillerde yapılmıştır. Geçerli olan ve dünyaca kabul edilen tanım ise iki ana kriter'e dayanmaktadır. 1. Maddelerin çevresel etkileri 2. Atık özellikleri Bir atığın çevresel etkileri akut ve kronik etkileri yönünden incelenmelidir. Akut etkiler; solunum, deri teması, atığın korozif ve patlayabilir olma özelliği, olmasına bağlı olarak ani zehirlenme olarak ortaya çıkarken, kronik etkiler; uzun süreli maruz kalmaya bağlı olarak zehirlenmeye sebep olması ve kanser' e sebep olması şeklinde özetlenebilir. XIKesin atıklar (Solid wastes veya Non-regular wastes)'m atık özellikleri incelenerek tehlikeli olup olmadıkları araştırmalıdır. Atık özelliklerinin tesbiti için tutuşabilirliğin, korozivitenin,reaktivitenin ve zehirliliğin incelenmesi gerekir. Bir atığın tutuşabilir olması demek rutin işlemler sırasında ( örneğin bertarafi sırasında) parlayabilir olması anlamına gelir. Tutuşabilirlik ASTM D-93-79 veya D-3278 standartlarında belirtildiği üzere tesbit edilebilir. Korozif atıklar paslandırma özelliğine sahiptirler ve pH değerleri çok düşük veya çok yüksek olması gerek insan cildine gerek su çevresine ters yönde etki eder. Korozivite EPA'nın belirlemiş olduğu 600/4- 79-020 test metodu ile değerlendirilebilinir. Reaktif atıkların stabil bir hali yoktur ve ani kimyasal reaksiyonlar göstererek arıtımları sırasında patlayabilirler. Reaktivitenin bir ölçümü yoktur ancak belli kriterler çerçevesinde ne kadar reaktif olup olmadığı tahmin edilebilir. Zehirlilik özelliği LC50 ile tanımlanabilir. LC50 bir maddeye herhangi bir şekilde maruz kalan canlı grubundan yansının zehirlenmesi halindeki maddenin konsantrasyonudur. Atıkların tehlikeli olmalarının sebepi pek çok nedenle olabilir. Bunlar:. atık içinde bulunan maddeler. bunların miktarları. maddelerin veya atığın bütününün kimyasal reaktiflliği. atığın fiziksel formu. atık içindeki potansiyel tehlikeli maddelerin dirençlilikleri. atığa hedef olabileceklerin (insanlar, doğa tüm canlı hayat) ne şekilde tehlike altında olduğu şeklinde sıralanabilir. Tehlikeli atıkları tanımlayabilmek amacı ile çeşitli ülkeler listaleme yaklaşımını kullanmaktadır. İki türlü listeleme yaklaşımı vardır. Bunlar içeren ve dışta bırakan listelerdir. İçeren listeler çeşitli endüstrilerden kaynaklanan, belirli maddeleri içeren ve özellikleri belirlenmiş olan atıldan içermektedir. Dışta bırakan listeleme yaklaşımı ise kısa veya uzun vadede hiç bir tehlike yaratmayan atıklan içermektedir. İçeren liste yaklaşımı Belçika, Danimarka, Almanya, Hollanda, İsveç, İngiltere ve Amerikada tercih edilmektedir. Bu yaklaşım büyük ölçüde doğru tahminler yapılmasını Xİİsağlamakla beraber, listelenmemiş bazı atıkların da mevcudiyetinin söz konusu olmasıdır. Bu nedenle listelenmemiş olan bir atığa herzaman şüphe ile yaklaşılmalı ve tehlike potansiyeli, kriterler göz önüne alınarak tesbit edilmeye çalışılmalıdır. Atık yönetimi için gerekli olan aşamalar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:. Atık kaynağının tesbiti ve atık üreticileri. Atıkların taşımım. Atıkların depolanması. Atıkların uygun şekilde arıtımı. Son uzaklaştırma. Tehlikeli atıkların yanlış yönetilmesi 'beşikten mezara' (craddle to grave) kadar bir takibin gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu yöntemle atığın ortaya çıkışından, taşınım, arıtım ve son uzaklaştırmaya kadar atık takip edilebilir ve kontrol altında tutulabilir. Tehlikeli atıkların çevreye ve insan sağlığına verebilecekleri zararlardan dolayı özel kontrol ve yönetim gerektirmektedir. Atık yönetimindeki hiyerarşik sıralama çevresel etkilere dayandığı gibi ekonomiye de dayanmaktadır. Atık yönetim seçenekleri:. Atık azaltanı. Atık ayırımı ve miktarı. Atık değişimi. Enerji/ malzeme eldesi. Atık yakımı,. Güvenli son uzaklaştırma şeklinde sıralanabilir. Bu tezin amacı, ortaya çıkan atıkların ne derece zararlı olup olmadıklarının tesbitini bir derecelendirme sistemi ile ortaya koymaktır. Toplam Değerlendirme (Overall Rating Value, ORV) Ekolojik etki (Ecological Effect, Ee), Risk Potansiyeli (Combined Risk Potential, CPR), Atık Yönetimi (Management, M), Fiziksel Form (Physical Form, f), Miktar (Quantity, Q), Liste (Lists, L) yaklaşımlarından oluşmuştur. xıuORV = {Ee + (CPR + M)x f + L} x Q Ekolojik Etki (Ee), Tutuşabilirlik (Ignitability, I), Reaktivite (Reactivity, R), Korozivite (Corrosivity, C), Zehirlilik (Toxicity, T) kriterlerinden oluşur. Ee=I+C+R+T Risk Potansiyeli (CPR), Kanser yapma etkisi (Carcinogen effect, Cr), Zehirlilik karakteristiği (Toxic characteristics, P), Enfeksiyonel karakteristik (Infectional characteristics, In), Dirençlilik (Persistence, Pe) özelliklerinden oluşur. CPR=Q+P+M+Pe Derecelendirme sisteminin temelini oluşturan sorular bir bildirim formunda toplanmıştır. Bildirim formundaki sorulara verilecek cevaplar tez bütününde verilmeye çalışılmış, testlere dayanarak verilecek yanıtlar için ise gerekli kaynaklar referans olarak gösterilmiştir. Bildirim formundaki sorulara verilmiş yanıtlar, bir bilgisayar programı aracılığı ile ORV değerinin hesaplanmasmda kullanılır. Hesaplanan ORV değeri bir atığın 'Dereceleme Prensibi'ndeki yerini gösterir. Bu derecelemeye göre bir atık; akut zararlı, zararlı, sıradışı veya sıradan atık olarak nitelendirilebilir. XIV
Özet (Çeviri)
SUMMARY Hazardous Waste concept has become to play an important role in today's way of living. People and organizations have to dwell on the matter and try to take more precautions to avoid any risk or danger. Turkish Hazardous Waste Regulation has been approved in 1995 and through that time waste generators have to take necessary actions accordingly. The problem with the Turkish legislation is that it does not reflect the realities. It just come out like a fashion, reproduced from the RCRA program without inquiring whether the others legislation is really suitable for our social, political and more important economical considerations. The aim of this thesis is to put up a rational basis for the determination of hazardous waste. A manifest has been prepared for the generators, to reveal the characteristics of the generated waste and other general questions related with the waste. The manifest has been prepared in the light of Turkish legislation, RCRA program and various ideas obtained from the cited literature. Questions within the manifest, form the basis of the computer program, which calculates the 'Overall Rating Value'. ORV has composed of several parts like Ee, Cpr, M, S, L, which came out as a result of examining the characteristics of the waste. According to calculated ORV values the characteristics of the waste can be determined. A scale has been made to decide whether the waste is an acutely hazardous, non-acutely hazardous, non-regular or a regular waste. [1] IX
Benzer Tezler
- Fen bilimleri ve sınıf eğitimi öğretmen adaylarının çevre risk algılarıyla çevre tutumlarının belirlenmesi
Determination of environmental risk perceptions and environmental attitudes of pre-service science teachers and pre-service elementary teachers
ATİLLA SERDAR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOHİT GÜNEŞ
- Cep telefonu pillerinin asidik ortamda çözündürülerek metal miktarlarının tespiti ve hidroksitleri şeklinde çöktürülmesi
Determination of the amount of metals in cell phone batteries by dissolving in acidic conditions and their precipitation as hyroxides
BEGÜM ERÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL TORÖZ
- Dental amalgam atıklarından metalik değerlerin geri kazanımı için proses parametrelerinin optimizasyonu
Optimization of dental amalgam recycling process
EMRE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CÜNEYT ARSLAN
- Bisfenol A'nın fotokimyasal ileri oksidasyon prosesleri ile arıtımında toksisite ve östrojenik aktivite değişimleri
Toxicity and estrogenic activity changes during treatment of bisphenol A by photochemical advanced oxidation processes
DUYGU DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA ÖLMEZ HANCI
- Kompozit sürtünmeli fren balatalarında yerli uçucu kül katkısının raylı taşıt balata özelliklerine etkisinin incelenmesi ve kullanılabilirliğinin saptanması
For friction composite brake pads, the determination of usage and investigation of the effects of domestic fly ash contribution to the features of friction brake pads
EYÜP AKAGÜNDÜZ
Doktora
Türkçe
2014
Metalurji MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TOPUZ
DR. MEHMET GÜNEŞ