İstanbul'daki aile sağlığı merkezlerinde iş yükünün coğrafi bilgi sistemleri ile haritalanması ve yoğunluk endeksi geliştirilmesi
Mapping the workload in family health centers in istanbul with geographical information systems and developing a workload density index
- Tez No: 693730
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİM İŞSEVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Aile Hekimliği, Halk Sağlığı, Sosyoloji, Family Medicine, Public Health, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Ülkelerde hızla gerçekleşen sosyal ve ekonomik değişimler toplumun sağlık ihtiyacını ve talebini de dönüştürmektedir. Yeni sağlık ihtiyaçları sağlık hizmet talebini de artırmaktadır. Artık çağdaş halk sağlığı anlayışı topluma temel sağlık hizmetlerinin (TSH) sunumuyla sağlığın korunması ve geliştirilmesi yönündedir. Bu yüksek hacimli sunum ise iyi organize edilmiş sağlık insan gücüyle (SİG) mümkündür. Sağlıkta arz ve talep dengesizliği günümüzde küresel bir sorundur. SİG konusunda kapasite geliştirilmesi Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden biridir. Türkiye'de TSH aile hekimleri tarafından sunulmaktadır. Bu sebeple TSH sunumunda SİG planlamaları, sağlık sistemi için hayati önemdedir. Türkiye'de SİG sağlık planlamalarının her zaman merkezinde yer almıştır. Günümüze dek yapılan planlamalara göre belirli sayıda nüfusa belirli kaynak tayin edilmektedir. Ancak günümüzde eşit sayıda nüfus eşit hizmet yükü oluşturmamaktadır. Toplumdaki sosyal tabakalaşma, sağlık hizmet talebine de yansımakta, farklı SES düzeylerine sahip bölgelerde farklı düzeyde talep oluşmaktadır. Bu durumda farklı bölgelerdeki birim nüfusun hizmet talebi öngörülerek planlama yapılması SİG'in verimli kullanımı için önemlidir. Bu çalışmada İstanbul'daki aile hekimleri arasında heterojen dağılan iş yükünün homojen dağılmasını sağlamak için bir insan kaynağı planlama aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Bu araç sayesinde ağır veya hafif iş yükü altında çalışan bir AHB'nin kayıtlı nüfus sayısını orantılı olarak azaltmak veya artırmak mümkün hale gelmektedir. Ayrıca, henüz AHB açılmamış bir bölgede beklenen iş yükü de tahmin edilebilmekte, bölgedeki istihdam ihtiyacı hesaplanabilmektedir. Çalışmada İstanbul'daki 4.041 aile hekimliği biriminin 2017 yılına ait hizmet istatistikleri ve İstanbul mahallelerine ait sosyodemografik değişkenler analiz edilmiştir. AHB'lerin iş yüklerini hesaplamak için bir puanlama sistemi oluşturulmuş, işyükü coğrafi dağılımı analiz edilmiş ve farklı özelliklere sahip bölgelerin hizmet talebini öngörecek AiHekim Endeksi geliştirilmiştir. İstanbul'da 2017 yılında 4.041 AHB, 985 ASM ve 958 mahalle bulunmaktadır. AHB başına düşen ortalama kayıtlı nüfus 3.634 (SD:915), ortalama yıllık toplam poliklinik sayısı 8.411'dir (SD:3.519). Kayıtlı nüfusu 4.000 ve üzerinde olan AHB sayısı (n=1.227) tüm AHB'lerin %31,96'sıdır. Herhangi bir anda bir AHB'de aktif izlem sürecinde olan ortalama gebe sayısı 30,18 (SD:13,22), lohusa sayısı 9,21 (SD:4,28), bebek sayısı 54,93 (SD:23,27), çocuk sayısı 253,21 (SD:94,82)'dir. Ortalama aşı sayısı ise 973,16 (SD:401,61)'dır. Aile hekimi ortalama iş yükü 100 kabul edildiğinde İstanbul'daki AHB'lerde iş yükü 28 – 241 puan aralığında normal dağılmaktadır. AHB'ler iş yüklerine göre 3 gruba ayrılmıştır: A grubu az yoğun (n=552), B grubu orta yoğun (n=2.504), C grubu çok yoğun (n=528). AiHekim Endeksi ile bir bölgedeki iş yükü bölgeye ait 3 değişkenle (yaş, eğitim, hanehalkı büyüklüğü) %63,4 doğrulukla öngörülebilmekte, aile hekimi kayıtlı nüfusları iş yüküne göre optimize edilebilmektedir. SİG kapasitesi geliştirmek için sadece niceliğin artırılmasına odaklanmak yetersizdir. Var olan kapasitenin verimli kullanılması için SİG israfını önlemek, arz ve talebin optimum noktada buluşmasını sağlamak gerekmektedir. AiHekim Endeksi, aile hekimliği SİG planlamalarında karar vericiler için stratejik bir araçtır. Bu araç, birinci basamaktaki SİG planlamalarını bir üst boyuta taşıma fırsatı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The zeitgeist is transforming health needs and demands. Now, the zeitgeist on healthcare requires the prevention of diseases and promoting health through the provision of Primary Health Care (PHC). This high-volume provision is applicable via a well-organized health workforce (HWF). Supply and demand (S&D) imbalance in healthcare is a global problem today. Capacity building on HWF is one of the Sustainable Development Goals (Goal 3c). PHC is providing by family physicians at Family Medicine Units (FMU) in Turkey. HWF planning in PHC is vital for the health system. HWF has always been a central component of healthcare planning in Turkey. According to the plans made until today, certain resources are assigned to a certain population. However, an equal number of populations may not create an equal healthcare demand. Social stratification in society is also reflected in the demand for healthcare services, and different levels of demand occur in regions with different socioeconomic statuses. In this case, planning by estimating the healthcare demand of the population in different regions is important for the efficient use of HWF. In this study, it is aimed to develop a human resource planning tool in order to ensure homogeneous distribution of workload among FMUs in Istanbul. By using this tool, it becomes possible to proportionally reduce or increase the registered population of a FMU working under a high or low workload. In addition, the expected workload and the employment need in a region where there is no FMU yet can be estimated. In the study, service statistics of 4,041 FMU in Istanbul for 2017 and sociodemographic variables belonging to Istanbul subdistricts were analyzed. A scoring system was created to calculate the workload of FMUs, then the geographic distribution of the workload was analyzed, and then the AiHekim Index was developed to estimate the service demand of regions with different characteristics. By 2017, there are 4.041 FMUs, 985 Family Health Centers (FHC) and 958 subdistricts in Istanbul. The average registered population per FMU is 3,634 (SD: 915), the average annual total number of medical examinations is 8,411 (SD: 3519). The number of FMUs with a registered population of 4000 and above (n = 1.227) is 31.96% of all FMUs. The average number of pregnant women in active follow-up period in an FMU at any time of the year was 30.18 (SD: 13.22), the number of puerperals was 9.21 (SD: 4.28), the number of infants was 54.93 (SD: 23.27), the number of children was 253.21 (SD: 94.82). The average number of total vaccines per year was 973.16 (SD: 401.61) per FMU. When the average workload of FMUs is accepted as 100 points, the workload in FMUs in Istanbul is distributed in the range of 28 - 241 points. FMUs are classified into 3 groups according to their workload distribution: group A is low (n = 552), group B is moderate (n = 2504), group C is high workload (n = 528). With the AiHekim Index, the workload in a region can be estimated with 63.4% accuracy using 3 features (age, education, household size). In this way, registered populations of FMUs can be optimized according to the workload. It is insufficient to focus only on increasing quantity to develop HWF capacity. In order to use the existing capacity efficiently, it is necessary to prevent the waste of HWF and to ensure that S&D meet at the optimum point. The AiHekim Index is a strategic tool for decision makers for planning HWF in PHC. This tool offers the opportunity to take HWF planning in PHC to the next level.
Benzer Tezler
- İstanbul'daki aile hekimlerinin adli nitelikteki olgulara yaklaşımlarının değerlendirilmesi
Evaluation of the approach to medicolegal cases of family physicians in Istanbul
NACİYE ASLAN
- Dermatoloji polikliniğine başvuran hastaların birinci basamakta yönetilebilirliği, bu hususta karşılaşılan sorunlar ve çözüm yollarının aile hekimleri, dermatoloji uzmanları ve hastalar açısından değerlendirilmesi
Evaluation of patients admitted to the dermatology outpatient clinic manageability in primary care and the problems encountered in this regard and solutions from the view of family physicians, dermatology specialists and patients
ZEYNEP DURUKAL SALİHOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ZEYNEP TOPKARCI
- Aile sağlığı merkezlerindeki hemşire ve ebelerin kadın sağlığında adli durumlar ile ilgili bilgi ve deneyimleri
Knowledge and experiences of nurses and midwifes in family health centers on forensic cases in women's health
MERVE ÇIRTLIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hemşirelikİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaKadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKAY GÜNGÖR SATILMIŞ
- Çocuklarda toplumda gelişen pnömonilere çocuk ve aile hekimlerinin yaklaşımı
The doctors aproach to community-acqui̇red pneumoni̇a in childhood
HURİ AYDOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN AHMET SAMİ YAZAR
- Suriyeli göçmenlerin göçmen sağlığı merkezlerinde sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanma durumu
The USR e of health services by syrian migrants at migrant health centers
HATİCE KELEŞMEHMET
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiMarmara ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU UZUNER