الاختلاف الفقهي بين مشايخ العراق وما وراء النهر الحنفية
Irak ve Mâverâünnehir Hanefî meşâyihi arasındaki fıkhî ihtilaflar / The jurisprudential divergence between the Hanafi jurists of Iraq and the Transoxiana
- Tez No: 683828
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKERİM ÜNALAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Arapça
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu tez Irak ve Mâverâünnehir Hanefî meşâyihi arasında meydana gelen fıkhî ihtilafları mesele, telif tarzı, tanımlama ve illetlendirme (ta´lil) gibi farklı açılardan ele alan bir çalışmadır. Temel hedefi iki ekolü ve aralarındaki ihtilafları ana hatlarıyla ortaya koymak ve bu surette Hanefî mezhebinin tarihsel gelişimini ve mevzubahis iki ekol arasında çıkan ihtilafların miktarını tespit etmeye imkân sağlamaktır. Bu minvalde tezde öncelikle iki ekolü coğrafya ve gelenek açısından tanıttım. Akabinde oluşturdukları literatürü inceledim ve temel ihtilaf noktalarını ve bunların birbriyle olan irtibatını belirlemeye gayret ettim. Bununla birlikte mukayeseli bir şekilde bazı örnekler üzerinden iki ekol âlimlerinin temel hedef ve gayelerini tespit etmeye, böylece de eser telif ederlerken yahut herhangi bir meseleyi tarif ve ta´lil ederlerken nelere göre hareket ettiklerini de ortaya çıkarmaya çalıştım. Ardından daha sonraki dönemlerde yaşayan ulemânın bu iki ekol müntesipleri arasında ihtilafın bulunduğunu söylediği meseleleri topladım. Ekollerin tanıtımı coğrafî ve zamansal açıdan yapıldı ve her birinin ilmî silsilesi ve isnatları zikredildi. Ekollerin etkileşimi, hoca-talebe ilişkisi, birbirlerinin eserleri üzerine yaptıkları çalışmalar ve teliflerindeki ana gayelerdeki devamlılık başta olmak üzere muhtelif açılardan ele alındı. Ekolerin ihtilaf yönleri; teliflerdeki gaye, tanımlama ve kısımlandırmada takip edilen yöntem, usulî ve kelâmî görüşlerin etkisi, istidlal yöntemleri, örf ve adet, mezhep imamlarından yapılan rivayetlerdeki tercihler gibi çeşitli açılarından tetkik edildi. Temel olarak karşılaştırmalı ve betimleyici bir yöntem takip edilen bu tezde pek çok önemli sonuç elde edildi. Bunların bir kısmı şu şekildedir: (i) İki ekol arasında pek çok açıdan ciddî benzerlikler söz konusudur. Aralarındaki ihtilaflar onları mutlak anlamda ayırmayı ve tamamıyla farklı olduklarını söylemeyi gerektirecek kadar değildir. Bilakis ilmî gelişim ve olgunluğu temsil eden doğal farklılıklardır. (ii) Mâverâünnehir ekolü aslında Irak ekolünün doğal bir uzantısıdır. (iii) İki ekol arasındaki amaç farklılıklarının ortaya konması gerek ekol gerekse de meselelerin pek çok önemli yönden daha vazıh hale gelmesine katkı sağlamıştır. (iv) Herhangi bir ekole dair vukufiyet kesbetmek için onlardan sadece birinin eserlerini incelemek yeterli değildir, muhakkak birlikte mütalaa edilmelidirler.
Özet (Çeviri)
This research deals with the jurisprudential divergence occurred between the Hanafi jurists of Iraq and the Transoxiana from different angles, regarding issues, methods of authorship, making definitions and argumentation. It is an attempt to draw the main lines of the two schools and the divergence between them. The importance of this research lies in helping to know the development of the Hanafi school, its history, the extent of divergence that arose between the two schools, and the factors caused it. I presented the two schools geographically and scholastically, and I made comparisons between some books taken as samples from the two schools to show the divergence in the goals and purposes of their scholars. In addition to the divergences existing inside each issue, the connections between them. Looking at works written by both schools: and trying to analyze these works, noting the differences between them in order to demonstrate the renewed methods of authorship, its aspects and purposes. Looking at the connection between the two schools: to notice the overlap and influence between them in various aspects, including discipleship, explanations of books and works and the continuation of some purposes of authorship. Differences between the two schools: according to the purpose of writing, the methodology followed in making definitions and bifurcation and the impact of their divergences in theological and fundamental issues, in methods of inference, their divergences occurred due to customs and weighting between the opinions received from the schools' leaders/imams. Research results: That there is a similarity in several aspects between the two schools, and a divergence which does not reach the level of disparity and complete separation. Transoxiana school is a natural extension of the Iraqi one. The disparity of purposes between the two schools contributed to increasing the clarification of the school and understanding the issues from important aspects and angles so that it was not possible to identify them through the works of only one school. The divergence between the two schools is not a disparity of opinions, it is a natural divergence which forms the aspect of the practical development and maturity that must be available in any knowledge.
Benzer Tezler
- أسباب اختلاف الأصوليين الصميري والإسنوي في بابي الإجماع والاجتهاد أنموذجاً
Köktenciler Al-Sumairi ve Al-Asnawi'nin konsensüs ve ictihad bölümü bir model olarak farklılığının nedenleri. İncelenmesi ve gerçekleştirilmesi
FAROOQ ABDULMALEK MOHAMMED ALJADIR
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAİBA FARHAT
- أثر اختلاف الألفاظ في القصص القرآني قصة آدم وموسى وإبراهيم عليهم السلام أنموذجاً
Eseru İhtilâfi'l-Elfâz fi'l-Kasasi'l-Kur'ânî Kıssatü Adem ve Mûsâ ve Ibrâhim unmûzecen
AHMAD SABOUNI
Yüksek Lisans
Arapça
2018
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN AYDIN
- التوجيه الدلالي في اختلاف القراءاتالعشر المتواترة في جزء عم
Mütevatir on kıraatın amme cüzündeki ihtilaflarının edebi ve anlamsal yorumu
EMAN MOSTAFA KAMEL MOHAMED MOSTAFA
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AGÂH
- (أثر اختلاف القراءات على اختلاف آراء الفقهاء)
Kıraat farklılıklarının fukahâ arasındaki görüş ayrılığına etkisi
OMAR YAKAN
Yüksek Lisans
Arapça
2018
DinKilis 7 Aralık Üniversitesiİlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN BAYSA
- أثر اختلاف القراءات القرآنية في المعنى التفسيري من خلال تفسير القرآن العظيم لابن كثير (من أول سورة النور إلى نهاية سورة النمل) دراسة تطبيقيّة
Kur'an'daki kıraat farklılıklarının İbn-i Kesir'in Tefsir'ül Kur'an'ül Azim isimli tefsiri örneğinden, Kur'an tefsirine etkisinin incelenmesi (Nur Süresi'nin başından Neml Süresi'nin sonuna kadar)
HANAN MOHAMMED SHAREEF ALİ BARQLIE
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB