Tezer Taşkıran ve Türk kadını
Tezer Taşkıran and Turkish women
- Tez No: 682863
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FÜSUN ÇOBAN DÖŞKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Tarih, Biography, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 258
Özet
Türk kadınları cephede, cephe gerisinde birçok alanda erkeklerle birlikte yer alsalar da tarih anlatımında erkeklerin gerisinde kalmışlardır. Tarihte kadınlar, erkeklerin ideolojilerine ters düşmedikleri müddetçe görünür olabilmişlerdir. Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında Azerbaycan'da doğan, ailesi ile birlikte İstanbul'a gelen, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecini bizzat yaşayan, dönemin öncü kadınlarından biri olan Tezer Taşkıran da çevresindeki insanların gölgesinde kalmıştır. Azerbaycan ve Türkiye tarihinde adından söz ettiren Ahmet A. Ağaoğlu'nun ikinci kızı olan Tezer Taşkıran, ilk kadın avukatlarımızdan ablası Süreyya Ağaoğlu kadar Türk toplumunda bilinmemektedir. Birçok alanda ilkler arasında yer almış, ülkesi için durmadan çalışmış Tezer Taşkıran'ın ablası gibi toplum nezdinde bilinmemesinin sebebi: kendi yaşantısını anlatan anısının olmaması, yaşamını kaleme alan eserlerin sayıca az olması ve evlendikten sonra eşinin soy ismi olan Taşkıran'ı alması neticesinde Ağaoğlu ailesi ile bağlantısının olmayacağının düşünülmesidir. Bu bağlamda Tezer Taşkıran'ı her evlilik sonrası soyadı değişikliği sonucunda tarihte kaybolan kadınlardan biri olarak görebiliriz. Bu çalışmada Türk kadınının eğitim hakkını elde ettiği süreçte ilk üniversite mezunu kızlar arasında yer alan, Türkiye'deki ilk mantık kitabının yazarı, bir erkek okuluna tayin edilen ilk kadın öğretmen, erkeklerin arasından seçilerek üç dönem üst üste Mecliste var olan, toplumun eğitimi için ders kitapları, gazetelerde yazılar, çocuklar için masal kitapları yazan, çeşitli derneklerde kurucu üye, başkanlık gibi görevler üstlenen, ülkesini uluslararası toplantılarda temsil eden, tarih yazıcılığında unutulan, unutturulan Tezer Taşkıran'ın ülkesi için yaptığı faaliyetler, hayatı anlatılarak tarihte görünür kılınmaya çalışılacaktır. Çalışmanın ilk bölümünde, Türk kadının tarihsel süreç içerisindeki gelişimi ele alınmış, ikinci bölümde Tezer Taşkıran'ın hayatı üzerinde durulmuş, üçüncü bölümde mesleki hayatı ele alınmış ve son bölümde eserlerinden bazıları irdelenmiştir. Çalışmanın ana kaynağını ise Tezer Taşkıran'ın yazmış olduğu eserler, TBMM'de yapmış olduğu konuşmalar, dönemin gazetelerinde çıkan haberler, aile bireylerinin eserleri, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezindeki Süreyya Ağaoğlu Arşivi oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler; Tezer Taşkıran, Türk Kadını, Mustafa Kemal Atatürk, Süreyya Ağaoğlu, CHP, Felsefe, Siyaset
Özet (Çeviri)
Although Turkish women took part in many areas on the front and behind the front lines with men, they were left behind men in the historical narrative. In history, women have been visible as long as they do not contradict the ideologies of men. Tezer Taşkıran, one of the pioneering women of the period; who was born in Azerbaijan in the last years of the Ottoman Empire, came to Istanbul with her family, and personally experienced the transition from the Ottoman Empire to the Republic, was left in the shadow of the people around her as well. Tezer Taşkıran; the second daughter of Ahmet A. Ağaoğlu who made a name for himself in the history of Azerbaijan and Turkey, is not as well known in Turkish society as her sister Süreyya Ağaoğlu, one of our first female lawyers. The reason why Tezer Taşkıran, who was among the firsts in many fields and worked non-stop for her country, is not known to the society like her older sister: she has no memoir recounting her own life, the works written about her life are few in number, and as a result of receiving her husband's surname Taşkıran after marriage, It is assumed that there would be no connection between her and the Ağaoğlu family. In this context, we can see Tezer Taşkıran as one of the women who have disappeared from history as a result of every surname change following marriage. In this study the activities and life of Tezer Taşkıran, forgotten in and effaced from historiography; who was among the first university graduate girls during the process in which Turkish women gained the right to education, who was the author of the first book on logic in Turkey, who was the first female teacher appointed to a boys' school, who was elected over from among men and persisted in the parliament for three consecutive terms, who wrote the textbooks for the education of the society, articles in newspapers, fairy tales for children, who assumed duties such as founding member and chairperson in various associations, who represented her country at international meetings, will be rendered visible in history by telling her life. In the first chapter of the study, the development of Turkish women in the historical process is discussed, in the second chapter Tezer Taşkıran's life is elaborated, in the third chapter her professional life is discussed and in the last chapter some of her works are discussed. The main source of the study is the works written by Tezer Taşkıran, the speeches she made in the Turkish Grand National Assembly, the news published in the newspapers of the period, the works of family members, the Women's Works Library and the Süreyya Ağaoğlu Archive in the Information Center. Keywords; Tezer Taşkıran, Turkish Woman, Mustafa Kemal Atatürk, Süreyya Ağaoğlu, CHP, Philosophy, Politics
Benzer Tezler
- II. dünya savaşı döneminde (1939-1945) basında yurttaşlık eğitimi aktarımı
Transfer of citizenship education in press in the period of world war II
CEM AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiSosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN DUMAN
- 1950-1960 Kars milletvekilleri ve TBMM'deki faaliyetleri
Kars representatives in the Turkish Grand National Assembly and their activities, 1950-1960
OLCAY HANGÜL
- Regmatojen retina dekolmanı olgularda traksiyon faktörünün çevresel çökertme ve yerel çökertme yöntemlerine göre değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
TEZER KARAHASAN
- Tezer Özlü'nün roman ve öykülerinde yapı ve tema
Theme and structure in the novels by Tezer Özlü
MURAT KURUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÖZPAY
- Tezer Özlü'nün Çocukluğun Soğuk Geceleri ve Yaşamın Ucuna Yolculuk romanlarını öz-anlatımlı kadın bildungsromanı olarak okumak
Reading Tezer Özlü's Çocukluğun Soğuk Geceleri and Yaşamın Ucuna Yolculuk novels as self narrated female bildungsroman
EVŞEN MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP UYSAL