Molla Zahir Tendûrekî ve şiirlerinde tasavvufî unsurlar
Molla Zahir Tendureki and sufistic elements in his poems
- Tez No: 682145
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT YİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Kadim bir tasavvufî geleneğe sahip olan şark bölgesi, muhtelif tasavvufî anlayışlara asırlarca mihmandarlık etmiştir. 19. yüzyıla gelindiğinde tarîkatlar içerisinde, Nakşbendiyye tarîkatının Hâlidiyye kolunun, bölgede geniş bir alana yayıldığına şahit olunmaktadır. Bu hususta bilhassa 19. yüzyılın ikinci yarısında Seyyid Sıbgatullah Arvâsî (ö. 1287/1870) ile onun halifelerinden Şeyh Abdurrahman-ı Tağî'nin (ö. 1304/1886) büyük rolleri olmuştur. Bu bağlamda, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde ise Şeyh Abdurrahman-ı Tağî'nin oğlu ve Nakşbendiyye tarîkatının halifelerinden olan“Hazret”lakaplı Şeyh Muhammed Diyâuddîn'in (ö. 1342/1924) özel bir yeri bulunmaktadır. Hazret, Norşin Dergâhı'nın postnişini olduğu dönemde, Nakşbendiyye tarîkatının Halidiyye kolunun karakteristik özelliklerinden olan şeriat ve tarîkat insicamını en güzel şekilde icra etmeyi başarmıştır. Esasen zâhirî ilimler ile bâtınî ilimlerin birbirini tamamlayan iki unsur olduğu yönündeki telakki, Norşin Dergâhı'nda, Şeyh Abdurrahman-ı Tağî ile başlamış, Şeyh Fethullah Verkânisî (ö. 1317/1899) ve Hazret ile belirgin hale gelmiştir. Bu anlamda Şeyh Muhammed Diyâuddîn'den istifade eden ve mezkûr anlayışı layıkıyla temsil eden isimlerden biri de Molla Zahir Tendûrekî (ö. 1385/1966) olmuştur. O, şer'î ve irfânî ilimlerdeki derin vukufiyyetinin yanı sıra edîb niteliğiyle de tanınan bir isimdir. Hazret'in vefatından derinden etkilenen Tendûrekî, şeyhine olan muhabbet ve bağlılığını 105 şiirden müteşekkil bir divanda dile getirmeye çalışmıştır. Edebî olarak oldukça zengin olan bu divanın tasavvufî pek çok unsuru ihtiva ettiği görülmektedir. Tendûrekî'nin şiirlerindeki tasavvufî unsurların irdeleneceği bu çalışma iki bölümden müteşekkil olup birinci bölümde Tendûrekî'nin hayatı, ilmî şahsiyeti, tasavvufî düşüncesi, intisap ettiği şeyhi ve divanı hakkında bilgi verilmektedir. İkinci bölümde, içerik yönünden tasnif edilen Tendûrekî'nin şiirleri, tasavvufî unsurları bakımından analiz edilmektedir.
Özet (Çeviri)
The eastern region, which has an ancient sûfîstic tradition, hosts various sûfîstic understandings for ages. In the 19th century Naqshbandi sect spread out in a large area of the eastern region. In this regard, especially the second half of the 19th century, Seyyid Sıbgatullah Arvâsî and one of his khalif Sheikh Abdurrahman-ı Tağî played big roles. Concordantly in the first quarter of the 20th century the son of Sheikh Abdurrahman-ı Tağî and Sheikh Muhammed Diyâuddîn -a khalif of the Naqshbandi sect- were also important figures. When Sheikh Hazret was the lodge of Norşin, he performed the compatibility of sharia and sect, which are characteristic properties of the Naqshbandi Khalidiyya. Fundamentally the consideration about“esoteric and external sciences complete each other”began with Sheikh Abdurrahman-ı Tağî in the lodge of Norşin and has become evident with Sheikh Fethullah Verkânisî and Sheikh Hazret. In this sense Molla Zahir is one of those people who represents Sheikh Hazret in a thoroughly way. He was known for his deep knowledge in the sciences of shari and lore as well as for his writing ability. The death of his Sheikh Muhammed Diyâuddîn affected him deeply. Because of his affection and devotion for his Sheikh, he wrote 105 poems. His Diwan is literarily in regard to sufistic elements very rich. The thesis consists of two parts. The first part provide information about the life of Tendûrekî, his scientific education, his affiliation to Sufism, his teachers, his sufistic thoughts and works. In the second part the poems of Tendûrekî are examined in terms of content and structure. Additionally elements of Sûfîsm are identified and analyzed.
Benzer Tezler
- Mollâ Halîl'in bilgi ve varlık anlayışı(Tesisu'l Kavâid çerçevesinde)
Başlık çevirisi yok
FARUK KAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. AHMET AKGÜÇ
- Molla Câmî'nin Hırednâme-i İskenderîsi (İnceleme-tercüme)
Hirednâme-i İskenderî of Molla Câmî
ELİF AYDINBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİCABİ KIRLANGIÇ
- El-Cewahîru'r Reşadîye fî Sîretî'n-Nebewîyye ya Mela Nûrûllahê Godişkî (Metn û lêkolîn û ferheng)
Molla Nurullah Godışkînin el-Cewahîru'r Reşadîye fî Sîretî'n-Nebewîyye adlı eseri (Metin, analiz ve sözlük)
FAHRİ TİTİZ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. ZAHİR ERTEKİN
- Sadreddin Konevî ve Molla Fenârî'nin Fâtiha tefsirlerinin metod ve muhteva yönünden değerlendirilmesi
The evaluation of sadreddin konevi and Mollah Fenari's Fatihah comments' in term of method and content
FATİH ÇARDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TUĞRUL TEZCAN
- Molla Sadra'nın Kur'an yorumu
Mullah Sadra's commentry of the Kur'an
MEHMET SEYİD GECİT
Doktora
Türkçe
2018
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHAİTTİN DARTMA