Osmanlı Dönemi matbu kitaplarda resim kullanımı (1729-1850)
Use of painting in printed books in The Ottoman Period (1729-1850)
- Tez No: 689221
- Danışmanlar: PROF. DR. BAHATTİN YAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Minyatür, Matbaa, Resimli matbu kitaplar, Gravür sanatı, taş baskı, Ottoman State, Miniature painting, Printing press, Printed books with pictures, engraving, lithograph
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Osmanlı Devleti'nin gerek mimarisi gerekse el sanatları asırlar boyu insanları hayran bırakmıştır. Sanatın devlet eliyle desteklenmesi ile saray ortamında en nadide yazma eserler oluşturulmuş ve hat, tezhip, minyatür örnekleri günümüze kadar gelebilmiştir. Osmanlı'nın en parlak dönemlerinde özellikle padişahların isteği doğrultusunda resimli kitaplar hazırlanmış ve bu şekilde birçok konu görsel dile aktarılmıştır. 18. yüzyıla gelindiğinde ise Osmanlı Devleti Batı'daki gelişmeleri takip etme yoluna gitmiştir. Nitekim Batı'da kullanılmaya başlanan matbaanın Osmanlı'ya girmesi de kaçınılmaz olmuştur. Matbaanın kullanılması, insanların bilgiye daha kolay ulaşmasını sağlaması sebebiyle kültürel anlamda atılan büyük bir adım kabul edilir. Matbaa ile birlikte Osmanlı Devleti'nde yazma kitap kültürünün basma kitaba evrilmesi süreci de başlamıştır. Bu süreçte basılan kitaplarda yer alan resimlerin ne şekilde olduğu sorusu çalışmanın çıkış noktası olmuştur. Bu bağlamda ilk kitabın yayınlandığı 1729 tarihinden, basma kitabın yaygınlaştığı 1850'ye kadar olan süre içerisinde basılmış olan eserler büyük oranda görülerek resim tespiti yapılmıştır. Resimli olduğu belirlenen 49 eser konu bakımından, teknik açıdan, resimleri hazırlayanlar ve canlı figürü kullanımı yönünden değerlendirilmişlerdir. Genel olarak bakıldığında resimli matbu kitapların -yazma eserlerin aksine- sanatsal birer yapıt olmayıp daha ziyade işlevsel yönünün ön plana çıktığı görülür. Özellikle de konu ekseninde bakıldığında askerî ve bilimsel konulu eserlerin resimli olarak sayıca fazla olması ve de bu eserlerde yer alan resimlerin konuları açıklayıcı bir nitelik göstermesi matbu kitaplardaki resimlerin belli bir ihtiyaca cevap vermeyi amaçladığını düşündürmektedir. Ayrıca resimlerin büyük bir kısmının basit şekillerden ve teknik çizimlerden oluşması da bu düşünceyi desteklemektedir.
Özet (Çeviri)
Ottoman Empire's both architecture and handicrafts impressed people for centuries. With the support of art by the state, the most rare manuscripts have been created in the palace environment and some copies of calligraphy, ornamentation, miniature painting have survived until today. Picture books were prepared especially in line with the demands of the sultans in the brightest periods of the Ottoman, and in this way, many subjects have been translated into visual language. In the 18th century, the Ottoman Empire went to follow the western developments. As a matter of fact, it was inevitable for the printing press that started to be used in the west to enter the Ottoman Empire. The use of the printing press is considered a major cultural step, as it allows people to access information more easily. With the printing press, the process of translating the culture of manuscripts into printed books in the Ottoman State has also started. The question of how the pictures in the books published in this process have been the starting point of the study. In this context, the works that were published in the period from 1729 when the first book was published until 1850, when the printed book became widespread, were largely seen and picture was determined. 49 works, which are determined to be illustrated, were evaluated in terms of subject, technically, from the point of view of those who prepared the paintings and the use of live figure. In general, it is seen that printed books unlike manuscripts - are not artistic works, but rather their functional aspects come to the fore. Especially when viewed on a subject basis, the number of military and scientific subjects are illustrated, and the pictures in these works show an explanatory quality to the subjects, suggesting that the pictures in the printed books aim to meet a certain need. In addition, the fact that most of the pictures consist of simple shapes and technical drawings support this idea.
Benzer Tezler
- Mir'âtü'l-Ebdân Fî Teşrîh-i A'zâi'l-İnsân (1820) ve İlm-i Teşrîh-i Tavsifî (1908) adlı kitaplarda hareket sistemine ait illüstrasyonların karşılaştırılması
Comparison of the illustrations of the locomotor system in the books of Mir'âtü'l-Ebdân Fî Teşrîh-i A'zâi'l-İnsân (1820) and İlm-i Teşrîh-i Tavsifî (1908)
SERAP YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deontoloji ve Tıp TarihiBursa Uludağ ÜniversitesiTıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEZER ERER KAFA
- Türk halk kitapları ve yazarları
Turkish chapbooks and their authors
BÜLENT DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN EKİCİ
- Aksekili Mustafa Hakkı'nın Ecmelü's-Siyer li-Ekmeli'l-Beşer adlı eseri (İnceleme-Metin)
Aksekili Mustafa Hakkı's work named Ecmelü's-Siyer li-Ekmeli'l-Beşer (Review-Text)
MENSUR ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinEskişehir Osmangazi Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN HÜSEYİN ADALIOĞLU
- Loci of Islamic text production: Print and publishing in Republican Turkey
İslami metin üretiminin mahalleri: Cumhuriyet Türkiyesinde matbuat ve yayıncılık
AYŞEN BAYLAK GÜNGÖR
Doktora
İngilizce
2020
Siyasal BilimlerBoğaziçi ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA ALTUĞ
- Hasan Şefik'in Nahv-i Türkî'si (İnceleme-metin-dil bilgisi terimleri dizini-sözlük-tıpkıbasım)
Hasan Şefik's Nahv-i Turki (Review-text-grammar terms-index-dictionary-facsimile)
SERKAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVDA KAMAN