Gümrük Birliğinin Türkiye'nin dış ticaretine etkisinin analizi (1980-2019)
Analysis of the effect of the Customs Union on Turkey's foreign trade (1980-2019)
- Tez No: 685979
- Danışmanlar: PROF. DR. BAHAR BURTAN DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 280
Özet
20. yüzyılın ikinci yarısı, yaşanan savaşların meydana getirdiği yıkımın telafi edilebilmesi için ülkelerin yoğun çabasına sahne olmuştur. Ekonomik entegrasyonlar ve buna bağlı olarak dış ticaretin hızla gelişmesi, sanayi toplumlarının ve sanayileşme çabası içindeki ülkelerin adeta kurtarıcısı olmuştur. Bu sayede sanayileşmiş ülkeler, üretim fazlalarını daha kolay satabilme imkânı yakalarken, sanayileşme yolunda mesafe kat etmek isteyen ülkeler de yeni üretim imkânlarına kavuşma noktasında büyük kolaylıklara sahip olmuşlardır. Türkiye bu entegrasyonlardan biri olan Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) katılmak için 31 Temmuz 1959 tarihinde başvuru yapmıştır. Konseyin önerdiği ortaklık anlaşması Ankara Anlaşması olarak 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanmış ve 1 Aralık 1964 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Topluluğa üyelik sürecini düzenleyen Katma Protokol ise 1970 Aralık ayında imzalanmış ve 1973 yılında yürürlüğe girmiştir. Ortaklık Konseyinin 6 Mart 1995 tarihli ve 1/95 sayılı Kararıyla Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması onaylanmış ve bu anlaşma 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Böylece Türkiye AB'ye üye olmadan GB'ye üye olan tek ülke olarak 22 yıl devam eden Geçiş Dönemi sürecini tamamlamış ve Ankara Anlaşması ile belirlenen, tam üyeliğe giden yolda son aşama olan Nihai Döneme geçmiştir. Bu çalışmada Türkiye ekonomisi açısından önemli bir dönem noktası olan Gümrük Birliği Anlaşmasının Türkiye'nin dış ticareti üzerindeki etkileri incelenmeye çalışılmıştır. Bu anlamda serbest ekonomi politikası uygulamasına geçişin başlangıcı olarak kabul edilen 24 Ocak 1980 Kararları, GB öncesi dönemin başlangıcı olarak seçilmiş, GB sonrası dönem ise 2019 yılının sonunu kapsayacak şekilde ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde ekonomik entegrasyonlar ve gümrük birliği teorisine yer verilmiş, ikinci bölümde ise Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliği süreci ve yapılan düzenlemeler ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde dış ticaret teorilerine ait kuramsal çerçeve belirtilmiş ve GB'nin Türkiye'nin dış ticaretine etkisi, ilgili dönemlere ait TÜİK verileri grafik ve tablolara aktarılarak incelenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümü olan ampirik kısmında 1980-2019 yıllarına ait veriler kullanılarak Gümrük Birliğinin Türkiye'nin dış ticareti üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada Zaman Serileri Analizi kapsamında, Johansen Eşbütünleşme Analizi, Granger Nedensellik Analizi, Etki Tepki Analizi ve Varyans Ayrıştırma Analizlerinden yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar Gümrük Birliğinin Türkiye'nin dış ticaretine ve ekonomik büyümesine etki ettiği yönündedir. İthalatın desteklediği ihracat, ekonomik büyümeye yön vermektedir. Bu durum ihracata dayalı ekonomik büyüme tezini destekler niteliktedir. Ayrıca Gümrük Birliği üyeliği sonrası Türkiye'de, birliğe üyeliğin statik ve dinamik etkilerinin oluştuğu ifade edilebilir.
Özet (Çeviri)
The second half of the 20th century witnessed intense efforts by countries to compensate for the destruction caused by the wars. Economic integrations and accordingly, the rapid development of foreign trade have been the saviours of industrialized countries and countries that are trying to industrialize. In this way, while the industrialized countries had the opportunity to sell their production surpluses more easily, the countries that wanted to make progress on the way of industrialization had great convenience in reaching new production opportunities. Turkey applied to join the European Economic Community (EEC), one of these integrations, on 31 July 1959. The association agreement proposed by the Council was signed on 12 September 1963 as the Ankara Agreement and entered into force on 1 December 1964. The Additional Protocol, which regulates the membership process to the Community, was signed in December 1970 and entered into force in 1973. The Customs Union Agreement between Turkey and the European Union (EU) was approved with the Decision of the Association Council dated 6 March 1995 and numbered 1/95 and this agreement entered into force on 1 January 1996. Thus, Turkey, as the only country that became a member of the CU without being a member of the EU, completed the Transition Period, which lasted for 22 years, and passed into the Final Period, which is the final stage on the road to full membership, determined by the Ankara Agreement. In this study, the effects of the Customs Union Agreement, which is an important turning point for the Turkish economy, on Turkey's foreign trade have been examined. In this sense, the 24 January 1980 Decisions, which are accepted as the beginning of the transition to liberal economic policy implementation, was chosen as the beginning of the pre-CU period and this period was discussed until the end of 1995. The post-CU period, on the other hand, has been discussed from January 1, 1996, when the agreement entered into force, to the end of 2019. In the first part of the study, economic integrations and customs union theory are given, and in the second part, the Customs Union process between Turkey and the European Union and the arrangements made are discussed. In the third part of the study, the theoretical framework of foreign trade theories is specified and the effect of the CU on Turkey's foreign trade is examined by transferring the TSI data of the relevant periods to graphs and tables. In the empirical part, which is the fourth part of the study, the effect of the Customs Union on Turkey's foreign trade is revealed by using the data of the years 1980-2019. Within the scope of Time Series Analysis, Johansen Cointegration Analysis, Granger Causality Analysis, Impact Response Analysis and Variance Decomposition Analysis were used in the study. The results obtained in the study reveal that the Customs Union has an impact on Turkey's foreign trade and economic growth. Export supported by imports directs economic growth. This situation supports the export-led economic growth thesis. In addition, it can be stated that after the Customs Union membership, static and dynamic effects of membership to the union occurred in Turkey.
Benzer Tezler
- Gümrük Birliği çerçevesinde Türkiye'nin Avrupa Birliği ile olan ticaretinin ekonomik büyümeye etkisi
Economical development effects of Turkey's trade with Europe as part of Customs Union
ÇİĞDEM GÜNEŞ
- Effects of the Customs Union the patterns of Turkey's trade with the world: A panel analysis
Gümrük Birliği'nin dünya ile ticareti üzerine etkileri: Bir panel analizi
MURAT ÜNGÖR
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Ekonomiİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BİLİN NEYAPTI
- Gümrük Birliği'nin Türkiye'nin dış ticareti üzerine etkisi: Panel çekim modeli uygulaması
The effect of the Customs Union on Turkey?s foreign trade: A panel gravity model application
AYÇA AYSUN
- Avrupa Topluluğu karşısında Türk hazır giyim dışsatımı ve gelişimi
Başlık çevirisi yok
GÜLDEN TOZKOPARAN
