Tahrir, tasnif ve tavsif: Evliya Çelebi seyahatnamesinde şehir vemimari
Writing, classification and characterization: city and architecture in Evliya Çelebi's travel book
- Tez No: 684526
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL İBRAHİM DÜZENLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Çalışma, Evliya Çelebi Seyahatnamesini merkeze alarak hem eserin kendisini hem de şehir ve mimariye dair söylemleri tahrir, tasnif ve tavsif kavramları çerçevesinde analiz etmektedir. Yazma ediminin başat bir rol oynadığı Evliya Çelebi'nin seyahatinde, anlatının kurgusunun zamansal değil mekânsal olduğu görülmektedir. Eserde bu yönüyle, edebiyattan ilahiyata, tarihten coğrafyaya kadar uzanan bütün disiplinlerde“şehir ve mimari”nin müşterek bir konuma sahip olduğu düşünülmektedir. Söz konusu iki kavramı odağa alarak bunların analizinin yapılması, eseri anlamlandırabilmenin zaruri gerekçesi sayılabilir. Çelebi'nin hayatı boyunca büründüğü roller ve“sebeb-i telif”olarak adlandırılabilecek rüya anlatısı, eserin yazım yöntemine ve içeriğine dair fragman halinde veriler sunar. Çalışma, bu veriler ışında“şehir ve mimari”odaklı bir analiz yaparak bu zaruriyeti giderme çabasındadır. Şehir Çelebi'nin seyredebileceği bir sahne konumundadır. Bazen içerisinde var olduğu bu sahne onun anlatımında geniş bir yer tutar. Onun“şehir”derken ne kastettiği, şehri hangi düzlem ve katmanlardan gördüğü sorularına cevap aranarak, şehri nasıl tasnif ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca şehir terkipleri dikkate alınarak, Çelebi'nin düşünce dünyasında şehre dair bakış açısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Eserde farklı başlıklar kullanarak mimarlık tasnifini açık bir şekilde kaleme alan Çelebi'nin mimariyi nasıl vasıflandırdığı anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Yapılar hakkında kurduğu terkipler onun bakış açısını en sarih ifade eden veriler olduğu kabulüyle, bu terkipler anlam kategorilerine ayrılmış ve Çelebi'nin bakış açısı parça ve bütün ilişkisi içerisinde irdelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis study analyzes Evliya Çelebi's travelogue“Seyahatname”(Travel Book) and his discourses on the city and architecture under topics of collation, classification and description. Throughout Evliya Çelebi's travels, where the act of writing constitutes a central role, the fiction of the narration is spatial rather than temporal. In this aspect of the work, it is thought that“city and architecture”have a common role in all disciplines ranging from literature to theology and history to geography. Focusing on these two concepts and analyzing them can be thought of as an imperative tool for interpreting his work. All the roles Çelebi assumed during his life and the method of interpreting dreams called“sebeb-i telif”present fragments of data about the orthography and context of his work. This study centers its analysis on“city and architecture”considering these data. The city is a scene which Çelebi can observe. Sometimes this scene in which he exists occupies an important role in his narration. It has been tried to reveal how he described the city by studying what he meant by“city”and which plane and layers he saw the city from. Moreover, Çelebi's perspective on city is been tried to reveal by considering the compositions of city. It is analyzed how Çelebi, who made a clear classification of architecture under different topics in his work, have characterized architecture. Accepting his compositions on structures are the clearest data expressing his perspective, these compositions are categorized and Çelebi's perspective is examined within the relationship of piece and whole.
Benzer Tezler
- Safedi' nin müzik teorisinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ERHAN TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RECEP USLU
- Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 10116 numaralı şiir mecmuasının transkripsiyonlu metni ve Şiir Mecmualarının Sistematik Tasnifi Projesi'ne (MESTAP) göre tasnifi
The poem macmua in Milli Kütüphane with number 06 Mil Yz A 10116 [Examination-text-classification according to Systematical Classified Project of Poem Macmua's (MESTAP)]
TUĞBA KARATEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHaliç ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA İMAMOĞLU
- Tâhir B. Aşûr'un Et-Tahrîr ve'T-Tenvîr isimli tefsirinin mukaddimesinde ele aldığı hususları tefsirine uyarlaması
The practice of subjects handled by Tâhir B. Aşûr in i̇ntroduction of his commentary work named Et-Tahrîr ve'T-Tenvîr
KADİR İLTİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET YILMAZ
- İslâm hukukunda cihad literatürü ve Bedreddin İbn Cemâa'nın cihadla ilgili eserlerinin değerlendirilmesi
Jihad literature in Islamic Law and the analizing of Bedreddin Ibn Jemâ'a's works on jihad
MEHMET ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAİL OKUYUCU
- İbn Âşûr tefsirinde Müşkilü'l-Kur'ân
In the commentary of Ibn Ashur the Mushkilu'l-Qur'an
REYHAN KARAAHMETOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞÜKRÜ MADEN