Haldun Taner'in epik tiyatrosunda müzik
The analysis of music in Haldun Taner's epic theatre
- Tez No: 670312
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF DAMLA YAVUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Sahne ve Görüntü Sanatları, Music, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Haldun Taner, epic theatre, music in epic theater, Bertolt Brecht, spectacle music
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 444
Özet
Bu çalışmada Haldun Taner'in epik tiyatro türünde yazdığı Keşanlı Ali Destanı (1964), Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım (1964, 1979) Eşeğin Gölgesi (1965), Zilli Zarife (1966), Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1969) ve Ayışığında Şamata (1977) oyunlarında kullanılan müziklerin işlevlerini, özelliklerini ve müzikler aracılığıyla alımlayıcıya yönlendirilen iletileri saptamaya çalıştım. Bu hedef doğrultusunda alanyazın taramasının yanı sıra arşiv taraması yaptım, kamusal belgelere ve Haldun Taner'in evrak-ı metrukesine ulaştım. Oyunların kayıtları için Devlet Tiyatroları arşivine başvurdum. Buradan elde ettiğim kaynaklar üzerinde okuma yapabilmek için oyuncular, yönetmenler ve bestecilerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yaptım. Müzikleri çözümlerken kullandığım yaklaşımı Patrice Pavis'in tiyatro sanatının bileşenleri ve teknik malzemesi üzerinde durduğu Gösterimlerin Çözümlemesi (2000) kitabındaki bakış açısı ile Bertolt Brecht'in epik tiyatro müziğine dair belirlediği özellikleri harmanlayarak kendim oluşturdum. Özgün bir çözümleme yöntemi kullanmamdaki temel sebep, alanyazında, gösterilerin içerisindeki müzikleri çözümlemeye yönelik kuramsallaşmış bir yöntemin olmamasıdır. Oluşturduğum yöntem aracılığıyla Taner'in epik oyunlarındaki müziğin eylemle ilişkisini, eylemden bağımsız olarak varlığını ve alımlayıcıya yönelik iletilerini tespit ettim. Müzikler, epizodik yapıyı ve gestusları oluşturmak, oyunlardaki eleştirileri seyirciye iletmek için kullanıldıkları gibi oyunlardaki biçim, içerik ve söylem müziklerle desteklenmiştir. Sonuçta, ele aldığım oyunlardaki şarkıların, Taner'in epik oyunlarının içeriğini kompakt bir şekilde taşıdığını tespit ettim. Şarkılar, toplumsal sınıflar arasındaki çatışma, tabakalaşmış topluma yönelik eleştiriler; totaliterlik, otokrasi, devlet baskısı; merkez-periferi ikiliğinde mekân algısı; burjuva ahlâkı ve kondululuk duygusu; toplumsal etiketler; yozlaşmış adalet, eğitim ve ahlâk problemleri ve din istismarı temalarına yönelik yoğun mesajlar içermektedir. Ayrıca müzikler, oyunun epizodik yapısını oluşturmada kullanıldıkları gibi, oyundan bağımsız bir varlığa ve içeriğe de sahiptir. Taner'in evrensel olanla yerel olanı harmanlama ülküsüne benzer şekilde, Türkiye'ye has ezgileri ve ritimleri içermektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, I aimed at determining the functions and features of the music and the messages conveyed to the recipients via the music in Haldun TANER's epic plays, Keşanlı Ali Destanı [The ballad of Ali of Keshan](1964); Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım [I Shall Turn a Blind Eye and Do my Job](1964,1979); Eşeğin Gölgesi [The Shadow of a Donkey,](1965); Zilli Zarife [Shrewish Zarife] (1966); Sersem Kocanın Kurnaz Karısı [The Cunning Wife of the Silly Husband](1969); and Ayışığında Şamata [The Racket Under the Moonlight](1977). To achive this purpose, in addition to the literature review, I conducted archival research by consulting the archive of State Theatres to access the live video recordings of the plays and obtained public documents and Haldun Taner's personal documents. In order to comprehensively analyse the data sources I gathered, I handled semi-structured interviews with the actors, directors and composers who took part in different productions of Haldun Taner's epic plays. I generated an original approach to analyse the music by integrating the perspective of Patrice Pavis' book, L'analyse des spectacles: Théâtre, mime, danse, dansethéâtre, cinéma (2005) [The Analysis of Spectacles: Theatre, mime, dance, dancetheatre, cinema], in which he dealt with the components of the art of theatre and technical equipment, with Bertolt Brecht's criteria on the features of music in epic theatre. The rationale behind using an original analysis approach is the lack of a standardized approach to analyse the music in spectacles in the existing literature. As a result of the original analysis of the study, I determined the relationship between the music and the acting, the presence of the music independent from the acting and the messages conveyed to the recipients in Haldun TANER's epic theatre.
Benzer Tezler
- Brecht'in Epik tiyatrosu ve Haldun Taner Tiyatrosu'nda epik ögeler
Brecht's epic theater and Haldun Taner Theater
SİNAN GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SENEM CEVHER
- Haldun Taner'in Vatan Kurtaran Şaban adlı Kabare oyunu ve epik tiyatro
Başlık çevirisi yok
ANIL TÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. BAHTİYAR ASLAN
- Haldun Taner'in eserlerinde sosyal tenkit
Social criticism in Haldun Taner's works
İZZET KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYHAN KANTER
- Haldun Taner hayatı, sanatı ve eserleri
The life, art and works of Haldun Taner
HALİL ADIYAMAN
Doktora
Türkçe
2012
BiyografiAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KAPLAN
- Bertolt Brecht'in Arturo Ui'nin Yükselişi ve Haldun Taner'in Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım eserlerine karşılaştırmalı bir yaklaşım
A comparative approach to the works of Bertolt Brecht's the ressistable rise of Arturo Ui and Haldun Taner's I Closed My Eyes I Do My Duty
MELTEM ERÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Karşılaştırmalı EdebiyatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN BÖLÜKMEŞE