Çok kriterli karar verme yöntemleri ile katı atık bertaraf yöntemi seçimi
Selection of solid waste disposal method with multi-criteria decision making methods
- Tez No: 688636
- Danışmanlar: PROF. DR. BİROL ELEVLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Akıllı Sistemler Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Dünyadaki tüm ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de dijital teknolojinin gelişmesi, bilim ve seri üretim çağının yükselişi, sanayileşmenin ve insan nüfusunun artması sonucunda artan enerji tüketimine paralel olarak katı atık miktarı da günden güne artış göstermektedir. Bu katı atıkların neden olduğu çevre sorunları, azalan enerji kaynakları ve artan enerji talebi göz önüne alındığında katı atıkların uygun yöntemlerle yönetilmesi zorunlu bir hale gelmiştir. Katı atıkların yönetilmesinde kullanılan yöntemlerden birisi de bertaraf etmektir. Katı atıkların bertaraf edilmesi için birden çok yöntem (alternatif) vardır. Katı atık bertaraf yöntemi seçiminde ekonomik, sosyal, çevresel, atık özellikleri ve teknik faktörlerin birlikte ele alınması gerekmektedir. Bu durumda problem, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) Problemi haline gelir. Bu çalışmada, Samsun ilinde katı atık bertaraf etme yöntemi seçim problemi ele alınmıştır. Bunun için öncelikle literatür araştırması yapılarak on altı alt kriter belirlenmiş, bu alt kriterler 5 ana kriter başlığı altında sınıflandırılmıştır. Seçim yapabilmek için literatür araştırmasında ve dünyada kullanılan katı atık bertaraf yöntemleri araştırılarak on alternatif belirlenmiştir. Son olarak uygulamada kullanılacak ÇKKV yöntemleri seçilmiştir. Problemin çözümünde ilk olarak kriter ağırlıklarını da hesaplayabilmek için AHP (Analytical Hierarchy Process) yöntemi kullanılmış, değerlendirilecek seçenek kümesinde her bir kriter için en ideal alternatifi temel alarak, diğer alternatiflerin bundan olan farklarına göre sıralandığı TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemi kullanılmıştır. Daha sonra, çok kriterli problemlerin çözümünde alanındaki en etkili yöntemlerden olan PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method For Enrichment Evaluations) yöntemi ve ELECTRE (Elimination Et Choix Traduisant la Realite) yöntemleri kullanılmıştır. Böylece Samsun ili için en uygun katı atık bertaraf yönteminin bulunması amaçlanmıştır. Dört yöntem sonucunda elde edilen sonuçlar karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Sonuca göre sırasıyla biyometanizasyon, kompostlaştırma, düzenli depolama ve ATY yöntemlerinin Samsun için en ideal katı atık bertaraf etme yöntemleri olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
As in all countries in the world, the amount of solid waste is increasing day by day in parallel with the increasing energy consumption as a result of the development of digital technology, the rise of the age of science and mass production, the increase in industrialization and human population in our country. Considering the environmental problems, decreasing energy resources and increasing energy demand caused by these solid wastes, it has become imperative to manage solid wastes with appropriate methods. One of the methods used in the management of solid waste is disposal. There are multiple methods (alternatives) for the disposal of solid waste. In the selection of solid waste disposal method, economic, social, environmental, waste characteristics and technical factors should be considered together. In this case, the problem becomes a Multi-Criteria Decision Making (MCDM) Problem. In this study, the problem of selection of solid waste disposal method in Samsun province is discussed. For this purpose, first of all, sixteen sub-criteria were determined by literature research, and these sub-criteria were classified under 5 main criteria. In order to make a choice, ten alternatives were determined by researching the solid waste disposal methods used in the literature and in the world. Finally, MCDM methods to be used in practice were selected. In the solution of the problem, the AHP (Analytical Hierarchy Process) method was used to calculate the criterion weights, and TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution), in which the most ideal alternative for each criterion in the option set to be evaluated, is ranked according to the differences from the other alternatives. method has been used. Then, PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method For Enrichment Evaluations) and ELECTRE (Elimination Et Choix Traduisant la Reality) methods, which are among the most effective methods in the field, were used in solving multi-criteria problems. Thus, it is aimed to find the most suitable solid waste disposal method for Samsun province. The results obtained as a result of the four methods were compared and evaluated. According to the results, it has been determined that biomethanization, composting, landfill and ATY methods are the most ideal solid waste disposal methods for Samsun, respectively.
Benzer Tezler
- Çok kriterli karar verme yöntemleriyle katı atık bertaraf yöntemi seçimi
Solid waste disposal method selection with multi-criteria decision making approaches
AYŞEGÜL IŞILDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACER GÜNER GÖREN
- Kentsel katı atık tesisi yer seçimi ve atık toplama sistemi için coğrafi bilgi sistemi tabanlı çok ölçütlü karar analizi
A GIS-based multi criteria decision analysis for the municipal solid waste landfill site selection and collection system
BARIŞ ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNCİ SARIÇİÇEK
- Küresel bulanık çok kriterli karar verme yaklaşımı ile mobil atık getirme merkezi için CBS tabanlı yer seçimi
GIS-based site selection for mobile household waste recycling center using spherical fuzzy multi criteria decision making approach
BAŞAK BIYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAkıllı Mühendislik Sistemleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ÇALIŞ BOYACI
- Analitik hiyerarşi yöntemi ve coğrafi bilgi sistemleri ile alternatif katı atık düzenli depolama alanı yer seçimi: İstanbul ili örneği
Alternative landfill site selection using analytic hierarchy process and geographic information systems: A case study Istanbul
DOĞUŞ GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN YOMRALIOĞLU
- Ecotoxicity evaluation of slag from spent battery recycling: Reduction of lead by stabilization/solidification
Hurda akü geri dönüşüm prosesinde oluşan cürufun ekotoksikolojik değerlendirmesi: Stabilizasyon/solidifikasyon yöntemiyle kurşun azaltımı
VESİLE ÖZLEM ERKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN TALINLI