Geri Dön

Eğitim programları ve eğitim felsefesi bağlamında medreseler (Osmanlı Döneminde eğitim)

Madrasahs in the context of educational programs and educational philosophy (Education during the Ottoman Period)

PDF İndir

  1. Tez No: 687565
  2. Yazar: OSMAN KARAHAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET YAYLA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 355

Özet

Medreseler, Osmanlı ve diğer Müslüman ülkelerde asırlarca eğitimin merkez kurumu olmuştur. Bu kurumlar, İslam eğitim tarihinde ve medreselerin profesyonel örneklerinin faaliyet gösterdiği dönemlerde, bugün bile fikirlerinin ve eserlerinin geçerliliği devam eden bilim insanları yetişmiştir. Medreseler, belirli bir dönem için de olsa eğitime dair ihtiyaçları karşılamış yani kendilerinden bekleneni yerine getirmiştir. Aynı zamanda sosyo-kültürel bir kurum olan medreselerin, tarihi birer olgu olan toplum ve devlet ile tarihi bir varlık olan insan açısından, günümüze bakan yönlerinin var olması normal bir durum hatta bir gerekliliktir. Bu nedenle medrese eğitiminin hem eğitim bilimleri bağlamında tam olarak açıklanması hem de günümüz eğitimindeki paradigma ve felsefe tartışmaları ile yeni uygulama arayışlarında, İslam eğitim anlayışından ve medreselerden çıkarımlar yapılması gerektiği düşünülmektedir. Medreselerin ele alındığı bu çalışmanın temel amacı, medreselerin bütüncül bir yaklaşımla ve güncel eğitim bilimleri ile eğitimin önemli iki boyutu olan eğitim programları ve eğitim felsefesi açısından detaylıca açıklanmasıdır. Bu bağlamda, medreselerin her boyutuyla ele alınarak bu kurumların etkisinin, öneminin ve yapısının ortaya konulması, medrese eğitim anlayışının ve öğretim pratiğinin, eğitim programları ile eğitim felsefesi bağlamında tartışılması ve medreselerin kapatılma sürecinin incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel model ile tasarlanan bu araştırma, tarihi (survey) tarama yöntemi ile yürütülmüş ve kaynaklar doküman analizi ile incelenmiştir. Bu bağlamda medreselerle ilgili kitaplar, tezler, makaleler, raporlar, hatıralar, seyahat günlükleri, biyografiler, arşiv belgeleri ve vakfiyeler gibi hemen her türlü kaynak araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmaya dahil edilen çok sayıda doküman eğitim, eğitim programları ve eğitim felsefesi açısından bağlamsal (amaçlı) okuma ile incelenmiştir. Araştırmada elde edilen bilgilere göre medreseler, günümüz okullarından her anlamda farklı bir yapıdadır. Medrese eğitim anlayışı ve İslam eğitim felsefesi, güncel eğitim felsefelerinden ve felsefi akımlarından bazı izler taşısa da büyük oranda kendine özgü bir yapıya sahiptir. Medreseler birçok yönden sosyo-kültürel bağları ve etkileri olan, çok yönlü bir yapıya sahip sosyal kurumlardır. Medrese eğitimi, insanın iki zıt kutbu olan madde ile mana arasında, dengeli bir yerde konumlanmasını sağlamaya çalışan ve özellikle de değer bağlamını öne çıkaran bir yapıdadır. MEB'in 2023 Eğitim Vizyonu ile gündeme getirdiği çift kanat vurgusu da aslında medrese eğitiminde var olan bir gerçekliktir. Medreseler insanın her alanda vasat bir duruş kazanmasını ve insana dair tüm özelliklerin dikkate alındığı yani bir bütün olarak insanın muhatap alınıp her açıdan ilerleme kaydettiği bir şekilde eğitilmesini amaçlamaktadır. Dolayısıyla medreselerde, eğitimin ihtiyaçları açısından da insanın maddi ve manevi tüm ihtiyaçlarının dikkate alındığı bir yapı söz konusudur. Medrese eğitiminin hedef insan modeli de insan-ı kâmil anlayışıdır. Bu açıdan günümüz eğitim sorunlarından olan değerler eğitimi, medreselerin öncelik verdiği bir alandır ve bu açıdan örnek bir bakış açısı ile uygulamalar içermektedir. Yine araştırma ile medreselerde bir döneme kadar da olsa dini ilimler ile beşeri ilimlerin bir arada verildiği görülmüştür. Bu eğitim kurumlarında, eğitim program tasarımı yaklaşımları açısından konu alanı merkezli bir yapının, program tasarım çeşitlerinden de konu tasarımı ve disiplin tasarımı benzeri bir yapının olduğu görülmüştür. İçerik düzenleme yaklaşımları açısından ise doğrusal bir modelleme ile piramit modeline benzer bir yapının medreselerde olduğu söylenebilir. Araştırma sonucunda, medrese öğretiminde sadece takrir ve ezber tekniğinin kullanılmadığı bunun yanında tahlil-tenkit, şerh-izah, sokratik yöntem, münazara, müzakere ve tartışma-cedel gibi farklı yöntem ve tekniklerin de kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca medreselerde bireysel farklılıklara dikkat edildiği ve buralardaki kitap-kur sisteminin, öğrencilerin bireysel öğrenme hızına göre ilerlemesine müsaade ettiği fark edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Madrasahs have been the central institution of education in Ottoman and other Muslim countries for centuries. These institutions trained scientists whose ideas and works remain valid even today in the history of Islamic education and during the periods when professional examples of madrasahs were active. They met the educational needs, even for a certain period; thus, they fulfilled their expectations. Besides, it is a normal situation, even a necessity, for the madrasahs, which are socio-cultural institutions, to have a contemporary aspect in terms of society and state, which are historical facts, and human beings, who are historical beings. Therefore, it is believed that madrasah education should be fully explained in the context of educational sciences, and inferences should be made from the understanding of Islamic education and madrasahs in their search for new applications with discussions of paradigm and philosophy in today's education through the information to be collected in this way. This study, in which madrasahs are discussed, aims to explain madrasahs in detail with a holistic approach and in terms of educational programs and educational philosophy, which are two essential dimensions of education and current educational sciences. To this end, this paper discusses the impact, importance, and structure of these institutions by considering all dimensions of madrasahs, discuss the understanding of education and training practice of madrasahs in the context of educational programs and educational philosophy and examine the process of closing the madrasahs. This research was designed with a qualitative model, conducted using the historical survey method, and sources are examined by document analysis. In this context, almost all kinds of sources such as historical books, theses, articles, reports, memoirs, travel diaries, biographies, archival documents, and endowments about madrasahs were included in the research. A large number of documents included in the research were examined with contextual (purposive) reading in terms of education, educational programs and educational philosophy. According to the information obtained in the research, madrasahs are different in every sense from today's schools. Although the madrasah education approach and Islamic education philosophy have some traces of current educational philosophies and philosophical movements, they have a unique structure to a large extent. They are social institutions with a multifaceted structure that have socio-cultural ties and effects in many ways. Madrasah education has a structure that ensures that people are positioned in a balanced place between the two opposite poles of matter and meaning and especially emphasizes the value context. The çift kanat (two-dimensional) emphasis brought up by the MoNE with its Education Vision 2023 is a reality in madrasah education. Madrasahs aim to educate people in a way that takes a mediocre stance in every field and considers all human characteristics; that is, the human being as a whole is addressed and progresses in every aspect. Therefore, there is a structure in which all the material and spiritual needs of people are regarded in terms of educational needs in madrasahs. The target human model of madrasah education is the understanding of insan-ı kâmil (perfect human being). In this respect, values education, which is one of today's educational problems, is a priority given by madrasahs and includes practices with an exemplary point of view in this matter. Again, the research showed that religious sciences and humanities were given together, albeit for a period, in madrasahs. In these educational institutions, it was seen that there is a subject-centered structure in terms of approaches to curriculum design, as well as a structure similar to the subject design and discipline design among the types of curriculum design. In terms of content design approaches, it can be said that linear modeling and a pyramid-model structure exist in madrasahs. As a result of the research, it was observed that not only lecturing and memorization techniques were used in madrasah teaching but also different methods and techniques such as assay-criticism, comment-explanation, Socratic method, debate, negotiation, and discussion-dispute were used. Besides, it was concluded that individual differences were given importance in madrasahs, and the book-level system here allows students to progress according to individual learning speed.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    831373

    Geçmişten günümüze Avrupa'da yüksek din eğitimi: İngiltere örneği

    From past to present higher religious education in Europe: England example

    RECEP UTKU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEKİ SALİH ZENGİN

  2. Tez No

    465722

    Dârü'l-Hilâfeti'l-Aliyye Medresesi'nde eğitim ve öğretim

    Education and training in the Daru'l-Hilafeti'l-Aliyye Madrasah

    HASAN YILDIZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMİT ER

  3. Tez No

    426181

    Epistemolojik İnanç Ölçeği'ne göre ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin resmi müfredata ilişkin görüşleri

    Views of official curriculum for primary and secondary school teachers

    GÖKÇE YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUALLA MURAT

  4. Tez No

    865814

    Öğretmen adaylarının eğitime bakış açılarının ve eğitim programına ilişkin yönelimlerinin sosyal yapı açısından incelenmesi

    An analysis of prospective teachers' views on education and their orientations towards the education program in terms of social structure

    NEVRUZ TAŞDEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve Öğretimİnönü Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET KARA

  5. Tez No

    304288

    Program teorisinin düşünsel temelleri: Felsefe, sosyoloji ve ideoloji kuramları açısından

    The intellectual bases of curriculum theory: In terms of the theories of philosophy, sociology, and ideology

    ALAETTİN İŞERİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ GÜLER

Geri Dön