Psikolojik danışman adaylarında duyusal işlemleme hassasiyeti ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkide bilinçli farkındalığın aracı rolü
The mediating role of mindfulness in the relationship between sensory proccessing sensitivitiy and resilience in counselor candidates
- Tez No: 673101
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MÜGE AKBAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psikolojik Danışman Adayları, Duyusal İşlemleme Hassasiyeti, Aşırı Hassas Kişilik, Bilinçli Farkındalık, Psikolojik Dayanıklılık, Counselor Candidates, Sensory Processing Sensitivity, Highly Sensitive Person, Mindfulness, Resilience
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışman adaylarının duyusal işlemleme hassasiyetleri ve psikolojik dayanıklılıkları arasındaki ilişkide bilinçli farkındalığın aracı rolünün sınanmasıdır. Ayrıca psikolojik danışman adaylarının duyusal işlemleme hassasiyetlerinin (DİH), psikolojik dayanıklılıklarının ve bilinçli farkındalıklarının cinsiyet ve sınıf düzeylerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu İstanbul ilindeki devlet üniversitelerinde eğitim gören 261'i (%77,7) kadın, 75'i (%22,3) erkek olmak üzere toplam 336 psikolojik danışman adayı oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Kendini Toparlama Gücü Ölçeği- Kısa Form, Bilinçli Farkındalık Ölçeği ve Duyusal İşlemleme Hassasiyeti Ölçeği (Aşırı Hassas Kişi Ölçeği), Risk Faktörlerini Belirleme Listesi ve araştırmacı tarafından hazırlanmış olan Kişisel Bilgi Formu'ndan yararlanılmıştır. Verilerin analizinde değişkenler arası ilişkileri belirlemek amacıyla Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı, aracılık analizleri için SPSS istatistik programı eklentili PROCESS Makro regresyon temelli Bootstrapping Tekniği, gruplar arası karşılaştırmalar için ise Bağımsız Grup-t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve post-hoc tekniklerinden biri olan LSD tekniğinden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; yapılan ön analizler bilinçli farkındalık ile DİH ve alt boyutları (dış uyaranlara hassasiyet, zarardan kaçınma ve aşırı uyarılma hassasiyeti) arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Psikolojik dayanıklılık ile bilinçli farkındalık arasında pozitif yönde ve anlamlı; psikolojik dayanıklılık ile DİH arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Psikolojik dayanıklılık ile DİH alt boyutlarından estetik hassasiyet arasında pozitif yönde; zarardan kaçınma ve aşırı uyarılma hassasiyeti alt boyutları arasında negatif yönde ve anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Aracılık analizlerinden elde edilen bulgular, DİH ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkide bilinçli farkındalığın tam aracılık rolünün olduğuna işaret etmektedir. DİH alt boyutları açısından yapılan aracılık analizlerine göre ise, bilinçli farkındalığın zarardan kaçınma ile psikolojik dayanıklılık arasında tam aracı; aşırı uyarılma hassasiyeti ile psikolojik dayanıklılık arasında ise kısmi aracı rolünün olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmada ayrıca psikolojik danışman adaylarında sadece DHİ ve alt boyutlarının (dış uyaranlara hassasiyet, zarardan kaçınma ve aşırı uyarılma hassasiyeti) cinsiyete göre kadın psikolojik danışman adaylarının lehine anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Diğer taraftan; sınıf düzeyi değişkenine göre DHİ ve sadece estetik hassasiyet alt boyutu açısından anlamlı bir farklılık görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bu bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmış; araştırmacılara ve uygulamacılara yönelik bazı önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to examine the mediating role of mindfulness in the relationship between sensory processing sensitivity and resilience of counselor candidates. Additionally, it was analyzed whether the sensory processing sensitivity (SPS), resilience and mindfulness of counselor candidates differed according to gender and grade levels. The sample group of study consisted of a total 336 counselor candidates, 261(77.7%) female and 75 (22.3%) male, who studied at state universities in Istanbul. In this study, The Resilience Scale-Short Form, Mindful Attention Awareness Scale, Sensory Processing Sensitivity Scale, Risk Factors Determination List and Personal Information Form prepared by the researcher were used as a data collection tools. Pearson Product Moment Correlation Coefficient was used in order to determine the relationships between the variables. The mediation analysis were analyzed through regression-based Bootstrapping Technique with the extension of SPPS statistics program. Independent Group-t Test, One- Way Variance Analysis (ANOVA) and LSD which is one of the post-hoc techniques were employed for intergroup comparisons. According to the findings obtained as a result of the research, preliminary analyzes revealed that there were significant negative relations among mindfulness, SPS and its sub-dimensions (sensitivity to external stimuli, harm avoidance and overarousal). It was observed that there was a significant positive relationship between resilience and mindfulness, while there was a significant negative relationship between resilience and SPS. It was found out that there were positive and significant relationships between resilience and aesthetic sensitivity which was one of SPS sub-dimension. Besides, negative and significant relationships were found between resilience and harm avoidance and overarousal sub-dimensions. The findings obtained in the mediation analysis indicated that mindfulness had a full mediating role in the relationship between SPS and resilience. According to mediation analysis carried out in regarding to SPS sub-dimensions, it was concluded that mindfulness had a full mediating role between harm avoidance and resilience, whereas it had a partial mediating role between overarousal and resilience. It was also determined that only SPS and its sub-dimensions (sensitivity to external stimuli, harm avoidance and overarousal) differed significantly in favor of female counselor candidates in terms of gender. On the other hand, it was observed that there was a significant difference in regarding to SPS and only aesthetic sensitivity sub-dimension according to grade level variable. These findings obtained in the research were discussed in the light of the related literature. Some suggetions have been made for researchers and practitoners.
Benzer Tezler
- Psikolojik danışmanlarda farklılığa açıklığın yordanması: Duyusal işlemleme hassasiyeti ve psikolojik iyi oluş
Predicting openness to experience among counselors: Sensory processing sensitivity and psychological well-being
FATMA ERVA TAYANÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERKAN ATİK
- Psikolojik danışman adaylarında duygusal özerklik ve kimlik işlevleri ile kariyer uyum yetenekleri arasındaki ilişkide kariyer kararı verme öz-yetkinliğinin aracı rolü
The mediating role of career decision making self-efficacy in the relationship between emotional autonomy, functions of identity and career adaptability in psychological counselor candidates
FUNDA NUR AKINCI
Doktora
Türkçe
2022
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERYILMAZ
- Okul psikolojik danışman adaylarında mutluluk korkusu ve psikolojik iyi oluşun, evliliğe yönelik tutumu ile ilişkisinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
SEDAT KARAGÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Eğitim ve ÖğretimEuropean University of LefkeRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Psikolojik danışman adaylarının duygusal zeka düzeyleri ile düşünme stilleri arasındaki ilişki
The relationship between emotional intelligence and thinking styles of the counselor trainees
EBRU KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA EBRU İKİZ
- Psikolojik danışman adaylarının yardım etme stilleri
Candidate psychological counselors' helping skills
AHU ARICIOĞLU
Doktora
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. FİDAN KORKUT OWEN