İzmir'in bornova ilçesindeki orta okul öğretmenlerinin kilo kontrol davranışları ve diyetisyene erişim durumları ile ilişkili faktörler
Factors related to the weight control behaviors of secondary school teachers in bornova district of İzmir and the situation of access to dietician
- Tez No: 693731
- Danışmanlar: PROF. DR. MELTEM ÇİÇEKLİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Halk Sağlığı, Nutrition and Dietetics, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Fazla kilo ve obezite oranları dünya çapında hızla artmaktadır. Bu nedenle etkin ve sağlıklı kilo kontrol yöntemlerinin yaygın olarak kullanılmasının sağlanması ve yaşam tarzı haline getirilmesi obeziteye bağlı morbidite ve komorbiditelerin önlenmesi bakımından kritik öneme sahiptir. Obezitenin tedavisi, önlenmesi ve kontrolü konusunda hastaların yaşam tarzı değişikliklerine uyması için bireyselleştirilmiş beslenme danışmanlığı gereklidir. Öğretmenlerin kilo kontrol davranışlarını, beden memnuniyetlerini anlamak toplumun fotoğrafını çekme ve geleceğin yetişkinleri hakkında öngörü sahibi olmak bakımından destekleyicidir. Amaç: Araştırma öğretmenlerin diyetisyen hizmetine erişimi, beden memnuniyeti ve kilo kontrol davranışı ile ilişkili faktörleri değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarından yola çıkarak kilo kontrol yöntemlerini kullanma ve diyetisyen hizmetine erişim konularında literatüre veri kaynağı oluşturmak hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel-analitik tipte tasarlanan çalışma İzmir'in Bornova ilçesindeki 36 devlet ortaokulunda görev yapmakta olan öğretmenler üzerinde Ocak 2019-Haziran 2021 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırma evrenini 1414 öğretmen oluşturmaktadır. 1414 kişiden %50 bilinmeyen prevalans, %5 hata payı ve %95 güven aralığı ile örneklem büyüklüğü 302 olarak hesaplanıp, %10 yedek eklenerek 332 kişiye ulaşılması planlanmıştır. Örnek gruba girecek öğretmenleri belirlemek için her okuldaki öğretmen sayısının evrendeki oranına göre tabakalama yapılmıştır. Her bir okuldan belirlenen sayıdaki öğretmeni seçmek için öğretmen isim listelerinden sistematik örnekleme yapılmış, bulunamayan öğretmenler için yedekleri seçilmiştir. Araştırma kapsamında 316 öğretmene ulaşılmıştır ve kapsayıcılık oranı %95'tir. Araştırmanın bağımlı değişkenleri son bir yılda kilo kontrolü ve diyetisyen hizmeti alma davranışıdır. Bağımsız değişkenleri ise yaş, cinsiyet, medeni durum, öğretmenlik alanı, çocuk sahibi olma, tanısı konmuş kronik hastalık, beden kütle indeksi, beden memnuniyeti, son bir yılda seçilen kilo kontrol yöntemi ve seçilen kilo kontrol yöntemi hakkında bilgi kaynağıdır. Çalışmada veriler anket formu ile toplanmıştır. Veri toplama sürecinde öğretmenler okullarında ziyaret edilerek anket formlarını kendilerinin doldurması istenmiştir. Araştırmaya katılmayı kabul eden 316 öğretmen bilgilendirilmiş gönüllü olur formunu onaylamıştır. Son bir yılda kilo kontrol davranışında bulunmak ile sosyodemografik özellikler ve kilo memnuniyeti, seçilen kilo kontrol davranışları ile sosyodemografik özellikler ve kilo memnuniyeti, diyetisyen hizmeti alma davranışı ile sosyodemografik özellikler ve kilo memnuniyeti ve diyetisyen hizmeti alma davranışı ile seçilen kilo kontrol yöntemi arasındaki ilişki değerlendirilirken kikare analizi kullanılmıştır. Son bir yılda kilo kontrol davranışı göstermek ile Beden Memnuniyeti Ölçeği (BMÖ) puan ortalamaları, seçilen kilo kontrol davranışı ile BMÖ puan ortalamaları, diyetisyen hizmeti alma davranışı ile BMÖ puanı ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark aranırken ise student t testi kullanılmıştır. Tüm analizlerde istatistiksel anlamlılık düzeyi p< 0,05 alınmıştır. Araştırma için Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulları'na Şubat 2019'da başvurulmuştur. Etik kurulun 17.04.2019 tarihli kararı, 19-4.1T / 50 sayılı yazısı ile onay almıştır. İzmir Valiliği ve İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nden izin alınmıştır. Araştırma kapsamında dahil edilme kriterlerini karşılayan ve araştırmayı kabul eden 316 öğretmen önce çalışmanın içeriği hakkında bilgilendirilmiş ve çalışmaya gönüllü olarak katılmak isteyip istemedikleri sorulmuştur. Bulgular: Yaş ortalaması 39,31±7,99 olan öğretmenlerin %69'u kadın, %78,8'i evli ve %74,7'si çocuk sahibidir. Öğretmenler BKİ'lerine göre değerlendirildiğinde %32,5'inin fazla kilolu ve obez olduğu saptanmıştır. Fazla kilolu ve obez öğretmenlerin BMÖ puan ortalamaları daha düşük bulunmuştur. Araştırmaya katılan öğretmenlerin %52,8'i kilosundan memnun olmadığını ve %51,6'sı kilo vermek istediğini bildirirken, %61,4'ü son bir yılda kilo kontrol davranışında bulunduğunu bildirmiştir. Son bir yılda kilo kontrol davranışında bulunan öğretmenlerin %70,6'sının etkisiz/yanlış yöntem kullandığı saptanmıştır. Öğretmenler tarafından son bir yılda en yüksek oranda başvurulan etkin/doğru kilo kontrol yöntemleri sırasıyla daha az kalori almak (%83), daha fazla egzersiz yapmak (%68) ve tüketilen yağ miktarını azaltmak (%59,8) iken, en yüksek oranda başvurulan etkisiz/yanlış kilo kontrol yöntemleri ise sırasıyla beslenmeden karbonhidrat grubunu çıkartmak (%82) (Dukan Diyeti, Karatay Diyeti, Atkins Diyeti vb.), öğün atlamak (%55), kilo korumaya yardımcı bitki çayları tüketmek (%42) ve konserve veya toz haline getirilmiş gıda takviyeleri kullanmaktır (%38). Öğretmenlerin gösterdiği hem etkin/doğru hem de etkisiz/yanlış kilo kontrol davranışları hakkında en sık bilgi ve yönlendirme kaynağı olarak sosyal medya ve internet belirtilmiştir. Öğretmenlerin onda biri son bir yıl içinde diyetisyen hizmeti aldığını belirtmiştir. Diyetisyen hizmeti alan öğretmenlerin %32,3'ü Özel Hastane veya Tıp Merkezi'ne başvururken yalnız bir kişi Sağlıklı Hayat Merkezi'ne başvurduğunu ve %16,1'i ise çevrimiçi diyet yolu ile internetten diyetisyen hizmeti aldığını belirtmiştir. Diyetisyen hizmeti alan öğretmenlerin %16,1'i uzman hekim tarafından yönlendirildiğini ve %83,9'u ise kendisi başvurduğunu bildirmiştir. Ancak aile hekimi tarafından diyetisyene yönlendirme bildirilmemiştir. Fazla kilolu ve obez öğretmenler normal kilodaki öğretmenlerden daha fazla kilo kontrol davranışında bulunduklarını bildirmişlerdir (p
Özet (Çeviri)
Overweight and obesity rates are increasing rapidly worldwide. For this reason, it is critical to ensure that effective and healthy weight control methods are widely used and made into a lifestyle in terms of preventing obesity-related morbidity and comorbidities. Individualized nutritional counseling is necessary for patients to comply with lifestyle changes in the treatment, prevention and control of obesity. Understanding teachers' weight control behaviors and body satisfaction is supportive in terms of taking a picture of the society and having foresight about the adults of the future. Objective: The research was conducted to evaluate the factors associated with teachers' access to dietitian service, body satisfaction and weight control behavior. Based on the results of the research, it is aimed to create a data source for the literature on the use of weight control methods and access to dietitian services. Materials and Methods: The study, which was designed as a cross-sectional-analytical type, was carried out between January 2019 and June 2021 on teachers working in 36 state secondary schools in Bornova, İzmir. The population of the research consists of 1414 teachers. The sample size was calculated as 302 with 50% unknown prevalence, 5% standard error and 95% confidence interval from 1414 people, and it was planned to reach 332 people by adding 10%. In order to determine the teachers who will enter the sample group, stratification was made according to the ratio of the number of teachers in each school in the universe. In order to select the determined number of teachers from each school, systematic sampling was made from the teacher name lists, and substitutes were selected for the teachers who could not be found. Within the scope of the research, 316 teachers were reached and the covarage rate was 95%. The dependent variables of the study are weight control and dietitian service in the last year. The independent variables are age, gender, marital status, teaching field, having a child, diagnosed chronic disease, body mass index, body satisfaction, the weight control method chosen in the last year and the source of information about the weight control method chosen. In the study, data were collected with a questionnaire form. During the data collection process, teachers were visited at their schools and asked to fill in the questionnaires themselves. 316 teachers who agreed to participate in the study approved the informed consent form. Chi-square analysis was used to evaluate the relationship between weight control behavior and sociodemographic characteristics and weight satisfaction, selected weight control behaviors and sociodemographic characteristics and weight satisfaction, dietitian service receiving behavior and sociodemographic characteristics and weight satisfaction, dietitian service receiving behavior and selected weight control method in the last year. Student t test was used to search for a statistically significant difference between showing weight control behavior and BMI score averages, selected weight control behavior and BMI score averages, dietitian service behavior and BMI score averages in the last year. Statistical significance level was taken as p< 0.05 in all analyzes. An application was made to Ege University Scientific Research and Publication Ethics Committees in February 2019 for the research. The decision of the ethics committee dated 17.04.2019 was approved with the letter 19-4.1T / 50. Permission was obtained from the Governorship of Izmir and the Izmir Provincial Directorate of National Education. 316 teachers who met the inclusion criteria and accepted the study were first informed about the content of the study and were asked whether they would like to participate in the study voluntarily. Results: With a mean age of 39.31±7.99 years, 69% of the teachers were female, 78.8% were married and 74.7% had children. When the teachers were evaluated according to their BMI, it was determined that 32.5% of them were overweight and obese. Overweight and obese teachers' mean BMI scores were found to be lower. While 52.8% of the teachers who participated in the research stated that they were not satisfied with their weight and 51.6% wanted to lose weight, 61.4% reported that they had been in weight control behavior in the last year. It was determined that 70.6% of the teachers who had weight control behavior in the last year used ineffective/wrong methods. While the most effective/correct weight control methods used by teachers in the last year were to consume less calories (83%), to exercise more (68%) and to reduce the amount of fat consumed (59.8%), respectively. Ineffective/wrong methods of weight control are, respectively, removing the carbohydrate group from the diet (82%) (Dukan Diet, Karatay Diet, Atkins Diet, etc.), skipping meals (55%), consuming herbal teas to help maintain weight (42%), and canned or powdered. using food supplements (38%). Social media and internet were stated as the most frequent sources of information and guidance about both effective/correct and ineffective/incorrect weight control behaviors shown by teachers. One-tenth of the teachers stated that they had received a dietitian service in the last year. While 32.3% of the teachers who received dietitian service applied to a Private Hospital or Medical Center, only one person applied to the Healthy Life Center and 16.1% stated that they received dietitian service from the internet via online diet. 16.1% of the teachers who received dietitian service reported that they were directed by a specialist physician and 83.9% reported that they applied themselves. However, no referral to a dietitian was reported by the family physician. Overweight and obese teachers reported more weight control behaviors than normal weight teachers (p
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin özerklik düzeyleri ile öğrenci özerkliğini destekleyen davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between the autonomy levels of primary school teachers and their behaviors supporting student autonomy
MEHMET UĞUR KUTLUER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN MENTİŞ KÖKSOY
- İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları
Instructional leadership behaviours of the primary schools' principals
DERYA ÖZKAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NECLA FIRAT
- Görsel sanatlar öğretmenlerinin figüratif soyutlamalarıyla okul müdürü profilinin incelenmesi
A research on the school principal profile by figurative abstraction of visual arts teachers
ŞULE KAYA ATÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN FERDA BEYTEKİN
- Değerler eğitiminde mikroagresyon
Microaggression in values education
SEVDA ERBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN
- Öğretmenlerin olumlu çocukluk yaşantıları ve empatik yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The i̇nvestigation of the relationship between teachers' positive childhood experiences and their empathic tendencies
YAĞMUR ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAĞMUR SOYLU