Türkiye Türkçesinde yapım eki işleviyle kullanılan çekim ekleri
Inflectional suffixes with the fuction of derivation in modern Turkish
- Tez No: 692895
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Türkiye Türkçesinde kullanılan yapım ve çekim ekleri ile sınırlandırılmış bu çalışmada, çekim eklerinin yapım eki işleviyle kullanılması ele alınmıştır. Eklerle ilgili yapılan sınıflandırmada yapım eki ve çekim eki olarak ayrılmış iki türden çekim ekinin yapım eki işleviyle kullanılmasına değinilmiş ve bu kullanıma örnekler verilmiştir. Çalışmada öncelikle ekler için araştırmacıların yapmış olduğu tanımlama ve sınıflandırılmaya değinilmiş, sonraki bölümde de bu eklerin özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın asıl konusunu, çekim eklerinden bazılarının yapım eki işleviyle de kelimelere eklenmesi oluşturmaktadır. Eklerin sınıflandırılmasında dilbilgisi araştırmacıları arasında farklılıkların olduğu görülmektedir. Özellikle de çekim ekleriyle ilgili olarak yapılan sınıflandırılmada bu durum dikkati çekmektedir. İsim çekimi ekleri ve fiil çekimi ekleri olarak iki türe ayrılan çekim eklerinden fiil çekimi ekleri ile ilgili yapılan sınıflandırmalarda, araştırmacılar tarafından çekim eklerine dâhil edilen ekler farklılık gösterebilmektedir. Örnek vermek gerekirse, fiilimsi ekleri ve çatı ekleri bazı araştırmacılar tarafından fiil çekimi eklerine dâhil edilebilmektedir. İsim çekimi eklerinde de birtakım farklılıkların olduğu yine dikkati çekmektedir. İsim çekim ekleri içinde yer alan isim durumu eklerine dâhil edilen eklerde değişiklikler görülebilmektedir. Bu farklılıklardan dolayı isim durum eklerinin sayısı araştırmacılara göre değişebilmektedir. Sınıflandırılmayla ilgili bu farklılıklara da çalışmanın ikinci bölümünde yer verilmiştir. Fiil çekimi ekleri ve isim çekimi ekleri olarak iki türe ayrılan çekim ekleri için araştırmacılar tarafından yapılan sınıflandırmalarda, türlere dâhil edilen eklerin dâhil edilme nedenine de yer yer değinilmiştir. Tezde, Türkiye Türkçesinde yapım eki işleviyle kullanılan çekim ekleri belirlenmiş ve bu tür çekim ekleriyle türetilen kelimeler sıralanmıştır. Mevcut alanyazına dayalı olarak yapılan çalışmada sadece ekler üzerine oluşturulan veya bu konuya da değinen çalışmalar kaynak olarak incelenmiştir. Türkiye Türkçesinde yapım eki çekim eki ayrımının kesin olmadığı gösterilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, which is limited to the derivational affixes and inflectional suffixes used in Modern Turkish, the use of inflectional suffixes to derive new words is discussed.Modern Turkish is an agglutinative language and it has two types of suffixes, which are separated as derivational and inflectional. In addition, Turkish grammar sources specify that some inflectional suffixes are used with the function of a deriational suffix and give examples of this functional chance. In the study, firstly, the research about the definition and classification of sufixes in Turkish was reviewed and the features of these morphemes were examined. The main subject of the study is to add same of the inflectional suffixes to the words with the derivational suffix function. It is seen that there are differences among grammar researchers in the classification of affixes. This situation draws attention especially in the classification made about inflectional suffixes. In this context, conjugation suffixes were devided into two groups, verb and noun conjugation suffixes. In fact, it is possible to see that grammar researchers differ about the classification of verb conjugation suffixes and noun conjugation suffixes. For example, while some researchers consider voice or gerundial suffixes as verb conjugation suffixes, some others classify them as verb derivational suffixes. This disaggrement about verb suffixes is also seen in the classification of noun suffixes. There are some differences in the suffixes of the noun inflection. In the inflectional suffixes, the suffixes included in the noun case suffixes may differ. Due to these differences, the number of noun case suffixes varies acording to researchers. These differences in classification of suffixes are also included in the second part of the study. Researchers classify inflectional suffixes in two types as verb conjugation and noun conjugation suffixes. It has been found that some inflectional suffixes were included in derivational suffixes. The study also tries to explain the reason for the inclusion of inflectional suffixes in derivational suffixes. In the thesis, inflectional suffixes used with the derivational suffix function in Modern Turkish have been determined and the words derived with such inflectional suffixes were listed. The study examined the related literature about the suffixes as a source. It has been tried to show that the distinction between inflectional and derivational suffixes is not definite in Modern Turkish.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi ve Irak Türkmen Türkçesinde çekim ekleri
Inflectional suffixes in the common Turkish and Iraqi Turkmen Turkish Language
ASAN SHARAF ABDULLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUNA BEŞEN DELİCE
- Türk dili tarihî boyunca {+CA} eki ve işlevleri
{+CA} suffix and its functions throughout the history of Turkish language
SAFFET İREM ÇİTLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Tarihî Kıpçak Türkçesinde yapım ekleri
Production suffixes in historical Kipchak Turkish
ESRA POYRAZ
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİKRİ TURAN
- Oğuz Grubu Türk şivelerinde yapım ekleri (Türkiye Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Gagavuz Türkçesi ve Kaşkay Türkçesi)
Suffixes in the Oghuz Group Turkish (Turkey Turkish, Turkmen Turkish, Azerbaijani Turkish, Gagauz Turkish and Qashqai Turkish)
HAMDİYE DEMETLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dilbilimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHİTTİN ÇELİK
- Türkiye Türkçesinde eklerin işlevleri
Functions of affixes in Turkey Turkish
HASAN KARACA
Doktora
Türkçe
2013
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE