Dinsel şiddet ve yıkıcılığın psikolojisi
Psychology of religous violence and destructiveness
- Tez No: 688236
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CİHAD KISA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Din, Din Psikolojisi, Şiddet, Saldırganlık, Yıkıcılık, Yeni Dini Hareketler, Beyin Yıkama
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Tüm canlılar arasında sadece insanları ilgilendiren bir olgu olan şiddet, birçok disiplindeki araştırmacıların dikkatini çekmiş bir konudur. Şiddet olgusunu anlama ve anlamlandırma, onun çok boyutlu bir yapıya sahip olmasından dolayı farklı şekillerde gerçekleşmiştir. Bu durum onun tanımlanmasını da oldukça zorlaştırmıştır. Şiddetin aşırı hali olarak düşünülebilecek yıkıcılık kavramı da insana özgüdür. Farklı alanlarda uygulama alanı olduğundan hem şiddet hem de yıkıcılığın türleri bulunmaktadır. Şiddet ve yıkıcılığın bir anda olup biten olgular olmadığı gerçeğinden hareketle onların alt süreçlerini oluşturan bazı kavramlardan bahsedilmektedir. Bunlar, öfke, nefret, saldırganlık, istismar, tehdit, taciz, fanatizm, terör, radikalizm ve zorbalıktır. Şiddet ve yıkıcılığın kökenini belirleme amacıyla bazı kuramlar bulunmaktadır. Bunlar, şiddetin doğuştanlığını savunan ve onun sonradan kazanıldığını savunan kuramlardır. Doğuştanlığı savunan kuramların içerisinde biyolojik kuram ile içgüdü kuramı bulunmaktadır. Sonradan kazanıldığını savunan kuramların içerisinde de engellenme-saldırganlık kuramı ve sosyal öğrenme kuramı bulunmaktadır. Şiddet ve yıkıcılığa başvuran insanların bu davranışlarını bazı savunma mekanizmalarına dayandırdıkları görülmektedir. Bunlar; rasyonelleştirme, vicdanileştirme, din ve ideolojiye dayandırma ve son olarak da dehümanize etmedir. Kutsal metinlerin, anlaşılması ve yorumlanması ile ilgili farklılıklar, dinlerin şiddet ve yıkıcılık ile ilişkileri hakkında görüş ayrılıklarının oluşmasına sebep olmuştur. Bu ilişki, pozitif yönlü, negatif yönlü ve nötr olabilmektedir. Her üç durumun da savunucuları çeşitli argümanlar öne sürmektedirler. Bu argümanlardan hareketle ulaşılan sonuç, dinin şiddet ve yıkıcılıkla ilişkisinin bazı durumlarda bulunduğu bazı durumlarda ise bulunmadığıdır. Yeni dini hareketler, genellikle şiddet yanlısı olarak görülmektedirler. Ancak bazı hareketlerin şiddetsizliği savunduğu da bilinmektedir. Liderin ideolojisine bağlı olarak şiddet eğilimi değişkenlik gösteren yeni dini hareketler, toplumda eski-yeni kavgasına sebep olmaktadır. Çeşitli sebeplerle ortaya çıktığı ifade edilen yeni dini hareketlere katılma sebepleri de araştırmacıların bakış açısına göre değişiklik göstermektedir. Yeni dini hareketlerin üye kazanmak ve bünyesindeki üyeleri kaybetmemek için birçok yönteme başvurduğu, bunların başında da beyin yıkamanın geldiği bilinmektedir. Onlar, beyin yıkama sürecinde çok titiz bir çalışma yürütmektedirler. İnsanın doğasında şiddetin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu şiddetin niteliği, toplum, din, kültür ve gelenek-görenekler tarafından şekillendirildiği/beslendiği için şiddetin farklı şekillerde ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu unsurların hepsi kişiye doğuştan var olan şiddete, farklı birer kıyafet olarak giydirilmektedir. Böylece şiddet ve yıkıcılık, insanlar tarafından farklı amaçlar uğruna sergilenmiş olmaktadır. Nitel metodoloji kullanılan bu çalışma, amaçları bakımından deskriptif desende gerçekleştirilmiştir. Veriler, yazılı kaynakların ve belgelerin taranması ve incelenmesi sonucu elde edilmiştir. Ulaşılan bilgiler, betimsel analiz ve içerik analiz teknikleriyle çözümlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Violence, a phenomenon that only interests humans among all livings, is attracted the attantion of researchers from many disciplines. Understanding and make sense of the phenomenon of violence is taken place in different ways due to its multidimensional structure. This situation makes it very difficult to define. The concept of destructiveness, which can be considered as an extreme form of violence, is also an action peculiar to humans. There are both types of violence and destructiveness due to their application areas in different disciplines. Moving from the fact that there may not be events of violence and destructiveness instantly occurring and instantly ending up, some concepts based on the sub-processes are touched on. These are anger, hatred, aggression, abuse, threat, harassment, fanaticism, terror, radicalism and bullying. There are some theories in order to determine the origin of violence and destructiveness. These are theories that argue that violence is innate and that is acquired afterwards. Biological theory and instinct theory are among the theories that defend the innate nature of violence. Among theories that argue that it is acquired later, there are the frustration-aggression theory and social learning theory. It is seen that people who resort to violence and destructiveness are based on some defense mechanism for their behaviour. These; rationalization, conscientization, basing on religion and ideology and finally, dehumanization. Differences in comprehension and interpretation of the scriptures cause disparities of opinion about the relation of religions to violence and destructiveness. This relationship can be positive, negative and neutral. Supporters of all three cases assert a variety of arguments. The conclusion reached as a result of these arguments is that religion is associated with violence and destructiveness in some cases it is found and in some cases it is not. New religious movements are generally known to violence prone. However, some movements also reject violence. New religious movements, which show a change in the tendency of violence depending on the ideology of the leader, cause the old-new fight in the society. The reasons for participating in new religious movements, which are stated to have emerged for various reasons, also vary according to the perspective of the researchers. It is known that new religious movements resort to many methods in order to gain members and not to lose their members, and brainwashing is the leading one. They perform a very meticulous work in the brainwashing process. It is a proven fact that there is violence in human nature. Since the characteristic of this violence is shaped / nurtured by society, religion, culture and traditions and customs, it is thought that violence emerges in different ways. All these factors are dressed as a different outfit for the innate violence for person. Thus, violence and destructiveness are exposed by people for different purposes. This study using qualitative methodology, was carried out in a descriptive design for its purposes. The data were obtained as a result of scanning and analyze written sources and documents. The obtained information was resolved with descriptive analysis and content analysis techniques. Keyords: Religion, Psychology of Religion, Violence, Aggression, Destructiveness, New Religious Movements, Brain Washing
Benzer Tezler
- Şiddetin İslamileştirilmesi ve Taliban Örneği
The concept of vionce İslam and Taliban Model
MEHMET KUYUCU
- Dinsel şiddetin kültürel kökenleri: Haricilik örneği
Cultural origins of religious violence: Haricilik sample
MEHMET ALİ YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDAL BAYKAN
- Tarihten günümüze Hıristiyanlık'ta dinsel şiddet
History of religious violence in christianity from the early times to nowadays
FATMA ÜNÜŞTÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KATAR
- Jacques Derrida'da din ve şiddet
Religion and violence according to Jacques Derrida
YILDIRAY SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN MURAT DENİZ
- Siyasal İslam, otorite ve şiddet söylemi [İran örneği (2000-2015)]
Political Islam, authority and violence discourse [Example of Iran (2000-2015))
ARASH FAZILAT
Doktora
Türkçe
2018
DinAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZLİ POLAT