Kentiçi toplu taşıma sistemlerinde performansa dayalı ödeme modelinin geliştirilmesi- Antalya örneği
Performance based payment model proposal in urban mass transport systems - Antalya example
- Tez No: 676264
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEVİL KÖFTECİ, PROF. DR. HALİM CEYLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ulaşım, Transportation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Toplu taşıma sisteminde özelleştirmeler, yerel yönetimlerin maliyetlerinin yükselmesi, verimliliğin azalması ve sübvansiyonların artması sebebiyle, kamuya ait mevcut işletmelerin ve araçların satışı ya da belirli hatların veya tüm toplu taşıma sisteminin ihale vb. yöntemlerle kiraya verilmesi ile özel işletmelerin sisteme dahil edilmesi şeklinde gerçekleştirilmektedir. Dünyada yaşanan örneklerde, toplu taşıma sistemlerinde özelleştirmenin sonucu olarak ilk başlarda maliyetler düşmüş, hizmet alanı genişlemesi sağlanmıştır. Fakat sonrasında verimlilik ve hizmet kalitesinde düşme sebebiyle toplu taşıma sisteminin cazibesi kaybedilerek yolcu kayıplarının yaşandığı gözlenmiştir. Neticede, özelleştirme tam anlamıyla toplu taşıma hizmetinin sorunlarına çözüm olmamakta, hizmet kalitesi için ek önlemler alınması gerekmektedir. Türkiye'de, özelleştirmenin de sonucu olarak ortaya çıkan karma (hem kamu hem özel işletmeci) veya tamamen özel işletmelerin bulunduğu toplu taşıma sistemlerinde, ayrıcalıklı kesimlerin (65 yaşüstü, engelli, öğrenci, vb.) ücretsiz veya indirimli taşınmaları ile sürekli olarak artan işletme maliyetlerinden kaynaklı olarak merkezi ve yerel yönetimler tarafından taşıma işletmelerine destekler yapılması gündeme gelmiştir ve farklı uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Yapılan uygulamalarda, özel işletmecilerin maliyetlerinin düşürülmesi, verimliliklerinin artırılması ve hizmet kalitesinin geliştirilmesine yönelik olarak performans kriterlerinin değerlendirilmesinin yanısıra hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik bir standart bulunmamaktadır. Bu sebeple, tez çalışmasında özel toplu taşıma işletmelerinin toplu taşıma sisteminde çalıştırılması için çeşitli yöntemlerle yapılacak sözleşmeler kapsamında değerlendirilmesi gereken performans kriterleri ile ödeme esasları ele alınmış, örnek alınan toplu taşıma sisteminde performansa dayalı bir ödeme modelinin kurulması amaçlanmıştır. Tez çalışması içerik açısından, maliyetle ile birlikte performans kriterlerinin değerlendirilmesi ve araç bazlı bir ödeme modeli önerilmesi anlamında özgün bir çalışmadır. Çalışmada, toplu taşıma maliyetlerinin değerlendirilmesi ve km başı değişken maliyetlerin hesaplanmasında sezgisel algoritma kullanılmıştır. Performans kriterlerinden ağırlık oranlarının tayininde de AHP tekniği kullanılmıştır. Ayrıca performans kriterlerinden anlık araç dolulukları kızılötesi sayım cihazı ile elde edilmiştir. Tez çalışmasında, literatürde uygulanan sözleşme ve ödeme modelleri değerlendirilmiş, sonuçta performans bazlı bir ödeme modeli için matematiksel bir model kurulmuştur. Örnek alınan özel toplu taşıma işletmesinin geçmiş verileri kullanılarak, ANFİS yöntemi ile maliyet değerlendirmesi yapılmıştır. Belirlenen performans kriterlerinin AHP yöntemi ile ağırlıkları belirlenerek, ödeme modeli katsayıları oluşturulmuştur. Yapılan simülasyonlar ile önerilen performansa dayalı ödeme modelinin yolcu bazlı model ile karşılaştırması yapılmıştır. Analiz çalışması ile, önerilen modelin özel taşımacıların gelir-gider oranında %37 daha iyi sonuç verdiği ve taşımacıların maliyetlerinin tamamen karşılandığı sonucu elde edilmiştir. Böylelikle toplu taşıma sisteminin sürekliliğinin sağlanabileceği, ilave performans ödemesi ile de hizmet kalitesinin artırılarak toplu taşımanın cazip hale getirilebileceği değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
In the public transportation system, privatizations are carried out as the sale of existing state-owned enterprises and vehicles, or the inclusion of private enterprises in the system through the tender method of certain lines or the entire public transportation system due to the increase in costs, decrease in efficiency and increase of subsidies. In the examples experienced in the world, as a result of privatization in public transportation systems, costs have decreased at first, service area has been expanded, but then it has been observed that the loss of efficiency and service quality, and therefore the attractiveness of the public transportation system has been lost. As a result, privatization is not a solution to the problems of the public transport service, and additional measures are taken for service quality. In Turkey, in public transportation systems where mixed (both public and private operators) or only private operators arise as a result of privatization, due to the free or discounted transportation of privileged passengers (Over 65 years old, disabled, students, etc.) due to the continuously increasing operating costs, subsidies to transportation companies by central and local governments have come to the agenda and different practices are carried out. There is no standard for evaluating performance criteria and improving travel service quality in order to reduce costs of private operators, increase their efficiency and improve service quality. For this reason, in the study, the performance criteria and payment principles that have to be evaluated within the scope of the contracts to be executed by various methods for the operation of private public transportation companies in the public transportation system have been handled, and it has been aimed to establish a performance-based payment model in the sample transportation system. For this, the contract and payment models applied in the literature were evaluated, a mathematical model was established for a performance-based payment model, and the cost assessment was made by using the historical data of the private public transportation company, which was sampled, using the ANFIS method. The payment model coefficients were created by determining the weights of the determined performance criteria with AHP method. As a result, it was observed that the proposed model gave 37% better results in the income-expense ratio of private operators and the costs of the operators were fully covered. In this way, it is considered that the sustainability of the public transportation system can be ensured, and the service quality can be increased with additional performance payments, making public transportation attractive. The thesis study is considered to be unique in content, in terms of proposing a vehicle-based payment model on the basis of cost + performance, and as method, in terms of using an heuristic algorithm in the evaluation of public transportation costs and calculating variable costs per km and for defining performance criteria obtaining instant vehicle occupancy with infrared passenger counter.
Benzer Tezler
- Kentiçi toplu taşıma sistemlerinde sefer sıklığı optimizasyonu
Frequency optimization in urban public transportation systems
TAYFUN ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
UlaşımPamukkale Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN CEYLAN
- Türkiye'de kent içi toplu taşıma sistemlerinde hizmet düzeyinin belirlenmesi için bir yöntem geliştirilmesi
Development of a method for determining the level of service of urban public transport systems in turkey
HASAN BARIŞ BARUT
Doktora
Türkçe
2012
UlaşımEskişehir Osmangazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞAFAK BİLGİÇ
- Establishing service quality management system: Impelementation at Taksim ? 4. Levent metro line
Hizmet kalitesi yönetim sisteminin kurulması: m2 Taksim ? 4. Levent metro hattında uygulanması
İSMAİL DURMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiBahçeşehir ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Bölümü
YRD. DOÇ. DR. TUNÇ BOZBURA
- Strategies for increasing urban cycling the case of Gothenburg
Kentiçi bisiklet ulaşımını arttırmaya yönelik stratejiler İsveç, Göteborg örneği
ADNAN BARKIN DALMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Trafikİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜBEYDE ÖZTÜRK