Melen Çayı Havzası'nın coğrafi planlanması ve entegre havza yönetimi
Geographical planning and integrated basin management of Melen River Basin
- Tez No: 692185
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AKİF CEYLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Melen Çayı Havzası, Entegre Havza Yönetimi, Coğrafi Planlama, Su Yönetimi, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), SWOT Analizi, Melen Stream Basin, Integrated Basin Management, Geographical Planning, Water Management, Geographical Information Systems (GIS), SWOT Analysis
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 338
Özet
21. yüzyılda küresel ölçekte yaşanan iklim değişiklikleri, sanayileşmenin getirdiği yoğun çevresel kirletici unsurlar, kuraklık, ülkelerarası anlaşmazlıkların getirdiği su kullanım ve yönetim problemleri vb. birçok unsur, başta gelişmiş ülkeler olmak üzere Dünya'nın birçok yerinde ülkelerin çeşitli aksiyonlar almasına yol açmıştır. Bunlardan bir tanesi de son yıllarda Avrupa, ABD ve Çin başta olmak üzere birçok ülkede ve Türkiye'de pilot uygulamaları başlayan“Entegre Su Havzası Yönetimi”dir. Havzada bulunan fiziki ve beşerî tüm etmenlerin, bütüncül ve sürdürülebilir bir bakış açısı ile planlandığı, havzadaki tüm paydaşların katılımcı bir anlayışla planlama kriterlerine dahil edildiği bu yöntem, geniş akademik ve kurumsal çevrelerce kabul edilmiştir. Bu tür bir planlama anlayışının eksikliğinden hareketle; Türkiye'nin kabaca kuzeybatısında yer alan, Marmara ve İç Anadolu bölgeleri arasında geçiş güzergahında bulunan, İstanbul ve Ankara gibi büyük merkezler arasında, bağlayıcı ve stratejik öneme sahip Melen Çayı Havzası incelenmiş, coğrafi bir bakış açısı ile“Entegre Havza Planlaması”yapılmıştır. Gerek havzayla gerekse Türkiye'deki ana akarsu havzaları ile ilgili mevcut çalışmaların birçoğunda bütüncül bir yaklaşımın benimsenmemesi, sadece su kullanımının, teknik değerlendirmelerin ya da kirliliğin baz alınması gibi faktörler, bu tür bir çalışmanın yapılmasını gerekli kılmıştır. Çalışmada havzanın fiziki özelliklerinden jeolojik, jeomorfolojik, klimatolojik, hidrografik özellikler, toprak tipleri, fauna ve flora ile beşerî özelliklerinden nüfus, yerleşme, geçmişten günümüze arazi kullanımı, tarım, hayvancılık, madencilik, sanayi, ticaret, turizm ve ulaşım-altyapı gibi parametreler irdelenmiştir. Havza ve entegre havza yönetimi kavramları tanımlanmış, Türkiye'de ve Dünya'da bu yönetim biçimine yönelik uygulama örnekleri irdelenerek havzaya özel bir entegre havza yönetimi şablonu ortaya konulmuştur. Bu şablonlar ve veriler kullanılarak SWOT analizleri, sentezler ve projeksiyonlar oluşturulmuş, tüm bunlardan elde edilen çıkarımlar neticesinde havzanın planlanmasına yönelik hükümler, bu hükümlerin gerekçeleri ve stratejileri belirlenmiştir. Çalışmanın her aşamasında“Coğrafi Bilgi Sistemleri”etkin şekilde kullanılarak, 21.yüzyılın gerekliliklerine uygun, bilimsel ve güvenilir yöntemler benimsenmiştir. Sonuçta çalışma, sınırlarının belirlenmesinde her ne kadar akarsu havzası temelli bir yaklaşım benimsenmiş olsa da analiz, sentez ve planlama kararları alma aşamasında sadece akarsuyun değil, ekonomik, sosyal, kültürel, teknik, mekânsal, demografik, kurumsal ve birçok diğer faktörün de göz önüne alındığı,“coğrafi”bir bakış açısıyla“entegre”bir havza yönetimi ortaya koymayı, gelecekte yapılacak havza planlamalarının benzer kriterleri benimsemesi yönünde farkındalık oluşturmayı amaçlamıştır.
Özet (Çeviri)
In the 21st century, global climate changes, intense environmental pollutants caused by industrialization, drought, water use and management problems caused by international conflicts, etc. many factors have caused countries to take various actions in many parts of the world, especially in developed countries. One of them is the“Integrated Watershed Management”, which has started pilot applications in many countries and Turkey, especially in Europe, USA and China in recent years. This method, in which all physical and human factors in the basin are planned with a holistic and sustainable perspective, and all stakeholders in the basin are included in the planning criteria with a participatory approach, has been accepted by broad academic and institutional circles. Departing from the lack of such a planning approach; Situated in Turkey's roughly northwest, in the transit route between the Marmara and Central Anatolia Region, between major centers such as Istanbul and Ankara, binding and strategic importance of the Melen Stream Basin examined, with a geographic perspective“Integrated Watershed Planning”was made. Both the basin with both the main river basins in many of the related existing work to adopt a holistic approach in Turkey, only the use of water, due to technical assessments or contamination of the base taken has necessitated such an operation to be performed. In the study, physical characteristics such as geological, geomorphological, climatological, hydrographic features, soil types, fauna and human characteristics such as flora and population, settlement, land use from past to present, agriculture and animal husbandry, mining, industry and trade, tourism and transportation-infrastructure has been scrutinized. Basin and integrated basin management concepts have been defined, an integrated basin management template specific to the basin has been created by examining the application examples for this management style in Turkey and in the world. Using these templates and data, SWOT analyzes, syntheses and projections were created, and as a result of the inferences obtained from all these, the provisions for the planning of the basin, the justifications and strategies of these provisions were determined. Scientific and reliable methods have been adopted in accordance with the requirements of the 21st century by using“Geographical Information Systems”effectively at every stage of the study. As a result, although a river basin-based approach has been adopted in determining the boundaries of the study, it is not only the river but also the economic, social, cultural, technical, spatial, demographic, institutional and many other factors are taken into consideration during the analysis, synthesis and planning decisions, It aimed to present an“integrated”basin management with a“geographic”perspective and to raise awareness for future basin planning to adopt similar criteria.
Benzer Tezler
- Melen Çayı Havzası'nın coğrafi potansiyeli ve sürdürülebilirlilik açısından havza yönetimi
Geographical potential of Melen River Basin and watershed management in term of sustainabiliy
YAŞAR AKKAYA
- Melet Çayı havzasında arazi kullanımı ve mekansal değişim
Land use and spatial change in The Melet River basin
CELAL ŞENOL
- Hassa-İslahiye arasında gelişen birikinti konilerinin jeomorfolojik özellikleri ve arazi kullanım durumu
Geomorphological features and land use status of alluvial fans located between Hassa-Islahiye
MELEK SİNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
CoğrafyaMustafa Kemal ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HULUSİ KARAGEL
- Büyük Melen havzasının su kalitesinin belirlenmesi
The determination of Büyük Melen basin's water quality
SELEN ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Çevre MühendisliğiSakarya ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ŞENGÖRÜR
- İki boyutlu (2D) analiz ile baraj yıkılma taşkınının havza üzerinde incelenmesi: Melen çayı örneği
Investigation of dam break flood in the basin using two dimensional (2D) analysis: Melen river study
GÖKAY GÜNDÜZALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İnşaat MühendisliğiSakarya Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SANDALCI